Το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ να επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να πληρώσει για τα όπλα που παρέχονται στην Ουκρανία αυξάνει την πίεση στους Ευρωπαίους αξιωματούχους που διαπραγματεύονται τον τρόπο χρηματοδότησης των αμυντικών φιλοδοξιών του μπλοκ.

Οι διαβουλεύσεις αυτές τροφοδοτούν τις σκληρές συνομιλίες για την κατάρτιση του προϋπολογισμού των €1,2 τρισεκατομμυρίων της ΕΕ, καθώς τα 27 κράτη μέλη ξεκινούν μια διετή διαδικασία για την επίτευξη συναίνεσης.

1

Ενώ πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επιθυμούν να διατηρηθεί η σταθερή χρηματοδότηση για αγρότες και περιφέρειες — που αντιστοιχεί στα δύο τρίτα του προϋπολογισμού — άλλες πιέζουν να ανακατευθυνθούν πόροι σε νέα και πιο επείγοντα ζητήματα, όπως η άμυνα.

«Τόσες πολλές προτεραιότητες, τόσα λίγα χρήματα», δήλωσε την Τρίτη στους δημοσιογράφους ο Τσέχος Υπουργός Εξωτερικών Γιαν Λιπάβσκι, τονίζοντας ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να ανταγωνιστούν υπάρχουσες ανάγκες όπως η γεωργία. Οι διαπραγματεύσεις θα είναι «πολύ δύσκολες», είπε.

Η περίπλοκη διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού της ΕΕ πραγματοποιείται εν μέσω μιας μεταβαλλόμενης γεωπολιτικής πραγματικότητας, με τις ΗΠΑ υπό τον Τραμπ να απομακρύνονται από τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, την ώρα που η Ευρώπη προσπαθεί να τηρήσει τη δέσμευσή της να στηρίξει την Ουκρανία στην άμυνά της απέναντι στην επίθεση της Ρωσίας.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύτηκε αυτή την εβδομάδα για ένα «υψηλού επιπέδου» πακέτο οπλισμού, αλλά δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να πληρώσουν το κόστος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, θα παρουσιάσει την Τετάρτη το σχέδιο προϋπολογισμού για την επταετία που ξεκινά το 2028, με κύριες προτεραιότητες την ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα.

Ορισμένες χώρες εντείνουν την πίεση για κοινό δανεισμό, ώστε να αυξηθεί η χρηματοδοτική δυνατότητα της Ένωσης — κάτι που θα μπορούσε να ωφελήσει και το Κίεβο.

Η πληθώρα των μεταβλητών παραμέτρων της διαδικασίας περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την ανάγκη της ΕΕ να επιταχύνει τον επανεξοπλισμό της μετά από χρόνια υποεπένδυσης. Ο πόλεμος της Ρωσίας, που διανύει πλέον το τέταρτο έτος του, και η ασταθής στήριξη των ΗΠΑ έχουν καταδείξει ξεκάθαρα την ανάγκη της ηπείρου να ενισχύσει τις στρατιωτικές της δυνατότητες.

Η πρόταση του Τραμπ για την παροχή όπλων χρηματοδοτούμενων από τα ευρωπαϊκά ταμεία έτυχε χλιαρής ανταπόκρισης χθες Τρίτη. Η κορυφαία αξιωματούχος εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, προειδοποίησε ότι εάν το μπλοκ πληρώσει για τα αμερικανικά όπλα, αυτό θα ισοδυναμεί με ευρωπαϊκή υποστήριξη στις ΗΠΑ.

«Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε την Ουκρανία», δήλωσε η Κάλλας. «Η έκκληση είναι να κάνουν όλοι το ίδιο. Αν υποσχεθείς να δώσεις τα όπλα αλλά πεις ότι κάποιος άλλος θα πληρώσει γι’ αυτά, δεν είναι πραγματικά δικά σου δώρα, έτσι δεν είναι;».

EU Countries’ Defense Spending | Some EU members are still far from the 2% goal
Αμυντικές δαπάνες των χωρών της ΕΕ | Ορισμένα κράτη μέλη απέχουν ακόμα πολύ από τον στόχο του 2%

Όποιες αμυντικές δαπάνες προβλέπονται από την ΕΕ είναι ξεχωριστές – και πολύ λιγότερες – από αυτές που επενδύουν τα κράτη μέλη μεμονωμένα.

Ο επίτροπος Άμυνας Αντριους Κουμπίλιους εκτίμησε ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ θα είναι περίπου 40 φορές μικρότερη από τις εθνικές αμυντικές δαπάνες κατά την επόμενη δημοσιονομική περίοδο.

Οι συνθήκες του μπλοκ δεν επιτρέπουν τη χρηματοδότηση της ΕΕ για αγορές όπλων από τις ΗΠΑ για την Ουκρανία, δήλωσε ο Κουμπίλιους στο Bloomberg News.

Ωστόσο, οι κυβερνήσεις μπορούν να ενθαρρυνθούν να χρησιμοποιήσουν το ευρωπαϊκό ταμείο δανείων ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για κοινές προμήθειες, απελευθερώνοντας ενδεχομένως εθνικά κονδύλια για έκτακτες αγορές από τις ΗΠΑ.

Οι σχετικές αποφάσεις είναι ακόμη πιο δύσκολες καθώς πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ αγωνίζονται να περιορίσουν το συνεχώς αυξανόμενο χρέος τους. Σε σύνοδο κορυφής της ΕΕ τον προηγούμενο μήνα, ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς προειδοποίησε ότι η αύξηση του χρέους μεταξύ κρατών και επιχειρήσεων αυξάνει τον κίνδυνο νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Άλλοι, όπως ο Ισπανός Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, έχουν εκφράσει την απορία πώς μπορεί να υλοποιηθεί η νέα δέσμευση του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, δεδομένων των περιορισμών στους δημόσιους προϋπολογισμούς, σύμφωνα με το Bloomberg.

Κράτη μέλη όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα έχουν προωθήσει την ιδέα του κοινού δανεισμού ως μέσο άντλησης περισσότερων πόρων.

Η Ισπανία πρότεινε να δοθούν μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις στα κράτη του ανατολικού μετώπου. Η Ιταλία είναι μεταξύ των κυβερνήσεων που επιμένουν ότι η εξάρτηση από το εθνικό χρέος δεν είναι βιώσιμη, λόγω της εύθραυστης κατάστασης των δημοσιονομικών σε αρκετές πρωτεύουσες.

Ορισμένες χώρες που παραδοσιακά αντιτίθενται στους μεγάλους ευρωπαϊκούς προϋπολογισμούς, όπως η Δανία, τώρα εμφανίζονται πιο ανοιχτές σε καινοτόμες λύσεις.

Ωστόσο, σε κλειστές συζητήσεις τις τελευταίες ημέρες, η Γερμανία και η Ολλανδία συνέχισαν να απορρίπτουν την έκδοση κοινού χρέους για αμυντικές δαπάνες, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συνομιλίες.

Ο Λιπάβσκι δήλωσε την Τρίτη ότι αντιτίθεται στον κοινό δανεισμό, επισημαίνοντας ότι θέλει πρώτα να αποπληρωθούν τα χρέη που συνδέονται με την πανδημία — για τα οποία η Ένωση είχε κάνει εξαίρεση, εκδίδοντας κοινά ομόλογα.

Η ΕΕ δημιούργησε το δανειακό εργαλείο των €150 δισ., που χρηματοδοτείται από κοινό χρέος, για να παρέχει φθηνό δανεισμό στα κράτη μέλη, ώστε να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες μαζί με άλλες χώρες όπως η Ουκρανία.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάλεσε τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δάνεια για άμεσες επενδύσεις στην Ουκρανία, καθώς το 40% της βιομηχανικής ικανότητάς της παραμένει ανεκμετάλλευτο.

«Τα κράτη μέλη μας μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δάνεια SAFE και να κάνουν προμήθειες απευθείας από την αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας. Για τα κράτη μέλη μας είναι υψηλής ποιότητας, γρήγορο και φθηνό», δήλωσε αυτόν τον μήνα. «Για την Ουκρανία είναι και τα δύο — κρίσιμα έσοδα, αλλά και η ευκαιρία να ενισχύσει τη δική της αμυντική βιομηχανική βάση».

Διαβάστε επίσης:

Τραμπ: Προειδοποιήσεις για δασμούς έως 200% σε φάρμακα και ημιαγωγούς – Στο στόχαστρο η ΕΕ και άλλοι εμπορικοί εταίροι

Κογκρέσο: Νομοσχέδιο για πενταετή παράταση της άρσης του εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο

Ραμνούντας: Ανάδειξη για τον «άγνωστο» αρχαίο δήμο της Αττικής