Έλαμψε το Καπνεργοστάσιο – Έτοιμο να δεχθεί έκθεση τέχνης του ΝΕΟΝ τον Ιούνιο | Ρεπορτάζ και ειδήσεις για την Οικονομία, τις Επιχειρήσεις, το Χρηματιστήριο, την Πολιτική

Το Καπνεργοστάσιο σήμερα

Έτοιμο το Καπνεργοστάσιο να δεχθεί από τις 12 Ιουνίου ως το τέλος Δεκεμβρίου την έκθεση σύγχρονης τέχνης Portals | Πύλη σε διοργάνωση του Οργανισμού ΝΕΟΝ.

Πρόκειται για ένα έργο αποκατάστασης και ανακαίνισης τμήματος του τεράστιου κτηρίου, που ανήκει στη Βουλή των Ελλήνων -άλλωστε σε μεγάλο μέρος του στεγάζεται η Βιβλιοθήκη και το Τυπογραφείο της Βουλής- ώστε να φιλοξενήσει την έκθεση του ΝΕΟΝ για το επετειακό έτος 2021. Σκοπός της, η ανάδειξη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, της δυναμικής των δημοκρατικών θεσμών στις προκλήσεις της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας μέσα από τη διάσταση της σύγχρονης τέχνης.

Η συνεργασία των δύο φορέων είχε ανακοινωθεί στις 14 Δεκεμβρίου 2020 από τον πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνο Τασούλα και τον ιδρυτή του ΝΕΟΝ κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλο και οι εργασίες στο κτήριο του πρώην Καπνεργοστασίου πραγματοποιήθηκαν με χρηματοδότηση του ΝΕΟΝ, ύψους 1,2 εκατ. ευρώ περίπου με σκοπό να αναδειχθεί σε έναν σύγχρονο πολιτιστικό και κοινωνικό χώρο, ανοιχτό σε όλους, που θα αποτελέσει ένα δυναμικό κέντρο συνάντησης και ανταλλαγής ιδεών. Ο χώρος ωστόσο παραμένει στη διαχείριση της Βουλής των Ελλήνων για τη φιλοξενία και διοργάνωση πολιτιστικών και κοινωνικών εκδηλώσεων.

Από τα συνολικά 19.000 τ.μ. του κτηρίου η αναμόρφωση από τον ΝΕΟΝ υλοποιήθηκε στην ισόγεια βόρεια-βορειοδυτική πτέρυγα, το αίθριο και το κτήριο του πρώην τελωνείου, συνολικής επιφάνειας περίπου 6.500 τ.μ., χώροι, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα παρέμεναν κλειστοί.

Οι παρεμβάσεις στο τμήμα του κτιρίου είχαν στόχο την επισκευή των χώρων αυτών και τη λειτουργική τους επανεκκίνηση. Για το σκοπό αυτό εκπονήθηκαν πρώτα αρχιτεκτονικές μελέτες και συμβουλευτικές εκθέσεις για τις υποδομές του κτιρίου, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της Βουλής και τα αρμόδια τμήματά της, και πραγματοποιήθηκαν οικοδομικές εργασίες (επισκευή τοιχοποιών, δαπέδων και κουφωμάτων, βαφές, επίπλωση) και εργασίες ανάπτυξης και επέκτασης δικτύων υποδομής (ηλεκτρικό, υδραυλικό, εκθεσιακός φωτισμός, επικοινωνία/internet, open WiFi, κλιματισμός, συστήματα ασφάλειας και πυρανίχνευσης, αναβατόρια ΑΜΕΑ), που αποτελούν συνέχεια των εργασιών που είχαν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια στους υπόλοιπους χώρους του κτηρίου.

Όπως αναφέρει ο μηχανολόγος κ. Παναγιώτης Πολυχρονόπουλος, προϊστάμενος Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Βουλής των Ελλήνων μετά το πέρας του Προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης 2021, το σύνολο του εξοπλισμού και οι υποδομές παραμένουν ως δωρεά στο κτίριο και οι χώροι αυτοί, σε συνδυασμό με τη λειτουργία τμημάτων της Βιβλιοθήκης της Βουλής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανάλογα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ένας νέος χώρος πολιτισμού δηλαδή, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την ανάδειξη του πλούσιου ιστορικού αρχείου της Βουλής των Ελλήνων. «Καθοριστικό στοιχείο στην προσπάθειά μας ήταν ο σεβασμός στη διαδρομή του σημαντικού αυτού αρχιτεκτονικά και ιστορικά κτιρίου, αποτύπωμα της εγχώριας βιομηχανικής κληρονομιάς και της ανάπτυξης της πρωτεύουσας», όπως λέει ο αρχιτέκτονας κ. Φάνης Καφαντάρης, υπεύθυνος Αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του ΝΕΟΝ.

Ο Πολιτιστικός και Αναπτυξιακός Οργανισμός κοινής ωφέλειας ΝΕΟΝ, που ιδρύθηκε το 2013 από το συλλέκτη και επιχειρηματία Δημήτρη Δασκαλόπουλο έχει ως στρατηγική -παράλληλα με την τέχνη- την αξιοποίηση χώρων, που συχνά παραμένουν πολιτιστικά ανεκμετάλλευτοι, Έτσι έχει διοργανώσει εκθέσεις, με σκοπό την ουσιαστική αναβάθμιση και περαιτέρω αξιοποίηση των χώρων αυτών, όπως το Ωδείο Αθηνών, το Εθνικό Αστεροσκοπείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου. Ενώ παράλληλα διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδηλώσεις και συζητήσεις, έχει καθιερώσει προγράμματα χορηγιών και υποτροφιών και τη δημιουργία ενός δικτύου διεθνών συνεργασιών και ανταλλαγών και ενισχύει τη δραστηριότητα δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, επιδιώκοντας να αναδείξει τον πολιτισμό ως βασικό μοχλό προόδου και ανάπτυξης.

*Το μεγάλο αίθριο πριν την αποκατάσταση*

Και τα ιστορικά στοιχεία για το Καπνεργοστάσιο:

Το Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν ήταν το δεύτερο δημόσιο καπνεργοστάσιο της Αθήνας, εφόσον κρίθηκε ανεπαρκές το πρώτο στην οδό Αριστοτέλους. Κατασκευάστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο ενώ η μελέτη για την ανέγερση του κτηρίου εκπονήθηκε από τους πολιτικούς μηχανικούς Π. Αθανασάκη και Αν. Λιγδόπουλο και η εργολαβία για την κατασκευή του ανατέθηκε στον πολιτικό μηχανικό Ν. Γαβαλά. Εν τέλει άρχισε να κτίζεται το 1928 και λειτούργησε το 1930.

Το κτήριο, με συνολικό εμβαδόν 19.000 τ.μ και επιφάνεια ορόφου 6.500 τ.μ. περίπου, είναι διώροφο με ημιυπόγειο, στεγάζεται με δώμα και αναπτύσσεται σε τετράγωνη κάτοψη διαστάσεων 84×87 μ. Αποτελείται από τέσσερις πτέρυγες, παραταγμένες περιμετρικά του οικοδομικού τετραγώνου, οι οποίες εσωτερικά δημιουργούν μία μεγάλη τετράπλευρη υαλοσκεπή αυλή, 1000 τ.μ. Ο μεταλλικός σκελετός της κατασκευάστηκε από την ελληνική εταιρεία Β.Ι.Ο.

Στο χώρο του Καπνεργοστασίου Αθηνών στεγάστηκαν αρκετές καπνοβιομηχανίες, βιομηχανίες κοπής και συσκευασίας καπνού, βιομηχανίες παραγωγής τσιγάρων και πούρων, ενώ λειτουργούσαν αποθήκες, τελωνείο, εστιατόρια για τους εργαζομένους, καθώς και οικία για τον φύλακα του κτηρίου. Κατά καιρούς όμως, τμήματά του χρησιμοποιήθηκαν για άλλες χρήσεις όπως φυλακές, καταφύγιο προσφύγων, και στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα για την στέγαση υπηρεσιών, όπως το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Προεδρία της Κυβέρνησης και το Υπουργείο Οικονομικών.

*Εικόνα εγκατάλειψης στους χώρους εργασίας*

Το 1989 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το Δημόσιο Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο μαζί με τον μηχανολογικό του εξοπλισμό και από τις αρχές της δεκαετίας 1990, χώροι του κτηρίου παραχωρήθηκαν στη Βουλή των Ελλήνων για τη στέγαση τμημάτων των εκδόσεων και της βιβλιοθήκης της.

Το 2000, με πράξη της Κτηματικής Εταιρίας του Δημοσίο, το κτήριο παραχωρήθηκε εξ ολοκλήρου στη Βουλή των Ελλήνων. Το 2008 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση των εξωτερικών του όψεων και το 2016 έγινε η αποκατάσταση της μεταλλικής στέγης του αιθρίου.

*Εγκατάλειψη και φθορά στους χώρους υγιεινής*

Στο κτήριο σήμερα στεγάζονται η Διεύθυνση Εκδόσεων και Εκτυπώσεων της Βουλής και το Τμήμα Βιβλιοθήκης Πόλης και Διαχείρισης Συστημάτων Βιβλιοθήκης, το Τμήμα Διατήρησης και Συντήρησης Έντυπου Υλικού και Έργων Τέχνης και, προσωρινά, το Τμήμα Μπενακείου Βιβλιοθήκης και Συλλογών Πολιτικών Προσωπικοτήτων της Διεύθυνσης Βιβλιοθήκης της Βουλής. Με το μεγαλύτερο μέρος των συλλογών της να φυλάσσονται σε αυτό το εμβληματικό βιομηχανικό κτήριο, η Βιβλιοθήκη της Βουλής επιδιώκει με ανοιχτά αναγνωστήρια και καθημερινές δράσεις εξωστρέφειας να το μετουσιώσει σε συνεκτικό ιστό της περιοχής, κύτταρο πολιτισμού για την τοπική κοινωνία και την ευρύτερη περιοχή.