Μετά τα αποκαλυπτήρια
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το «Δέντρο της Ειρήνης» το οποίο δημιουργεί η Έντβα Σερ υπό τη σκέπη της Unesco ταξιδεύει από πόλη σε πόλη διαχέοντας μηνύματα παγκόσμιας ομόνοιας.
Το Σωματείο «Ελπίδα» και η πρόεδρός του Μαριάννα Βαρδινογιάννη δώρισαν στην Πόλη των Αθηνών αυτό το έμπλεο συμβολισμών μνημειώδες γλυπτό, με αφορμή τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από την ίδρυσή του.
Τα αποκαλυπτήρια του Δέντρου, το οποίο πήρε τη θέση του στο πάρκο Ριζάρη δίπλα στο Πολεμικό Μουσείο, πραγματοποιήθηκαν in situ σήμερα το πρωί στις 11.30 παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, του Δημάρχου της Αθήνας Κώστα Μπακογιάννη και πλήθους εκπροσώπων της Πολιτείας (ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης με τη σύζυγό του Μαρίνα, Όλγα Κεφαλογιάννη, Αννα Ροκοφύλλου, Λιάνα Κανέλλη και ο πρώην Πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμμένος), της Εκκλησίας (Πατέρας Συμεών) και του Στρατού καθιώς και πολλών μελών της Ελπίδας (ξεχώρισε η πριγκίπισσα Τατιάνα και ο Νικόλαος).
Στην τελετή η οποία επίσης φορτίστηκε με μηνύματα συναδελφοσύνης, σύσσωμοι χαιρέτισαν την κίνηση της Μαριάννας Βαρδινογιάννη και της Έντβα Σερ, που αμφότερες συνεργάζονται στους κόλπους της Unesco με το ρόλο τους ως Πρέσβειρες Καλής Θελήσεως (η κυρία Σερ επιπλέον με τον ρόλο του Πολιτιστικού Διπλωμάτη). Ο Κώστας Μπακογιάννης που πρώτος πήρε το λόγο, αφού ευχαρίστησε τον Σύλλογο Ελπίδα εμφανίστηκε ιδιαίτερα καίριος στον ενωτικό του λόγο υπογραμμίζοντας “την αξία του μαζί” ύστερα από πολλά χρόνια τοξικής διχόνοιας και ότι “επειδή διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να συνυπάρχουμε”.
Η Μαριάννα Βαρδινογιάννη γεμάτη συγκίνηση θυμήθηκε πως πριν από τριάντα χρόνια ο Συλλογος Ελπίδα είχε φυτέψει ένα μικρό δεντράκι στην Αθήνα για να βοηθήσει τα παιδιά που έπασχαν από Καρκίνο και αυτό σήμερα δίνει τη θέση του σε ένα μνημειώδες δέντρο το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε παιδιά από όλο τον κόσμο να επιβιώσουν. Τέλος, ο Προκόπης Παυλόπουλους αναφέρθηκε στους συμβολισμούς που φέρει το Δέντρο της Ειρήνης για την πόλη της Παλλάδας, την Αθήνα, που ήταν η πόλη της Ειρήνης και σε πλήθος άλλους μυθολογικούς συνειρμούς για την Ευνομία και τη Δίκη ενώ σημείωσε ότι ο πόλεμος ποτέ δεν έχει νικητή, “η μόνη νίκη είναι να μάθουμε να μην κάνουμε πολέμους”.
Ύστερα ο σύλλογος Ελπίδα παρέθεσε γεύμα στη Λέσχη των Αξιοματικών Ενόπλων Δυνάμεων όπου παρευρέθηκαν μεταξύ πολλών άλλων, ο υπουργός υγείας Βασίλης Κικίλιας (άνευ Τζένης) και η Νανά Μούσχουρη, αγαπημένη συνοδοιπόρος της Μαριάννας Βαρδινογιάννη. Εκεί η Έντβα Σερ έσβησε και την τούρτα γενεθλίων της!
«Την έκδοση της Αθήνας θεωρώ ομορφότερη από όλες» αποκάλυψε στο mononews η Έντβα Σερ, μία μέρα πριν από την τελετή για τη δωρεά από το Σύλλογο Ελπίδα στην πόλη της Αθήνας ενός ακόμη “Δέντρου της Ειρήνης” που η ίδια φιλοτέχνησε. Προέβη μάλιστα και σε μία πρώτη αποκάλυψη: ότι κατά τη διάρκεια των εγκαινίων θα ανακοίνωνε το νέο πρόγραμμα διεθνούς ακτινοβολίας της Unesco με τίτλο «Ο δρόμος της Ειρήνης», που θα ξεκινήσει από τη Γαλλία (ήδη έχει συνεννοηθεί με το πρωθυπουργικό ζεύγος) και θα φτάσει στην Αθήνα, στην Ιερά Οδό… Και υπογράμμισε την ιδιαίτερη σημασία για την ίδια το ότι η ανακοίνωση αυτή θα πραγματοποιηθεί εδώ στην πόλη των Αθηνών όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία.
Μινιατούρα αυτού του περίτεχνου γλυπτού φοράει και ως περιδέραιο στο λαιμό της. Το βάζει στη χούφτα της για να περιγράψει στο Mononews τους διάφορους συμβολισμούς του. Ανάμεσα στις διακλαδώσεις του παρατηρεί κανείς συμβολισμούς από τη χριστιανική, τη μουσουλμανική και την εβραϊκή θρησκευτική παράδοση σφιχτοδεμένες γερά σε ένα Δέντρο: Ο σταυρός, το μισοφέγγαρο (για τους Μουσουλμάνους), τα διάφορα αρχικά λέξεων από τα βιβλικά εβραϊκά που σημαίνουν Θεός ή Ζωή… Τις λέξεις Σαλόμ και Σαλάμ (Shalom, Salam) που στα εβραϊκά και στα αραβικά σημαίνουν αντίστοιχα Ειρήνη. Μπορεί κανείς επίσης να διακρίνει: κλαδιά ως χέρια που ενώνονται σε αγαστή συνύπαρξη ή σε μία προσευχή για την Ειρήνη… Τη φιγούρα ενός περιστεριού… Μία καρδιά που παραμένει ανοιχτή προς τον έξω κόσμο… Έως και ένα σύμβολο που κατά τύχη η γλύπτρια ανακάλυψε ότι στα κινέζικα σημαίνει δέντρο. «Αυτό το γλυπτό είναι μαγικό σας λέω», σημειώνει με παιγνιώδη διάθεση.
Εγείρει βέβαια και ολόκληρο το σύγχρονο προβληματισμό για την προστασία του περιβάλλοντος. Το Δέντρο ως αρχέτυπο.
Το πρώτο δέντρο της δημιουργήθηκε πριν από δέκα χρόνια στο εβραϊκό πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, στη δεξιά όχθη. Ύστερα ταξίδεψε σε τρία σημεία της Αμερικής μεταξύ των οποίων και στο Harvard, για να φτάσει πάλι στην Ανατολική όχθη στο Πανεπιστήμιο Al Quds (Αλ Κουτς). «Και έτσι βρίσκεται ένα δέντρο και στις δύο όχθες της πόλης, ανατολικά και δυτικά. Βαθειά η συμβολική αξία του για την Ειρήνη. Νιώθω πάρα πολύ περήφανη για αυτό», παρατηρεί συγκινημένη η Έντβα Σερ.
Αργότερα ο πρόεδρος της Μάλτας το παρήγγειλε για την τελετή που σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και υπεγράφη το 1989 από τον Μπους και τον Γκορμπατσόφ στη Μάλτα. Και στην πλάκα του Δέντρου αυτού αναγράφεται η υποσημείωση ότι σφραγίζει τη λήξη αυτής της εποχής.
Η Έντβα Σερ ενεργούσε τότε ως καλλιτέχνης της Unesco, αλλά το πρόγραμμα με τα «Δέντρα της Ειρήνης» συνεχίζει έκτοτε αδιάλειπτα ως δική της σύλληψη με πολλαπλούς ουμανιστικούς συμβολισμούς. Έχει δοθεί ως βραβείο στον Σιμόν Περές και στον Ιμάμ του Τιμπουκτού μεταξύ πολλών άλλων… Το πρώτο μνημειακών διαστάσεων Δέντρο παραδόθηκε στο Μπακού του Αζερμπαιτζάν ενώ άλλα δεσπόζουν σε διαφορετικά μέρη όπως στον Κήπο των Εθνών στο Βερολίνο (συμβολίζοντας τις αποκατεστημένες σχέσεις μεταξύ Γερμανίς και Ισραήλ) ή στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου… Ένω ακόμη παρήγγειλε ο λουξεμβουριανός υπουργός Εθνικής Άμυνας. «Πρέπει παντού να διαχέουμε το μήνυμα της ειρηνικής συνύπαρξης», υπογραμμίζει η ίδια.
Τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη συνάντησε πριν από πολλά χρόνια η Έντβα Σερ όταν βρέθηκαν από κοινού σε μία από τις τιμητικές επιτροπές της συζύγου του τότε προέδρου της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν. Έκτοτε συναντιόνταν στο πλαίσιο του ρόλου τους ως Πρέσβειρες της Unesco. «Αλλά δεν συνηθίζω να εμφανίζομαι σε όλα τα αποκαλυπτήρια. Ήθελα να έρθω για να συναντήσω την κυρία Βαρδινογιάννη και να συζητήσουμε θέματα του ενδιαφέροντός μας. Και θεωρώ ότι τα πάντα ξεκινούν από μία Ελπίδα. Αν δεν υπάρχει Ελπίδα δεν μπορεί να έρθει η Ειρήνη», σημειώνει πάλι με συγκίνηση. «Οπότε το συγκεκριμένο Δέντρο για μένα φέρει ιδιαίτερο βάρος».
Αμφότερες οι πρέσβειρες διακρίνονται από ασίγαστη διάθεση για προσφορά. Η Έντβα Σερ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ισραήλ από γονείς με πολωνική καταγωγή, επιζήσαντες του Πολέμου. Ύστερα σπούδασε στο Λονδίνο και στο Παρίσι όπου ζει έως σήμερα.
«Για αυτό έχω αφιερώσει το έργο και τη ζωή μου γύρω από την Ειρήνη. Αυτό που πάντα υπογραμμίζω: να συγχωρείς αλλά να μην ξεχνάς. Και να χτίζεις τη ζωή σου γύρω από τη θωράκιση της αδελφοσύνης. Γίνεται να συγχωρήσεις χωρίς να ξεχάσεις. Ένα παράδειγμα: Στην Κρακοβία σε ένα σημείο που απέχει μία ώρα από το Άουσβιτς υπάρχει ένας κήπος με τέσσερα γλυπτά μου τα οποία αφηγούνται την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας αλλά και άλλων εθνοτήτων διότι αυτές οι ιστορίες έχουν υπερεθνική απήχηση. Καθένα από τα τέσσερα γλυπτά ενσωματώνει και μία διαφορετική έννοια: Καταστροφή, Αναδημιουργία, Αναβίωση, Ελπίδα. Αυτόν τον κήπο ονομάζω Κήπο της Ελπίδας. Η τέχνη μου γεννήθηκε μέσα από τα δικά μου τραυματικά βιώματα αλλά ο πόνος παραμένει πάντα διεθνικός με πανανθρώπινη σημασία και γλώσσα» υπογραμμίζει.
Η Έντβα Σερ γεννήθηκε στο Ισραήλ και ζωγράφιζε από οχτώ ετών. Ύστερα από τις σπουδές της στο Λονδίνο και το Παρίσι απέκτησε ευρεία φήμη από την ιδιαίτερη τεχνοτροπία με την οποία ανανέωσε την τέχνη των ταπισερί. Στο Παρίσι συνάντησε και την Αλίσια Πενάλμπα, μία από τις σημαντικότερες γλύπτριες της δεκαετίας του 1950, η οποία την υιοθέτησε καλλιτεχνικά και της δίδαξε τα πάντα για την τέχνη της γλυπτικής. «θεωρώ ότι ένας καλλιτέχνης οφείλει να έχει εξασκηθεί σε όλες τις εκφάνσεις της Τέχνης», παρατηρεί.
Κάποια στιγμή της ζήτησαν από την Unesco να αναλάβει το πρόγραμμα Art Camp στην Ανδόρρα συγκεντρώνοντας σε μία έκθεση έργα καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Εκείνη δέχτηκε υπό έναν όρο: να αφορά κυρίως καλλιτέχνες από περιοχές που πλήττονται από πόλεμο και φτώχια. Και ετούτη η πρωτοβουλία της προωθεί το μήνυμα της Συναδελφοσύνης.
Παράλληλα συνεχίζει να οργανώνει εκθέσεις με έργα της, πίνακες ή γλυπτά -ατομικές εκθέσεις της έχουν οργανωθεί σε όλον τον κόσμο, από το Μουσείο Πικασό στην Αντίμπ έως και σε γκαλερί στο Τόκιο και το Λος Άντζελες το 2013.
«Γεννήθηκα μέσα σε συνθήκες μεγάλου πόνου», επαναλαμβάνει. «Παλεύω για να βεβαιωθώ ότι αυτό δεν συμβεί ξανά. Αφιέρωσα τη ζωή μου στην Unesco για την Ειρήνη και την Ανοχή. Η Τέχνη μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της Διπλωματίας και της καλλιέργειας του κοινού. Την πολιτιστική Διπλωματία πρέπει να εκμεταλλευτούν περισσότερο οι διάφορες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, να μην την υποβαθμίζουν. Διότι μόνο έτσι μπορούμε να εξελιχθούμε. Και πρέπει πάντα να εξελισσόμαστε». Όσο για τα γλυπτά του Παρθενώνα: “το κύριο μέρος τους πρέπει να επιστρέψει στην Αθήνα αλλά ήσσονος σημασίας κομμάτια του ας παραμείνουν στο Βρετανικό Μουσείο για να τα βλέπουν και άλλοι, ως μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς”, καταλήγει με ένα πάντα γοητευτικό χαμόγελο.
