Ποια ήταν η «αρχόντισσα με ανεστραμμένο διάδημα»;  Σπουδαία αρχαία ευρήματα στην Φθιώτιδα

Την είπαν «Αρχόντισσα με το ανεστραμμένο διάδημα», γιατί πολύ απλά στην ταφή της το στέμμα της ήταν τοποθετημένο στο κεφάλι της ανεστραμμένο. Αλλά αυτό όχι μόνον δεν μειώνει τη σημασία του ευρήματος αυτής της αρχαίας ταφής, παρά αντίθετα προκαλεί τους ανασκαφείς να αναζητήσουν την ερμηνεία του. Και βέβαια να  ερευνήσουν ποια μπορεί να ήταν αυτή η γυναίκα της Αρχαϊκής εποχής με την πλούσια ταφή της.

Το εύρημα  ήρθε στο φως από την σωστική ανασκαφικής έρευνας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας κατά τον εντοπισμό νεκροταφείου των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων καθώς και αρχιτεκτονικών καταλοίπων  ενός οχυρωμένου οικισμού της ίδιας εποχής  στις ανατολικές υπώρειες της λίμνης Κηφισίδας (Κωπαΐδας), 6 χλμ. βορείως του Ιερού του Απόλλωνος Πτώου και της αρχαίας Ακραιφίας. Και ανάμεσα στα άλλα

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η «Ταφή της αρχόντισσας με το ανεστραμμένο διάδημα», που χρονολογείται στο β΄ μισό του 7^ου αι. π. Χ.  και αποτελεί μέρος μιας  συστάδας τριών λακκοειδών τάφων. Η ταφή της αρχόντισσας σύμφωνα με την προκαταρκτική εξέταση των οδοντικών καταλοίπων ανήκει σε ενήλικη γυναίκα 20-30 ετών. Στην κεφαλή της είχε τοποθετηθεί τελετουργικά, ως σύμβολο της υπεροχής και του αξιώματός της, εντυπωσιακό χάλκινο, ταινιωτό διάδημα με επίστεψη μεγάλου ρόδακα, «εν είδει ήλιου» στο κέντρο του μετώπου.  Ένα περίτεχνο διάδημα δηλαδή,  κατασκευασμένο με την έκκρουστη τεχνική και φέρει  τρέχουσα διακόσμηση αντωπών ζευγών εραλδικών λεόντων, αρσενικού και θηλυκού γένους, ζώων που κατεξοχήν συμβολίζουν τη βασιλική δύναμη και εξουσία.

 Η πτώση αξιώματος

Ωστόσο το διάδημα είχε τοποθετηθεί στην κεφαλή της νεκρής ανεστραμμένο με τους λέοντες σε ύπτια θέση και το κόσμημα πλοχμού στο κάτω άκρο του. Αυτό στη σύγχρονη εποχή, όταν δηλαδή το στέμμα του βασιλιά είναι φορεμένο ανεστραμμένο, συμβολίζει την παραίτηση ή την πτώση του μονάρχη, και σε κάθε περίπτωση σηματοδοτεί την απώλεια της εξουσίας και του αξιώματός του.

Όπως αναφέρεται λοιπόν από τους αρχαιολόγους της Εφορείας η ταφή της αρχόντισσας εντάσσεται χρονολογικά στο μεταβατικό κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο των μέσων του 7^ου αι. π. Χ., περίοδο κατά την οποία είχε κλονισθεί το πολίτευμα της πατροπαράδοτης κληρονομικής βασιλείας και η άνοδος των αρίστων ευγενών οδήγησε κατά την επόμενη περίοδο στην επικράτηση της ολιγαρχίας και του αριστοκρατικού πολιτεύματος.

Το αξίωμα, το κύρος και ο πλούτος της εν λόγω ταφής αποδεικνύεται από τα πολυάριθμα χάλκινα κτερίσματα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν οι δύο υπερμεγέθεις πόρπες βοιωτικού τύπου με εγχάρακτη γεωμετρική διακόσμηση αλόγων, το περιδέραιο με μεγάλο αγγειόσχημο περίαπτο, οι οστέινες, ελεφαντοστέινες χάνδρες, οι ψήφοι από ήλεκτρον (κεχριμπάρι), οι ελασμάτινοι ρόδακες, τα χάλκινα ενώτια, τα ψέλλια (βραχιόλια) και τα σπειροειδή δακτυλίδια που φορούσε σε όλες τις φάλαγγες των δακτύλων .

Το ανήλικο κορίτσι

Στην ίδια συστάδα τάφων βρέθηκε ταφή ανήλικου κοριτσιού ηλικίας περίπου 4 ετών, στεφανωμένου με χάλκινο διάδημα με ένθετους ρόδακες . Η ταφή εντάσσεται χρονολογικά στην ίδια περίοδο των πρώιμων αρχαϊκών χρόνων και ήταν επίσης  πλούσια κτερισμένη με παρόμοια κοσμήματα με αυτά της αρχόντισσας, γεγονός που ενδεχομένως υποδεικνύει την ύπαρξη συγγενικού δεσμού μεταξύ τους.

Αξιόλογα ευρήματα έχουν αποδώσει και άλλοι τάφοι, όπως η γυναικεία ταφή των μέσων του 6^ου αι. π. Χ., που ήταν κτερισμένη με μια κύλικα «Τύπου Σιάννων» με παράσταση πετεινών και μια τριφυλλόσχημη οινοχόη με διακόσμηση μυθικών πλασμάτων και του θεού Ερμή ως «ψυχοπομπού». Χάλκινες ομφαλωτές φιάλες, μελανόμορφα και μελανόγραφα αγγεία που συνδέονται με το Κεραμεικό Εργαστήριο της Ακραιφίας συγκαταλέγονται επίσης, ανάμεσα στα ευρήματα του νεκροταφείου.

Να σημειωθεί ότι το νεκροταφείο, η θέση του οποίου σημαίνεται σε παλαιούς χάρτες ως «Σπίτια-Καταβόθρα»  αναπτύσσεται κατά συστάδες και αποτελείται από λακκοειδείς τάφους, ταφικές πυρές και κεραμοσκεπείς τάφους. Η αρχαιολογική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά από τους 40 τάφους που έχουν ερευνηθεί τεκμηριώνεται το υψηλό βιοτικό επίπεδο και η κοινωνική θέση των γαιοκτημόνων κατοίκων του παρόχθιου βοιωτικού οικισμού.

Οι ανασκαφές πραγματοποιούνται από την αρχαιολόγο της ΕΦΑΦΕΥ Μαρία Παπαγεωργίου και τους αρχαιολόγους Νίκη Μητροπούλου, Ελισάβετ Βεργεράκη και Έλενα Τζημούλια, υπό τη διεύθυνση της Προϊσταμένης της Εφορείας κ. Ευθυμίας Καράντζαλη και της Αν. Προϊσταμένης του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Αριστέας Παπασταθοπούλου.

 Η σωστική αρχαιολογική έρευνα άρχισε με αφορμή την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου της εταιρείας METKA ATE, θυγατρικής της Metlen Energy & Metals και χρηματοδοτείται σχεδόν εξολοκλήρου από τον Όμιλο Μυτιληναίου.

Διαβάστε επίσης

Απάτη με πάνω από 480 πλαστούς πίνακες διάσημων ζωγράφων – Συνελήφθη γνωστός δικηγόρος

Αρχαίοι Αιγύπτιοι και όπιο: Πιθανότατα το κατανάλωναν για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης – Οι ζωγραφιστές κλίνες που μιλούν για την καλλιτεχνική παράδοση στη Μακεδονία