Kρυπτονομίσματα στον Christie’s: Η πρώτη δημοπρασία ψηφιακής τέχνης

Για πρώτη φορά στη μακρά του ιστορία, ο περίοπτος οίκος Christie’s πραγματοποιεί διαδικτυακή δημοπρασία μοναδικού ψηφιακού έργου και δέχεται κρυπτονόμισμα Ether (Έθερ) για την πώλησή του.

O Beeple (Μπιπλ κατά κόσμον Μάιλ Γουίνκελμαν), δεν είχε τολμήσει ποτέ να αποκαλέσει τον εαυτό του καλλιτέχνη ώσπου μέσα σε ένα σαββατοκύριακο πούλησε ψηφιακά έργα τέχνης ύψους 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Τον περασμένο Δεκέμβριο σε άλλη διαδικτυακή δημοπρασία (από τις πολλές που οργανώνονται πλέον), πούλησε αντίτυπα τριών ψηφιακών έργων τέχνης (969 δολάρια έκαστο) καθώς και είκοσι ένα μοναδικά έργα, αξίας εκατό χιλιάδων δολαρίων το καθένα.

Ένα ψηφιακό ψηφιδωτό

Ακόμη και το ψευδώνυμό του ηχεί ψηφιακό, σαν ήχος από κάποια μελλοντική τεχνολογία. Τα τελευταία δέκα τρία χρόνια και κάθε μέρα ανελλιπώς, ο Μπιπλ συνέθετε μία ζωγραφιά. Αρχικά με τον πιο παραδοσιακό τρόπο, χρησιμοποιώντας δηλαδή χαρτί και μολύβι. Και προοδευτικά πηγαίνοντας στο άλλο άκρο: Εφαρμόζοντας διάφορα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών όπως το Cinema 4D.

Ο Christie’s παρουσιάζει τώρα τη σύνθεση που προκύπτει από τις πρώτες πέντε χιλιάδες μέρες αυτής της πρωτότυπης σύλληψης. Το έργο τιτλοφορείται Everydays — The First 5000 Days. Η διαδικτυακή δημοπρασία άνοιξε χθες και ο οίκος με παρισσεία διαφημίζει πως για πρώτη φορά παρουσιάζει ατόφιο ψηφιακό έργο.

Και δεν πρόκειται για τη μοναδική πρωτοτυπία και ιδιοτυπία αυτής της δημοπρασίας: Θα διαρκέσει δύο εβδομάδες ενώ (εξίσου αξιοπερίεργο) ενώ αυτό το μνημειακών διαστάσεων ψηφιακό ψηφιδωτό θεωρείται και δημοπρατείται ως ένας και μοναδικός λαχνός. Τέλος, για πρώτη φορά στην ιστορία, ο οίκος θα δεχτεί η πληρωμή να πραγματοποιηθεί με το κρυπτονόμισμα Έθερ.

Μπορεί το όνομα του δημιουργού να μην ηχεί ιδιαίτερα ποιητικό ή καλλιτεχνικό, ωστόσο η ανώτερη ευφυΐα της τεχνολογίας που χρησιμοποιεί διαθέτει μια διάσταση φανταστική και υπερφυσική. Πρόκειται για την τεχνολογία Blockchain που από μόνη της θεωρείται εγγύηση αυθεντικότητας. Συνδέει για πάντα έναν ψηφιακό φάκελο με τον δημιουργό του. Καθιστά τα ψηφιακά έργα μοναδικά και άρα έτοιμα για πώληση.

Ο Μπιπλ πουλάει το συγκεκριμένο έργο ως ψηφιακό σπονδυλωτό κολλάζ και μη ανταλλάξιμο προϊόν ή token (Nonfungible Token, NFT), που έχουν εκτοξευθεί στην αγορά τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Η αξία τους αυτή τη στιγμή υπολογίζεται στα 250 εκατομμύρια δολάρια.

Οι επενδυτές κρυπτονομισμάτων παίζουν με NFT σε ιστοσελίδες όπως το MakersPlace που συνεργάζεται με τον Christie’s στη συγκεκριμένη δημοπρασία. Με τα NFT εν ολίγοις μπορεί κανείς να αποκτήσει ένα προϊον εικονικό όπως θα αγόρασε ένα απτό έργο τέχνης, έναν πίνακα ή ένα γλυπτό.

Οποιοσδήποτε μπορεί να κολλήσει μια μπανάνα στον τοίχο αλλά δεν σημαίνει πως θα έχει υλοποιήσει Κωμικό (Comedian) του Μαουρίτσιο Κάτελαν. Έτσι, τουλάχιστον, «πουλάνε» την ψηφιακή αυτή σύλληψη ως τέχνη οι επιμελητές στον Christie’s.

Η επανάσταση της τέχνης

Ο ειδικός της στο τμήμα μεταπολεμικής και σύγχρονης τέχνης του οίκου στη Νέα Υόρκη Νόα Ντέιβις (Noah Davis), δήλωσε ότι «η αγορά του έργου αποτελεί ευκαιρία να αποκτήσει κανείς κομμάτι της blockchain μέσα από δημιουργία κορυφαίου ψηφιακού καλλιτέχνη». Και επιπλέον σχετικά με την διάχυτη χρήση κρυπτονομισμάτων διαπιστώνει ότι, «βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη ανατροπή».

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης ομολογεί: «Δεν γνωρίζω τίποτα για την παραδοσιακή τέχνη». Εξάλλου, διαθέτει μόνο ένα πτυχίο ηλεκτρονικών υπολογιστών. Παρότι νέος στο χώρο των καλών τεχνών και των κρυπτονομισμάτων, το πρότζεκτ του Everydays έχει ήδη μεγάλη απήχηση στο διαδίκτυο: Δύο εκατομμύρια φίλους στο Ίνσταγκραμ, διακόσιους χιλιάδες στο Τουίτερ. Ακόμη και ο Λουί Βουιτόν (Louis Vuitton) ζήτησε συνεργασία με τον Μπιπλ. Την ανοιξιάτικη συλλογή του 2019 διέτρεχαν οι ψηφιακές εικόνες του. «Διαθέτω ήδη 1,8 εκατομμύρια ακόλουθους στο Ίνσταγκραμ αλλά η δημοπρασία των Christie’s μού αποδίδει ξεχωριστό κύρος», επισημαίνει εκείνος κλείνοντας το μάτι στην αγορά τέχνης που πάντα παραμένει δύσπιστη.

Αντίστοιχα περιθωριακοί ή ουτσάιντερ των καλών τεχνών θεωρούνται οι καλλιτέχνες του δρόμου.  «Αναστατώνουν την παραδοσιακή δομή συλλογής σύγχρονης τέχνης», παρατηρεί ο Ντέιβις. Μόνο που τα έργα του Μπάνκσι αξίζουν σήμερα εκατομμύρια δολάρια -στη δημοπρασία του Σεπτεμβρίου από τον ίδιο οίκο είκοσι μία δημιουργίες του συγκέντρωσαν («μόνο» όπως διευκρινίζει ο Μπιπλ χαριτολογώντας) 2,9 εκατομμύρια δολάρια. Δεν άγγιξαν πάντως τα 3,5 εκατομμύρια των δικών του έργων… Μήπως πράγματι ανατέλλει η ψηφιακή αναγέννηση της τέχνης;