Το έπαθλο του Σπύρου Λούη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, ένας αρχαίος σκύφος επιστρέφει στην Ελλάδα

«Ως το Πικέρμι, στα μισά του δρόμου, ήμουν έκτος. Πρώτος ερχόταν ο Γάλλος, δεύτερος ένας Αυστραλός και άλλοι. Από το Πικέρμι και ύστερα, άρχισα να τους πιάνω έναν-έναν και, στην Αγία Παρασκευή, έφθασα τον πρώτον. Από κει και πέρα, έμεινα στην πρώτη θέση».

Χρόνια μετά την θριαμβευτική είσοδό του στο Παναθηναϊκό Στάδιο, πρώτος νικητής του Μαραθωνίου δρόμου στους πρώτους Ολυμπιακούς της νεώτερης εποχής, το 1896, ο Σπύρος Λούης, ο νερουλάς από το Μαρούσι με τα φτερωτά πόδια, που ξεπέρασε όλους τους προπονημένους δρομείς, θυμόταν στα «Αθηναϊκά Νέα» εκείνες τις νικηφόρες μέρες.

Ανάμεσα στα έπαθλα που είχε λάβει τότε από το ελληνικό κράτος και ένας αρχαίος σκύφος, που είχε αθλοθετηθεί από έναν συλλέκτη, τον Λάμπρο Π. Ιωάννου, ακριβώς λόγω της αθλητικής παράστασης που έφερε πάνω του. Είναι αυτό το αντικείμενο, που χαμένο για χρόνια, μαζί με όλα τα κειμήλια και τα υπάρχοντα της οικογένειας του Λούη, επιστρέφει και πάλι στην Αθήνα.

Αύριο το μεσημέρι, σε μια τελετή που θα γίνει στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η υπουργός Πολιτισμού, κυρία Λίνα Μενδώνη θα παραλάβει αυτό το έπαθλο από το γερμανικό Πανεπιστήμιο του Μίνστερ όπου είχε εντοπισθεί. Πρόκειται για την ευόδωση μιας προσπάθειας, που η κυρία Μενδώνη είχε ξεκινήσει από το 2014, μια επιστροφή αρχαίου και κειμηλίου ταυτόχρονα, με ιδιαίτερη σημασία, λόγω της συσχέτισής του με το άτομο στο οποίο ανήκε, αλλά και για τον άθλο που είχε επιτελέσει.

Να σημειωθεί ότι και το επίσημο έπαθλο των αγώνων, το ασημένιο κύπελλο, σχεδιασμένο από τον Μισέλ Μπρεάλ, Γάλλο φιλόλογο και εισηγητή του σύγχρονου Μαραθωνίου για τον πρώτο Μαραθωνιονίκη, είχε αποκτηθεί σε δημοπρασία του οίκου Christie’s, το 2012, από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μετά μάλιστα από την παρουσίασή του στο Μουσείο Ακρόπολης και στο Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων της Λωζάνης, εκτίθεται πλέον στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Παράσταση με δολιχοδρόμους, τους οποίους επιβλέπουν αγωνοδίκες, φέρει ο σκύφος, θέμα που ο αθλοθέτης είχε θεωρήσει σχετικό με τον αγώνα δρόμου των Ολυμπιακών Αγώνων, παρ΄ότι ο δόλιχος ως αγώνισμα ημιαντοχής στην αρχαία Ελλάδα αφορούσε απόσταση 4.800 μέτρων. Πολύ μικρότερη ασφαλώς του
Μαραθωνίου.

Η ένθερμη πρόταση του Ιωάννου, όμως, προς τον τότε διάδοχο του θρόνου, Κωνσταντίνο, στον οποίο έλεγε με την επιστολή του, ότι οι αρχαίοι πρόγονοι των Ελλήνων θα πανηγύριζαν με αυτόν τον τρόπο την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων λειτούργησε θετικά και ο σκύφος δόθηκε στον Λούη.

Ήταν Παρασκευή απόγευμα, στις 29 Μαρτίου (10 Απριλίου με το σημερινό ημερολόγιο), όταν οι χιλιάδες κόσμου που περίμεναν στο Παναθηναϊκό Στάδιο άκουσαν τον πυροβολισμό, που σήμαινε ότι ο προπορευόμενος μαραθωνοδρόμος είχε φτάσει στη Ριζάρειο Σχολή. Με τον αριθμό 17 και έχοντας ξεπεράσει πολλούς έμπειρους δρομείς, όπως ο Χαρίλαος Βασιλάκος, ο Ιωάννης Λαυρέντης και ορισμένους ξένους, ο Σπύρος Λούης με τα αθλητικά παπούτσια που είχαν αγοραστεί με έρανο των συγχωριανών του, έμπαινε λίγο αργότερα στο στάδιο επευφημούμενος.

«Τι ένιωσες εκείνη τη στιγμή;» τον ρωτούσαν μετά τον αγώνα. «Τίποτα. Πεινούσα. Ύστερα από τόσο δρόμο…», είχε απαντήσει.

Γεννημένος το 1872 από φτωχή αγροτική οικογένεια και πατέρα νερουλά, λέγεται ότι, ως δώρο από τον βασιλιά Γεώργιο, που τον ρώτησε τι θα ήθελε για τον άθλο του, εκείνος ζήτησε ένα κάρο με γαϊδουράκι, για να συνεχίσει τη δουλειά του. Και έτσι έγινε, καθώς μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες ξαναγύρισε στην καθημερινότητά του.

Και, παρά τη φήμη και τις τιμές που γνώρισε μέσα και έξω από την Ελλάδα, παρέμεινε πάντα ταπεινός και πέθανε πάμπτωχος το 1940, λίγο πριν την έναρξη του πολέμου για την Ελλάδα.