Βενετία – Κρήτη: Η αδιάκοπος διάλογος μεγάλης ζωγραφικής στο Παλάτσο των Δόγηδων

Δεν είναι μόνον η τέχνη. Είναι και η πολιτική, η κοινωνία και οι εμπορικές ανταλλαγές τεσσάρων αιώνων καλλιτεχνικών και πολιτιστικών ανταλλαγών, που συνδέουν την Βενετία με την Κρήτη.

Επίκεντρο τα πρωτότυπα έργα, που δημιούργησαν τα εργαστήρια γνωστών και άγνωστων ζωγράφων της Κρητικής Σχολής, όταν η τέχνη της βυζαντινής Ανατολής συναντήθηκε με αυτήν της αναγεννησιακής Δύσης, στο πνεύμα της οποίας εντάχθηκε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος για να μείνει γνωστός πλέον ως El Greco. Και όλα αυτά ζωντανεύουν στην έκθεση για τον «Αδιάκοπο διάλογο ανάμεσα στην Κρήτη και στην Βενετία» στο περίφημο Παλάτι των Δόγηδων της Γαληνοτάτης σε συνεργασία με το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το υπουργείο Πολιτισμού.

Συνολικά 150 έργα φιλοξενεί το Palazzo Ducale γι΄αυτήν την έκθεση, τα περισσότερα από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Μουσείο Διονυσίου Λοβέρδου ενώ εικόνες δάνεισαν επίσης η Αγία Αικατερίνη των Σιναϊτών Ηρακλείου, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, η Εθνική Πινακοθήκη και το Ίδρυμα Ωνάση.

Αλλά εικόνες Κρητικής Σχολής, έργα της Αναγέννησης και του Γκρέκο προέρχονται επίσης από το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας, το Μουσείο Κορέρ της Βενετίας, το μουσείο τέχνης Κα΄ Ρετσόνικο (παλάτσο στο Μεγάλο Κανάλι), το Ίδρυμα Τζανκάρλο Λιγκαμπούε, το Μουσείο του Πράδο και άλλα. Την επιμέλεια είχαν η επιστημονική διευθύντρια του Ιδρύματος των Μουσείων της Βενετίας Κιάρα Σκουαρτσίνα, η γενική διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου Αικατερίνη Δελλαπόρτα και ο διευθυντής του Μουσείου Κορέρ Αντρέα Μπελιένι.

Η παλαιολόγεια αναγέννηση στην τέχνη

Αφετηρία της έκθεσης ωστόσο, συνιστούν τα αντιπροσωπευτικά έργα της παλαιολόγειας αναγέννησης του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Με βάση αυτά κυρίως, η έκθεση χωρίζεται σε επτά χρονολογικές ενότητες που απεικονίζουν την εξέλιξη της ζωγραφικής, που γεννήθηκε από την καλλιτεχνική ένωση Ελλάδας και Βενετίας, ξεκινώντας από τον 15ο αιώνα με τους πρώτους Κρητικούς δασκάλους όπως ο Άγγελος Ακόταντος και ο Ανδρέας Ρίτζος, οι οποίοι άρχισαν να στρέφονται προς τη γοτθική Δύση ενώ η επιρροή της Αναγέννησης της Βενετίας γίνεται ορατή στα έργα ορισμένων καλλιτεχνών, όπως ο Ιωάννης Περμενιάτης.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι αυτής της καλλιτεχνικής εξέλιξης ήταν οι Γεώργιος Κλόντζας και Μιχαήλ Δαμασκηνός, στο επίκεντρο όμως βρίσκεται ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο οποίος έφυγε από την Κρήτη για την Βενετία γύρω στο 1567.

Ιδιαίτερη ενότητα είναι αφιερωμένη στους Ενετοτουρκικούς πολέμους στον Μωρέα και στην περίοδο της πτώσης του Χάνδακα το 1669, που ανάγκασε κρητικούς ζωγράφους, όπως ο Θεόδωρος Πουλάκης, ο Ηλίας Μόσκος, ο Λαμπάρδος, ο Βίκτορ και άλλοι να μεταφέρουν την δραστηριότητά τους σε άλλες περιοχές υπό την κυριαρχία των Ενετών, όπως τα Επτάνησα και κυρίως Κέρκυρα και Ζάκυνθο ή στη ίδια την Βενετία, όπως ο Εμμανουήλ Τζάνες.

Η Ελληνική Κοινότητα της Βενετίας

Η τελευταία ενότητα της έκθεσης εξάλλου, είναι αφιερωμένη στην Ελληνική Κοινότητα της Βενετίας, την δική της ξεχωριστή πολιτιστική και θρησκευτική ταυτότητα και την παρακείμενη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων, απόλυτα ενσωματωμένη στον οικονομικό και αστικό ιστό και αληθινή ψυχή της πόλης.

Ενδιαφέρον όμως έχει και η ολοκλήρωση της περιήγησης με μία εντυπωσιακή ψηφιακή εφαρμογή την Imago Physis, η οποία εμβαθύνει στις υλικές πτυχές της εικόνας και τις τεχνικές των εκτεθειμένων έργων. Η εφαρμογή δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής – Δίκτυο Πολιτιστικής Κληρονομιάς CHNet (l’Istituto Nazionale di Fisica Nucleare – CHNet Cultural Heritage Network).

Λαμπρά ήταν και τα εγκαίνια στο μοναδικό περιβάλλον του Παλάτσο Ντουκάλε, με την υπουργό Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη να εκπροσωπείται από την γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς κυρία Ολυμπία Βικάτου, η οποία και μετέφερε τον χαιρετισμό της υπουργού.

Παρόντες ήταν η πρέσβυς της Ελλάδος στην Ρώμη κυρία Ελένη Σουρανή, ο Μητροπολίτης Ιταλίας κ. Πολύκαρπος, ο επίτιμος πρόξενος της Ελλάδος στην Βενετία καθηγητής Μπρούνο Μπερνάρντι, η επίτιμη πρόξενος της Ελλάδος στην Τεργέστη κυρία Μαρίνα Κέδρου, ο διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου στην Βενετία κ. Β. Κουκουσάς, ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος κ. Δ. Ζαφειρόπουλος, ο ακαδημαϊκός κ. Πασχάλης Κιτρομηλίδης κ.ά.

Διαβάστε επίσης 

Σε συσκευασία μιας χρήσης – Ένα περιστέρι για τον καλλωπισμό

Εθνική Πινακοθήκη – Απόλυτη προστασία των βανδαλισμένων έργων με αυστηρά μέτρα

Η ιστορία του Βρετανικού ζωντανεύει -Το ναυάγιο στην Κέα και η ανέλκυση αντικειμένων