Στη Βουλή τα χρυσά βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα – Το μακρύ ταξίδι στον χρόνο

Στη Βουλή των Ελλήνων και συγκεκριμένα στην Αίθουσα Τροπαίων και Υπασπιστών – Αίθουσα Ελευθέριος Βενιζέλος, κάτω από περίφημη ζωφόρο, που αφηγείται την ιστορία των αγώνων του ελληνικού έθνους, πρόκειται να εκτεθούν τα βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα, ύστερα από την παραχώρησή τους, που εγκρίθηκε από Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Τα εμβλήματα μάλιστα, θα τοποθετηθούν στο σημείο εκείνο, όπου απεικονίζεται η έλευση του Όθωνα στην Ελλάδα το 1833 σε ειδικά κατασκευασμένη προθήκη, που είναι ήδη έτοιμη.

Πρόκειται για το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας, που είχαν παραγγελθεί από τον πατέρα του Λουδοβίκο Α΄της Βαυαρίας, για να του αποδοθούν το 1835, με την ευκαιρία της ενηλικίωσής του και της στέψης του.

Έχοντας συμβαδίσει, κατά κάποιο τρόπο, με τα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, τα εμβλήματα αυτά άλλοτε χάνονταν και άλλοτε βρίσκονταν εντός και εκτός Ελλάδος, με τον οριστικό τελευταίο εντοπισμό τους να σημειώνεται μόλις το περασμένο καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια των εργασιών, που γίνονται στο Τατόι από το υπουργείο Πολιτισμού για την τεκμηρίωση και συντήρηση των αντικειμένων, που φυλάσσονται εκεί.

Ακολούθησε η αποκατάσταση και η συντήρησή τους ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο χαρακτηρίσθηκαν ως μνημεία ιδιαίτερης αισθητικής, καλλιτεχνικής και κυρίως ιστορικής αξίας, καθώς πρόκειται για αντικείμενα, που είναι συνδεδεμένα με σημαντικά γεγονότα και θεσμούς της σύγχρονης Ελλάδας.

Η τοποθέτησή τους ως εκ τούτου σ’ αυτήν την σημαντική αίθουσα της Βουλής κρίνεται, ότι συμβάλλει στην αξιοποίηση και την προβολή τους, καθώς και στην αποκατάσταση της ιστορικής τους θέσης.

Η παραχώρηση πάντως, των βασιλικών εμβλημάτων στην Βουλή των Ελλήνων γίνεται για 49 χρόνια με δυνατότητα παράτασης.

Περίτεχνος σχεδιασμός, εξαιρετική κατασκευή

Χρυσά κατά βάση είναι τα τρία αντικείμενα, με προσθήκη σμάλτων, επιχρυσωμένων μετάλλων, βελούδου για το στέμμα και lapis lazuli για το ξίφος.

Για την κατασκευή του στέμματος και του σκήπτρου είχε γίνει ανάθεση στο ονομαστό για την εποχή εργαστήριο χρυσοχοΐας Fossin et Fils.

Ο Ζαν-Μπαπίστ Φοσέν και ο γιος του Ζιλ, που είχαν αγοράσει την επιχείρηση από τον προμηθευτή του Ναπολέοντα -είχαν κατασκευάσει και εμβλήματά του- είχαν αναδειχθεί σε σημαντικούς χρυσοχόους του Παρισιού, φέροντας τον τίτλο του Βασιλικού Χρυσοχόου.

Το στέμμα που δημιούργησαν για τον Όθωνα, πρίγκιπα του οίκου των Βίττελσμπαχ έχει στο κάτω μέρος του μία δάφνινη στεφάνη ενώ τα οκτώ καμπύλα στελέχη του φέρουν ανθέμια στη βάση τους και διακόσμηση κλαδιών φοίνικα.

Στο κέντρο του άνω μέρους βρίσκεται η βασιλική σφαίρα με τον σταυρό ενώ στο εσωτερικό διατηρείται το πορφυρό βελούδο. Όσον αφορά το σκήπτρο είναι αρκετά περίτεχνο με ανάγλυφη φυσική διακόσμηση, ολόσωμους λέοντες, έναν λευκό σταυρό από σμάλτο και στην κορυφή μια μικρογραφία του στέμματος.

Το ξίφος είχε κατασκευαστεί από τον Ζιλ Μανσό, προμηθευτή του Όθωνα, ξιφοποιό και ειδικευμένο στα όπλα πολυτελείας.

Περίτεχνη και εδώ η κατασκευή με την λαβή του ξίφους από λαζουλίτη λίθο, ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα, γυναικεία προσωπεία και λεοντοκεφαλές.

Ανάλογης αισθητικής και η θήκη στην οποία προβάλλει, μεταξύ άλλων το εστεμμένο εθνόσημο της Ελλάδας, φτιαγμένο από γαλάζιο και λευκό σμάλτο, επίσης το μονόγραμμα του Όθωνα, καθώς και μία γυναικεία μορφή που θεωρείται ότι είναι Νίκη, που στέκεται μπροστά σε πολεμικά τρόπαια.

Για την τελετή της στέψης εξάλλου, είχε προβλεφθεί και ένα μαξιλάρι, κατά το γερμανικό τυπικό.

Άνοδος και έξωση

Αν ήταν …προληπτικός πάντως, ο νεαρός βασιλιάς, από το γεγονός και μόνον, ότι τα εμβλήματα αυτά δεν μπόρεσε να τα χρησιμοποιήσει στη στέψη του, θα ήξερε, ότι δεν θα μακροημέρευε στη φτωχή χώρα, που τον είχαν στείλει.

Ακριβείς πληροφορίες δεν υπάρχουν για τον λόγο, που δεν χρησιμοποιήθηκαν για την περίσταση, με την επικρατούσα ωστόσο, να ρίχνει την ευθύνη στην καθυστέρηση του πλοίου, που θα τα έφερνε στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, πιο σοβαρή, υπήρχε θέμα στην τελετή της στέψης, που είχε να κάνει με το θρήσκευμα του Όθωνα, ο οποίος ήταν καθολικός, χωρίς να παραβλέπεται και το γεγονός της πρόκλησης του κοινού αισθήματος με το χρυσό στέμμα κλπ. Πέραν αυτού ωστόσο εκείνη η ημέρα είχε εορτασθεί με κανονιοβολισμούς, στρατιωτική παρέλαση, φωταγώγηση –κατά δυνατόν – και με επίσημο χορό.

Αντίθετο το κλίμα, το 1862, όταν ο Όθωνας θα εκδιωκόταν από τα επαναστατικά κινήματα, που είχαν ξεσπάσει και θα εγκατέλειπε τη χώρα με ένα αγγλικό πολεμικό πλοίο.

Μαζί του είχε και τα βασιλικά εμβλήματα, καθώς δεν είχε παραιτηθεί από το θρόνο ούτε είχε αποδεχθεί την έξωσή του, άλλωστε χρησιμοποιούσε μέχρι το θάνατό του τον τίτλο Βασιλεύς της Ελλάδος.

Έκτοτε και για έναν περίπου αιώνα τα αντικείμενα θα βρίσκονταν στην κατοχή του οίκου των Βίτελσμπαχ.

Η επιστροφή των εμβλημάτων

Αυτά ως τις αρχές της δεκαετίας του ΄50, όταν τα εμβλήματα εντοπίσθηκαν» στον πύργο Χόχενσβεϊναου του Μονάχου και από εκεί επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1959, ύστερα από αίτημα του τότε βασιλιά Παύλου. Στη συμφωνία πάντως, με τον οίκο των Βίτελσμπαχ τέθηκε όρος, ότι τα εμβλήματα θα έρχονταν στην Ελλάδα ως κειμήλια του ελληνικού κράτους και όχι ως ιδιοκτησία των Γκλύξμπουργκ.

Η παρουσίασή τους, τον Δεκέμβριο του 1959 έγινε σε πανηγυρική τελετή στα ανάκτορα της Ηρώδου Αττικού στο πλαίσιο της επετείου των 125 χρόνων από την άφιξη του Όθωνα στην Αθήνα και την ανακήρυξή της ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους. Τα εμβλήματα μάλιστα, παρέδωσε στον Παύλο ο απόγονος του οίκου Βίτελσμπαχ, δούκας Άλμπερχτ της Βαυαρίας, παρουσία και της κυβέρνησης Καραμανλή.

Η επόμενη φορά που εμφανίστηκαν δημοσίως ήταν στην κηδεία του Παύλου, το 1964 και η τελευταία στην κηδεία της Φρειδερίκης, το 1981.

Στο μεταξύ όμως, όλη η βασιλική περιουσία είχε απαλλοτριωθεί με νόμο της χούντας, το 1973. Και ανάμεσα στα κινητά αντικείμενα, που είχαν καταγραφεί τότε, βρίσκονταν «το βασιλικό σκήπτρο», «η σπάθη» και το «στέμμα του βασιλέως Όθωνος». Με τον χαρακτηρισμό πάντως, ότι δεν είχαν ιστορική σημασία.

Η ζωγραφική ζωφόρος

Σήμερα η τοποθέτηση των εμβλημάτων στην Αίθουσα Τροπαίων και Υπασπιστών – Αίθουσα Ελευθέριος Βενιζέλος κρίνεται ως απολύτως αρμόζουσα για την ιστορικότητά τους.

Σ΄ αυτήν την αίθουσα, που αρχικά οδηγούσε στην Αίθουσα του Θρόνου, είχε εναποτεθεί, το 1920 το χρυσό στεφάνι, που είχε προσφερθεί στον Ελευθέριο Βενιζέλο για την υπογραφή της σπουδαίας για την Ελλάδα Συνθήκης των Σεβρών, που σήμανε το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την επέκταση της ελληνικής κυριαρχίας (όσο κι αν δεν κράτησε πολύ).

Στην ίδια αίθουσα επίσης, είχε υπογραφεί, στις 9 Ιουλίου 1961 η συμφωνία σύνδεσης της Ελλάδας με την τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ενώ στις 9 Ιουνίου 1975 η χώρα γύριζε οριστικά σελίδα μετά τη δικτατορία, με την υπογραφή του Συντάγματος από τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλο, τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Παπακωνσταντίνου.

Σημαντικό διακοσμητικό –και όχι μόνον – στοιχείο της παραμένει εξάλλου, η ζωγραφική ζωφόρος σε μήκος 78 μέτρων με θέμα τα γεγονότα της Επανάστασης του ΄21 που οδήγησαν στην απελευθέρωση και στη δημιουργία του νεώτερου ελληνικού κράτους.

Η ζωφόρος είχε σχεδιαστεί από τον βαυαρό καλλιτέχνη Λούντβιχ φον Σβάνταλερ, που είχε στείλει ο Λουδοβίκος Α΄ και στην εκτέλεσή της είχαν συνεργαστεί και οι έλληνες ζωγράφοι Φίλιππος και Γεώργιος Μαργαρίτης.

Διαβάστε επίσης:

Η επιτυχία της μεγαλειώδους έκθεσης του Μουσείου Ακρόπολης

Οι πρίγκιπες της Πύλου ταξιδεύουν στο Λος Άντζελες

Μία δεσποινίς, ο Κλιμτ και τα μυστήρια μιας δημοπρασίας εκατομμυρίων