Αστέρια Γλυφάδας: Ήλιος, θάλασσα και ένας αρχαιολογικός περίπατος στο νέο συγκρότημα

Ένα νεκροταφείο της 3ης π.Χ. χιλιετίας, εργαστηριακές εγκαταστάσεις της ίδιας εποχής για την επεξεργασία μεταλλεύματος, ένα τεράστιο ρωμαϊκό κτίριο επιφάνειας 700 τ.μ., αρχαίοι δρόμοι, ένα ρωμαϊκό νεκροταφείο, άλλα εργαστήρια, τάφοι και κλίβανοι. Και όλα αυτά μέσα στα… «Αστέρια» της Γλυφάδας.

Γιατί η ιστορία σ΄αυτήν την παραλιακή ζώνη της Αττικής άρχισε να γράφεται πριν από χιλιάδες χρόνια, καθώς όλη η ακτή από την Γλυφάδα ως το Καβούρι φιλοξένησε από την απώτερη αρχαιότητα αλλεπάλληλους οικισμούς.  Ενώ στα τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα διαμορφώθηκαν με τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη και οι δήμοι της Αθήνας: Ευώνυμον, Αλιμούς και Αιξωνή με την τελευταία ειδικά να ταυτίζεται με την Γλυφάδα.

Ως συνέχεια της ανθρώπινης δραστηριότητας μπορεί να λογισθεί επομένως σήμερα, η εγκατάσταση του ξενοδοχειακού συγκροτήματος των «Αστεριών» της Γλυφάδας, μόνο που η συνύπαρξή τους με τα αρχαία, όσα εντοπίσθηκαν και εντοπίζονται ακόμη, αφού οι ανασκαφές συνεχίζονται, απαιτεί λεπτές ισορροπίες.

Κι αυτό, γιατί οι εργασίες για τον εκσυγχρονισμό του συγκροτήματος, που αναμένεται να λειτουργήσει σύντομα με την νέα ονομασία πλέον «One & Only Aesthesis», επέβαλλαν νέες αρχαιολογικές ανασκαφές από τις οποίες και προέκυψαν και νέα ευρήματα.

Σ΄αυτή την κατεύθυνση κινούμενο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε χθες με όρους την χάραξη μιας πολιτιστικής διαδρομής εντός της έκτασης του συγκροτήματος.

Έναν αρχαιολογικό περίπατο δηλαδή, που θα συνδέει τις αρχαιότητες, ορατές ή καταχωμένες, καθώς και αυτές που πρόκειται να ανασκαφούν, σε μία ενιαία πορεία.

Αρχαιολογικό περίπτερο           

Ξύλινες πλατφόρμες στάσης των επισκεπτών και πέργκολες για την παραμονή τους στα διάφορα σημεία του χώρου, info desk για την παροχή αρχαιολογικών πληροφοριών και τοποθέτηση πινακίδων σήμανσης και προσανατολισμού περιλαμβάνονται στο σχέδιο, επίσης ξύλινη περίφραξη όπου απαιτείται.

Προβλέπεται εξάλλου, και η ανάδειξη των ευρημάτων αλλά και εποπτικού υλικού σε ένα μικρό αρχαιολογικό περίπτερο.

Τα «Αστέρια» Γλυφάδας βρίσκονται  στη χερσόνησο Πούντα, που μαζί με τις δύο άλλες χερσονήσους, του Αγίου Κοσμά και του Καβουρίου–Βουλιαγμένης είχαν κατοίκηση από την Νεολιθική εποχή.

Και όλα τα ευρήματα από τις ανασκαφές αποδεικνύουν έντονη δραστηριότητα των κατοίκων στην κατεργασία, την παραγωγή και τη διακίνηση αγαθών αλλά και στην επικοινωνία με τους παράκτιους οικισμούς του Αιγαίου.

Γι΄αυτό τον λόγο άλλωστε, ήδη από το  2012 το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στην κήρυξη και οριοθέτηση τριών θέσεων ως αρχαιολογικών χώρων στην Πούντα  για την προστασία των αρχαιοτήτων και μνημείων.

Οι δύο από αυτές τις θέσεις βρίσκονται μέσα στα Αστέρια ενώ  η τρίτη στο βόρειο όριό τους, σε περιφραγμένο χώρο που ορίζεται από την Λ. Ποσειδώνος και τις οδούς Γρηγορίου Λαμπράκη και Διαδόχου Παύλου.

Πρόκειται για κοινόχρηστο χώρο του δήμου Γλυφάδας, όπου διατηρούνται ορατά τα ερείπια τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 5^ου -6^ου μ.Χ. αιώνα, που ξαναχτίσθηκε στον 11^ο . Στην Τουρκοκρατία εξάλλου προστέθηκε ένα μικρό εκκλησάκι ανάμεσα στην αψίδα και στο τέμπλο της Παλαιοχριστιανικής βασιλικής.

Τα νεκροταφεία  

Στη δυτική πλευρά του χαμηλού λόφου, που σχηματίζεται στο νότιο άκρο της περιοχής και καταλήγει σε κλειστό μικρό ορμίσκο βρίσκεται η μία από τις δύο αρχαιολογικές θέσεις μέσα στα «Αστέρια».

Στη θέση αυτή αποκαλύφθηκε νεκροταφείο της Πρωτοελλαδικής περιόδου (3000-2200 π.Χ.) με συστάδες θαλαμωτών τάφων, που ήταν λαξευμένοι στον φυσικό βράχο.

Σ’ έναν μεγάλο και αβαθή λάκκο  του νεκροταφείου εξάλλου, οι ανασκαφές έφεραν στο φως πλήθος σπασμένων επί τόπου αγγείων, κυκλαδικά ειδώλια και άλλα ευρήματα, που σχετίζονται με την τέλεση ταφικών τελετών.

Στην ίδια θέση αλλά σε προγενέστερη εποχή είχε αναπτυχθεί και μεταλλουργική δραστηριότητα ενώ σε άλλο σημείο της φαίνεται πως λειτούργησε και λατομείο για την εξόρυξη ασβεστολιθικού πετρώματος

Παράλληλα με την παραλιακή λεωφόρο εξάλλου, εκτείνεται η δεύτερη θέση, όπου έχει αποκαλυφθεί ένας μεγάλος λίθινος περίβολος σχήματος “Π”, που χρονολογείται στους Προϊστορικούς χρόνους.

Πολλούς αιώνες αργότερα όμως, στη Ρωμαϊκή εποχή ο χώρος κατοικήθηκε με εντελώς διαφορετική χρήση, καθώς στην περιοχή αναπτύχθηκε νεκροταφείο.  Η έρευνα μάλιστα που έγινε σε 42 ταφικές κατασκευές  έδωσε πολλά αντικείμενα, όπως πήλινα και γυάλινα αγγεία, κοσμήματα, χάλκινα νομίσματα αλλά και σκελετικό υλικό.

Τα νέα ευρήματα

Ένας σπουδαίος αρχαίος δρόμος για την εποχή του είναι αυτός που εντοπίσθηκε -μαζί με έναν δεύτερο παράλληλό του- κατά την κατασκευή της εξωτερικής περίφραξης του συγκροτήματος, στη συμβολή της Λεωφόρου Ποσειδώνος με την οδό Διαδόχου Παύλου, στον περιβάλλοντα χώρο του Καφέ-Εστιατορείου ‘ARK’.

Ο δρόμος αυτός χρονολογήθηκε με βεβαιότητα μεταξύ του 4ου και 6^ου αιώνα μ.Χ., όπως αποδεικνύεται από τα νομίσματα που βρέθηκαν από την ανασκαφή, ενώ φαίνεται ότι είχε και νεότερη χρήση στον 11^ο μ.Χ. αιώνα.

Η οδός κατευθυνόταν προς το αρχαίο λιμάνι της Αιξωνής, τουλάχιστον κατά την Πρώιμη και Μέση Βυζαντινή εποχή και πιθανότατα ήταν η κύρια αυτών των περιόδων, κατέχοντας  σημαντικό ρόλο στην εμπορική δραστηριότητα της περιοχής.

Σε άλλο σημείο της περίφραξης εξάλλου εντοπίσθηκε και εργαστηριακός χώρος με σύστημα ορυγμάτων και αυλάκων, παραπέμποντας η πιθανότατα σε επεξεργασία μαλλιού ή δέρματος αιγοπροβάτων. Η όλη εγκατάσταση μάλιστα υδροδοτούνταν από πηγάδι και μία υδρομαστευτική δεξαμενή.

Στα πρόσφατα ευρήματα περιλαμβάνεται και ένας  κεραμεικός κλίβανος της Ρωμαϊκής εποχής  στα νότια του Καφέ –Μπαρ ‘Dreams’ και δύο κεραμοσκεπείς τάφοι με λιγοστά κτερίσματα (ένα μυροδοχείο και άλλα αγγεία) πλησίον του.

Να σημειωθεί τέλος, ότι σε κατάχωση πλησίον του Καφέ –Μπαρ ‘Dreams’ διατηρούνται τα θεμέλια κτηρίου, επιφάνειας περίπου 700 τ.μ. που φαίνεται ότι χρησίμευε για την αποθήκευση προϊόντων κατά τη Ρωμαϊκή εποχή αλλά και το τμήμα μιας αρχαίας οδού που είχε σωθεί εντελώς αποσπασματικά.

Η συστηματική έρευνα στη θέση «Αστέρια»  Γλυφάδας διενεργείται  υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και υπό τη διεύθυνση της κυρίας  Κωνσταντίνας Καζά-Παπαγεωργίου.

Διαβάστε επίσης:

Αστέρια Γλυφάδας: Αναβάλλεται το άνοιγμα του πολυαναμενόμενου One & Only Aesthesis

Εύη Μαμιδάκη: Η υποψήφια δημοτική σύμβουλος που έχει στόχο να σώσει τα διατηρητέα

Κρασιά αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων. Η πιο ακριβή δημοπρασία στον κόσμο

Η Νίκη της Σαμοθράκης «μοντέλο» διαφήμισης στο Λούβρο

──────────────────                           

Αυτοδιοικητικές εκλογές 2023

Αυτοδιοικητικές εκλογές 2023: Όλες οι εξελίξεις

Οδηγός Εκλογών – Όλα όσα πρέπει να ξέρετε