Η Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του Σμιθσόνιαν
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Όχι εγώ. Αυτός!» Το εξώφυλλο του περιοδικού «Time» εκείνο το καλοκαίρι του 1972 ήταν χαρακτηριστικό: Στο κέντρο ο Ρίτσαρντ Νίξον, πρόεδρος τότε των Ηνωμένων Πολιτειών και γύρω του όλα πρόσωπα του δράματος, που θα έπαιρνε μια ονομασία, η οποία έκτοτε θα έμενε στην ιστορία: «Γουότεργκεϊτ».
«Όχι εγώ. Αυτός!», λένε λοιπόν όλοι, δείχνοντας ο ένας τον άλλον, δεμένοι όμως γερά μέσα σε τηλεφωνικά καλώδια… Ευθεία αναφορά στον ρόλο των τηλεφώνων και των κοριών φυσικά, που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην υπόθεση.
Πενήντα χρόνια μετά, μόνον οι Αμερικανοί θα σκέφτονταν να κάνουν έκθεση για ένα σκάνδαλο κι όμως αυτό πράττουν. Τον Μάρτιο στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον και με τίτλο «Γουότεργκεϊτ: Προσωπογραφία και Μηχανορραφία» η έκθεση έρχεται να θυμίσει τα συνταρακτικά γεγονότα εκείνης της εποχής, που οδήγησαν στην παραίτηση του Νίξον -του πρώτου Αμερικανού προέδρου που είχε βρεθεί σε τέτοια, ταπεινωτική θέση- και βεβαίως τα πρόσωπα που αναμείχθηκαν σ΄αυτά. Από τους πέντε «διαρρήκτες», που είχαν εισβάλλει στην έδρα της Εθνικής Επιτροπής Δημοκρατικών (DNC) στο συγκρότημα γραφείων Γουότεργκεϊτ ως τους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών, τους δημοσιογράφους της «Washington Post» Καρλ Μπέρνσταϊν και Μπομπ Γούντγουορντ που έφεραν στο φως το σκάνδαλο και βέβαια το μυστηριώδες «Βαθύ λαρύγγι», τον Μαρκ Φελτ δηλαδή, η ταυτότητα του οποίου αποκαλύφθηκε από τον ίδιο, μόλις το 2005.
Παρουσιάζονται επίσης και άλλοι βασικοί συμμετέχοντες, όπως η Ρόουζ Μαίρη Γουντς, προσωπική γραμματέας του Νίξον, ο πιστός του Γενικός Εισαγγελέας Τζον Μίτσελ, ακόμη και η κοσμική σύζυγός του Μάρθα.
Τα έργα
Φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά και έργα σε χαρτί, όλα από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης Πορτρέτων χρησιμοποιούνται στην εικαστική ανάπτυξη αυτού του πρωτοφανούς πολιτικού σκανδάλου, προκειμένου να φέρουν τους επισκέπτες, πρόσωπο με πρόσωπο με τους πρωταγωνιστές του. Περιλαμβάνονται έργα καλλιτεχνών, όπως του διάσημου φωτογράφου Ρίτσαρντ Άβεντον, της γλύπτριας Μαρισόλ Εσκομπάρ και του εικαστικού και γραφίστα Τζορτζ Τζούστι ενώ από τα σαράντα εξώφυλλα, που είχε αφιερώσει στο «Γουότεργκεϊτ» το περιοδικό «Time» τα περισσότερα αποτελούν μέρος της έκθεσης.
Άλλωστε γενικότερα μια σειρά από πολιτικούς σκιτσογράφους με ιδιαίτερα καυστικό σχόλιο, μεταξύ των οποίων οι Τζακ Ντέιβις, Πάτρικ Όλιφεντ και ο Έντουαρντ Σόρελ είχαν ασχοληθεί με το γεγονός. Μια ιστορία, που χωρίς αμφιβολία δεν έχει ξεχαστεί από τους Αμερικανούς, και όχι μόνον, αφού η κατάληξη – γκέιτ (-gate) προστίθεται πλέον και σε άλλα σκάνδαλα, όπου γης.
Η άκρη του νήματος
Η διάρρηξη στο Συγκρότημα Γουότεργκεϊτ είχε γίνει στις 17 Ιουνίου 1972 στις 2,30 τη νύχτα, αλλά οι πέντε άνδρες που συνελήφθησαν επ΄αυτοφώρω ενώ προσπαθούσαν να τοποθετήσουν «κοριούς» στις τηλεφωνικές συσκευές των εκπροσώπων του Δημοκρατικού κόμματος, είχαν κινήσει αμέσως τις υποψίες. Κουστουμαρισμένοι, φορώντας γάντια για να μην αφήνουν αποτυπώματα, έχοντας μαζί τους, τα τελειότερα εκείνη την εποχή μηχανήματα παρακολούθησης, γουόκι τόκι και κάμερες και στις τσέπες τους πάνω από 2.500 δολάρια, σίγουρα δεν έμοιαζαν με διαρρήκτες γραφείων. Μερικές ώρες αργότερα εξάλλου, στο δικαστήριο όπου είχαν προσαχθεί, ο ένας εξ αυτών είχε δηλώσει ως ιδιότητα, αυτήν του …συμβούλου για θέματα ασφαλείας της CIΑ! Το κουβάρι μόλις άρχισε να ξετυλίγεται, οδηγώντας στην προσπάθεια συγκάλυψης της συνενοχής του Λευκού Οίκου και της χρήσης ομοσπονδιακών υπηρεσιών από τον πρόεδρο Νίξον για την παρεμπόδιση της δικαιοσύνης.
Οι διαρρήκτες ήταν μέλη της ομάδας των «υδραυλικών», που είχαν εντολή από τον Νίξον να εντοπίζουν και να «διορθώνουν» όποιες διαρροές προς τα έξω θα μπορούσε να τον βλάψουν, κοινώς δηλαδή να συγκαλύπτουν στοιχεία, που δεν έπρεπε να δουν το φως της δημοσιότητας. Οι Δημοκρατικοί ήταν φυσικά ο κατ΄εξοχήν στόχος τους, γιατί αυτός ήταν και του Νίξον, όπως φάνηκε όμως, οι «ικανότητες» τους δεν ήταν σπουδαίες. Γιατί εύκολα το FBI που έκανε την έρευνα ανακάλυψε, ότι τα χρήματα που είχαν επάνω τους συνδέονταν με το μαύρο ταμείο των παράνομων χρηματοδοτήσεων της προεκλογικής εκστρατείας του Νίξον στις εκλογές του 1972.
Οι άνθρωποι του προέδρου
Οι έρευνες είχαν δείξει επίσης, ότι ο Νίξον δεν παρακολουθούσε μόνον τους αντιπάλους του αλλά και ολόκληρο τον Λευκό Οίκο, ακόμη και όσα γίνονταν στο Οβάλ Γραφείο. Έτσι αποκαλύφθηκε, ότι ο ίδιος είχε προσπαθήσει να καλύψει τη διάρρηξη, χρησιμοποιώντας ομοσπονδιακούς αξιωματούχους για να αποπροσανατολίσει την έρευνα.
Τελικά τον Αύγουστο του 1974 παραιτήθηκε.
Πολύτιμη υπηρεσία είχαν προσφέρει στο μεταξύ και οι δύο δημοσιογράφοι Καρλ Μπέρνσταϊν και Μπομπ Γούντγουορντ της «Washington Post» που με τα διαρκή ρεπορτάζ τους για τα οποία τιμήθηκαν με βραβείο Πούλιτζερ έφερναν στη δημοσιότητα φοβερές αποκαλύψεις. Το «Βαθύ λαρύγγι», όπως έλεγαν τον ανώνυμο πληροφοριοδότη, τους καθοδηγούσε σωστά, αν και όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, όχι ακριβώς για λόγους ηθικής και εντιμότητας, αφού επρόκειτο για ένα δυσαρεστημένο και παραγκωνισμένο ανώτερο κρατικό υπάλληλο, τον Μαρκ Φελτ νούμερο 2 στην ιεραρχία του FBI, που παρακάμφθηκε στην ανάληψη της ηγεσίας της…
Κι αν κανείς δεν θα θυμάται όμως, όλα αυτά με ακρίβεια υπάρχει πάντα η περίφημη ταινία του Άλαν Πάκουλα «Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου» (1976) με τους Ρόμπερτ Ρέντφορντ και Ντάστιν Χόφμαν, το εκπληκτικό δίδυμο που ενσάρκωσε πειστικά στη μεγάλη οθόνη την «καλή» πλευρά της Αμερικής.
Η έκθεση πάντως στην Ουάσινγκτον εγκαινιάζεται στις 24 Μαρτίου.
