Παντελής Κάπρος: Να αγοράζουν οι προμηθευτές την πράσινη ενέργεια στο κόστος, για να μειώσουν τα τιμολόγια

Να τιμολογείται η πράσινη ενέργεια στο κόστος της και όχι στη χρηματιστηριακή τιμή, προτείνει ο καθηγητής του ΕΜΠ Παντελής Κάπρος, μιλώντας στο mononews.gr τονίζοντας ότι έτσι, η ενέργεια θα κοστίζει λιγότερο στους προμηθευτές και θα την κοστολογούν χαμηλότερα στους καταναλωτές.

 Ο καθηγητής Ενεργειακής Οικονομίας και Επιχειρησιακής Έρευνας στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ Παντελής Κάπρος ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) την περίοδο 2000-2004 και γνωρίζει την αγορά ενέργειας όσο κανείς.

Όπως είχε εξηγήσει πρόσφατα, σήμερα, το κόστος της ενέργειας που πληρώνουμε δεν αντιστοιχεί στο μέσο κόστος παραγωγής της αλλά στη χρηματιστηριακή της τιμή και όπως λέει υπάρχει τρόπος να λυθεί αυτό το πρόβλημα.

Η λύση που εισηγείται και που έχει γνωστοποιηθεί και στο ΥΠΕΝ, είναι εξάλλου και η γαλλική πρόταση στο ECFIN. Προτείνει, να επιστρέφονται στους προμηθευτές τα παραπάνω ποσά που εισπράττουν οι ΑΠΕ, επειδή κοστολογούν τη χονδρεμπορική τιμή και όχι την τιμή που αντιστοιχεί στις συμβάσεις τους. Σήμερα, αυτά τα παραπάνω ποσά καταλήγουν στον ΔΑΠΕΕΠ και από κει με υπουργικές αποφάσεις, το υπουργείο μοιράζει επιδοτήσεις. Θα μπορούσε όμως  αυτόματα, σύμφωνα με τον κ. Κάπρο, αυτά τα ποσά να επιστρέφονται στους προμηθευτές  από το Χρηματιστήριο Ενέργειας και αυτοί να χρεώνουν λιγότερο τους λογαριασμούς στους πελάτες τους.

Με τον τρόπο αυτό, όσο αυξάνεται η συμμετοχή των ΑΠΕ στο σύνολο της παραγόμενης ενέργειας, όλο και περισσότερο, άμεσα, θα αποκλιμακώνεται η τιμή της  λογαριασμούς, αφού θα αντιστοιχεί στο πραγματικό της κόστος και όχι στο χρηματιστηριακό.

Αντίστοιχη ήταν εξάλλου η πρόταση της Γαλλίας το “compansatory trasnfer of amounts between producers and suppliers ”  για τις ΑΠΕ και για τα πυρηνικά της. Η γαλλική πρόταση προβλέπει τμήμα της ενέργειας που δεν εξαρτάται από χρηματιστηριακές τιμές να τιμολογείται στους προμηθευτές και τους καταναλωτές απευθείας στο μέσο κόστος και όχι το χρηματιστηριακό.

Γιατί είναι ψηλά το  ενεργειακό κόστος στην Ελλάδα;

Το πρόβλημα είναι ότι η τιμή της ενέργειας διαμορφώνεται χρηματιστηριακά και όχι με βάση το μέσο κόστος παραγωγής της και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει διοικητικά, με αποφάσεις, αλλά μόνο μέσω της κατάλληλης δομής του ανταγωνισμού.

Μόνο η ΔΕΗ έχει τιμολόγιο σταθερής τιμής, στα 100 ευρώ περίπου την MWh γιατί έχει υπολογίσει ότι αυτό είναι το μέσο πλήρες κόστος της ενέργειας που παράγει μακροχρόνια και τιμολογεί στο μέσο κόστος. Δε χάνει,  γιατί η ΔΕΗ είναι ένας ολοκληρωμένος ενεργειακός όμιλος με ευρύ χαρτοφυλάκιο παραγωγής. Οι άλλοι παραγωγοί ενέργειας, είτε είναι ιδιοκτήτες μιας μονάδας φυσικού αερίου της οποίας το κόστος κυμαίνεται συνεχώς και είτε δεν έχουν τίποτα άλλο είτε και λίγες ΑΠΕ. Πολλοί άλλοι δεν έχουν τίποτα απολύτως και είναι μόνο αγοραστές ενέργειας από τη χονδρεμπορική αγορά. Έτσι δεν μπορούν να προσφέρουν εγγυημένες σταθερές τιμές που να αντανακλούν το μέσο κόστος.

Η δομή του ανταγωνισμού στην Ελλάδα μεταξύ των παραγωγών και πωλητών ηλεκτρικής ενέργειας έχει οδηγήσει σε πλήρη αδυναμία τους πωλητές ενέργειας να προσφέρουν στους καταναλωτές τιμολόγια με σταθερές τιμές. Ούτε καν λιγότερο κυμαινόμενες τιμές από τη χονδρεμπορική τιμή που διαμορφώνεται χρηματιστηριακά και μετακυλίονται πλήρως στα τιμολόγια οι χονδρεμπορικές τιμές. Αυτό είναι το ζητούμενο, να εξασφαλίζεται μια άμυνα απέναντι στις διακυμάνσεις των τιμών ώστε να μπορούν καταναλωτές και επιχειρήσεις να προϋπολογίζουν τα κόστη τους.

Δε θα έπρεπε  να μετακυλίονται οι χρηματιστηριακές τιμές ενέργειας κατευθείαν στον καταναλωτή. Αυτό είναι τα βασικό ελάττωμα στον τρόπο που λειτουργεί η αγορά ενέργειας στην Ελλάδα γιατί δεν έχουμε καταφέρει να αναπτύξουμε την προθεσμιακή αγορά των διμερών συμβολαίων.

Τι θα μπορούσε να αλλάξει για να πληρώνουμε το κόστος παραγωγής της ενέργειας και όχι το χρηματιστηριακό;

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αν και αμείβονται στη χονδρεμπορική αγορά στη χρηματιστηριακή τιμή, στην πραγματικότητα έχουν ένα κόστος πολύ χαμηλότερο. Τα επιπλέον χρήματα τα παίρνει ως πλεόνασμα ο ΔΑΠΕΕΠ. Μετά από διοικητικές πράξεις, υπουργικών αποφάσεων και νόμων το πλεόνασμα αυτό επιστρέφουν μέσω επιδοτήσεων στους καταναλωτές. Δεν υπάρχει όμως ένας αυτόματος μηχανισμός διμερών συμφωνιών ΑΠΕ ώστε οι προμηθευτές και οι καταναλωτές να πληρώνουν τις ΑΠΕ στο χαμηλό μέσο κόστος που έχουν απευθείας.

Ο σωστός μηχανισμός, θα ήταν η χαμηλή τιμή κόστους των ΑΠΕ να πληρώνεται από τους προμηθευτές και ο προμηθευτής να μη χρεώνεται τη χρηματιστηριακή τιμή για την πράσινη ενέργεια που αγοράζει, αλλά τη χρηματιστηριακή τιμή μείον τα χρήματα που  θα επιστρέφονται από τις ΑΠΕ.

Αντί δηλαδή οι ΑΠΕ να επιστρέφουν τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή που εισπράττουν και την τιμή που κρατάνε, στο ΔΑΠΕΕΠ, να επιστρέφουν τα χρήματα αυτά στο Χρηματιστήριο ενέργειας για να επιστρέφονται στους προμηθευτές.  Έτσι οι προμηθευτές δε θα πληρώνουν για την ενέργεια από ΑΠΕ το κόστος που πληρώνουν για τη χρηματιστηριακή της τιμή. Και αν αγοράζουν με το πραγματικό κόστος και όχι με το χρηματιστηριακό δε θα μετακυλούν το αυξημένο χρηματιστηριακό κόστος αλλά το χαμηλότερο πραγματικό κόστος.

Για παράδειγμα, αν η τιμή της χονδρικής είναι 200/Mwh, για 120 GWh ημερήσιας κατανάλωσης πρέπει να καταβληθούν 24 εκ.ευρώ ημερησίως. Το 30% όμως αυτής  της ενέργειας αν προέρχεται από ΑΠΕ οι προμηθευτές θα πρέπει να καταβάλουν το κόστος παραγωγής της δηλαδή αντί για 7,2 εκατ. ευρώ, μόλις 1,8 εκατ. ευρώ. Για το υπόλοιπο 70% θα πλήρωναν τα 200/MWh.

Πώς ξέρουμε ότι πράγματι οι προμηθευτές θα μείωναν τα τιμολόγιά τους σε αυτή την περίπτωση;

Το μειωμένο κόστος θα το μετακυλήσουν στα τιμολόγιά τους και θα το κάνουν για να μη χάσουν τους πελάτες τους από τον ανταγωνισμό. Η μείωση του κόστους που πληρώνει ο προμηθευτής θα μείωνε και το κόστος του καταναλωτή. Πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στον ανταγωνισμό. Αν το σύστημα αυτό λειτουργούσε ο καταναλωτής θα είχε απευθείας αντίληψη του οφέλους από τις ΑΠΕ.

Επίσης, καθώς θα αυξάνεται το ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ, όλο και περισσότερο θα πληρώνουμε την ενέργεια στο πραγματικό της κόστος και όχι στο χρηματιστηριακό και οι εταιρείες προμήθειας θα μετακυλούν τη χρηματιστηριακή τιμή της ενέργειας μόνο κατά το ποσοστό που δεν είναι ΑΠΕ.

Οι ΑΠΕ μπορούν να κάνουν πραγματικότητα την κοστολήγηση της ενέργειας με το μέσο κόστος. Έχει γίνει συζήτηση της πρότασης αυτής με το υπουργείο Ενέργειας. Συμπτωματικά, αυτή είναι και η γαλλική πρόταση το compansatory trasnfer of amounts between producers and suppliers και η Γαλλία το προτείνει και για τις ΑΠΕ και για τα πυρηνικά της.

Δηλαδή, το τμήμα της ενέργειας που δεν εξαρτάται από χρηματιστηριακές τιμές να χρεώνεται στους προμηθευτές και τους καταναλωτές απευθείας στο μέσο κόστος και όχι το χρηματιστηριακό. Αυτή η πρόταση της Γαλλία που κατατέθηκε  στο ECFIN έλαβε θετική ανταπόκριση και από τους Ισπανούς και τους Ιταλούς και τους Πορτογάλους που έχουν αντίστοιχης δομής ενεργειακής αγοράς με την Ελλάδα.

Θα μπορούσε να γίνει μια τέτοια αλλαγή στη χονδρεμπορική αγορά;

Ναι, είναι θέμα δικής μας ρύθμισης να επιστρέφονται τα κεφάλαια αυτά. Οι ΑΠΕ αμείβονται με βάση ένα συμβόλαιο με κρατική ενίσχυση, το οποίο έπρεπε να το έχουν back to back με το Χρηματιστήριο. Δηλαδή να  εφαρμόζουν το συμβόλαιο απευθείας και όχι να παίρνουν τα παραπάνω ποσά, να τα δίνουν στο ΔΑΠΕΕΠ και μετά να χρειάζονται πολιτικές διοικητικές και νομοθετικές ενέργειες και μια αλυσίδα διοικητικών πράξεων για να επιστραφούν στους καταναλωτές.

Οι ΑΠΕ που δεν πληρώνονται με κρατική ενίσχυση και διαγωνισμούς, δεν θα υπόκεινται σε αυτό το καθεστώς γιατί αυτές αναλαμβάνουν το ρίσκο τους.

Τι εμποδίζει σήμερα τις εταιρείες να επιλέγουν διμερή συμβόλαια με τις ΑΠΕ;

Οι ΑΠΕ που σήμερα είναι εκτός διαγωνισμών είναι πολύ λίγες για να υπάρξουν εκτός Χρηματιστηρίου Ενέργειας διμερή συμβόλαια. Και αυτές οι πολύ λίγες προτιμούν τα έσοδα από τη χονδρεμπορική αγορά από τα διμερή συμβόλαια. Οι ΑΠΕ που θα φτιαχτούν, εφόσον δεν χρηματοδοτηθούν από κρατική ενίσχυση του κράτους, θα ήθελαν διμερή συμβόλαια με τη βιομηχανία.

Όμως αυτή η δυνατότητα δεν έχει πάρει ακόμη θεσμική μορφή και απαιτείται μια οργανωμένη αγορά με κρατικές πλάτες για να υπάρξει η ασφάλεια που απαιτείται για να λειτουργήσει η αγορά.

Η βιομηχανία θα μπορούσε να δώσει ένα συμβόλαιο για 3-4 χρόνια και δε δημιουργεί την απαραίτητη ασφάλεια χρηματοδότησης στις ΑΠΕ. Γι αυτό χρειάζεται μια κάποιου είδους κρατική εγγύηση, ώστε αν ο ιδιώτης δεν πληρώσει ή λήξει το συμβόλαιό του να έχουν οι ΑΠΕ την εγγύηση του Κράτους για τις πληρωμές.

 Αν και οι τιμές του φυσικού αερίου αποκλιμακώθηκαν δεν συνέβη το ίδιο και με τις τιμές στη χονδρεμπορική. Πού οφείλεται αυτό;

Ο τρόπος που λειτουργεί η αγορά φυσικού αερίου στην Ελλάδα δεν επιτρέπει άμεση αποτύπωση της μείωσης των τιμών φυσικού αερίου στην τιμή παραγωγής ενέργειας. Οι παραγωγοί ενέργειας δεν αγοράζουν με μακροχρόνια συμβόλαια αλλά on the spot και επειδή δεν  έχουμε ανεπτυγμένη αγορά φυσικού αερίου στην Ελλάδα.

Το gas hub της Ελλάδας δεν είναι πλήρως σε λειτουργία όπως είναι τα αντίστοιχα σε Ολλανδία και Βέλγιο. Οι πληροφορίες λένε ότι στην Ελλάδα οι παραγωγοί αγοράζουν το αέριο με βάση τις τιμές του προηγούμενου μήνα. Έτσι υπάρχει μια καθυστέρηση να αποτυπωθεί η αποκλιμάκωση του φυσικού αερίου στο κόστος παραγωγής ενέργειας.

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση