Τα χειροκροτήματα για την γενική αποκήρυξη των σημερινών αντιπολιτευτικών σχημάτων δεν πρέπει να υποτιμηθούν από τον θεσμικό πολιτικό κόσμο –σε αντιδιαστολή με τον Αλέξη Τσίπρα που λειτουργεί πλέον ως εκτός-θεσμών, αν όχι ως αντί-θεσμικός. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, επειδή ο κύριος αποδέκτης της καθολικής σε θεσμική και κομματική έκταση επίθεσης που εξαπέλυσε ο πρώην πρωθυπουργός θίγει ειδικά το ΠΑΣΟΚ και επιχειρεί να οδηγήσει σε νέα πολιτικά δεδομένα που κατά μία μόνο έννοια επαναφέρουν την χώρα στο πολιτικό σκηνικό του 2010: στον διχασμό.

Καταρχήν, ως προς το παρελθόν, όπου ο Αλέξης Τσίπρας υιοθετεί ηρωικό γι’ αυτόν αφήγημα. Ορθά επισημαίνει πως παρέλαβε μία χρεοκοπημένη χώρα. Η χρεοκοπία συνέβη σταδιακά στην περίοδο 2002- 2009 επί κυβερνήσεων Κώστα Σημίτη και Κώστα Καραμανλή, απότομα δε (όπως πάντα γίνεται) επί κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου. Θεωρητικά ο Κώστας Σημίτης θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτό ήταν το τίμημα της εισόδου στο ευρώ, Ο Κώστας Καραμανλής δεν μπορεί δυστυχώς να ισχυριστεί πως προσπάθησε να αντιμετωπίσει το πραγματικό κόστος αυτής της απόφασης. Αντίθετα, το εξέθρεψε. Οι υπεύθυνοι για την οικονομία στην κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου ανέλαβαν πολύ αργά και επιπλέον έκαναν τη λάθος διάγνωση. Το 2010 δεν ανέλαβε, όμως, εξουσία ο Αλέξης Τσίπρας. Ανέλαβε διχασμό. Πέρασαν πέντε χρόνια στα οποία πολέμησε λυσσαλέα κατά των μνημονίων, με αποτέλεσμα να χειροτερέψει το βιοτικό επίπεδο όλου του πληθυσμού και στην συνέχεια ο ίδιος αναγκαστικά να εφαρμόσει με μοναδική συνέπεια και σκληρότητα τα μέτρα που καταδίκαζε.

Το πραγματικό ερώτημα που άπτεται της ειλικρινούς αυτοκριτικής και το οποίο επίμονα δεν διαχειρίζεται ο Αλέξης Τσίπρας είναι απλό: Θα εφάρμοζε τα μέτρα που ζητούσαν οι δανειστές το 2010 αν ήταν στην εξουσία;

Αυτά για το θέμα του…ηρωισμού και προκειμένου να μην επανερχόμαστε διαρκώς στο παρελθόν – κάτι που η Ν.Δ. καλά θα κάνει να προσέξει. Τώρα πλέον, σημασία έχει η αποσαφήνιση των προθέσεων του πρώην πρωθυπουργού και, στο σημείο αυτό, η υποτίμηση των κινήσεων του θα αποτελούσε λάθος. Η στήλη δεν διεκδικεί το προνόμιο της μονοπωλιακής γνώσης, διεκδικεί όμως αυτό της έστω αχνής περιγραφής των διαφαινόμενων προοπτικών και κινήσεων.

Τι επιζητά ο Αλέξης Τσίπρας; Την ριζική ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου σε μία μεγάλη, πολύχρωμη, αποφασισμένη, προγραμματικά συμπαγή, κινηματική, δημοκρατική παράταξη που θα στηρίζεται από τους αριστερούς, δημοκρατικούς, ευαίσθητους (συμπερίληψη υπονοεί)  πολίτες.—όπως ακριβώς λέει ο ίδιος.  Για την υλοποίηση της ζητά την αυτοδιοργάνωση παντού—στην πόλη, στο χωριό, στον τόπο εργασίας.  Ζητά ανοιχτές πρωτοβουλίες: όσοι το επιθυμούν θα συνταξιδεύσουν, αλλά όχι αυτοί που θέλουν ταξίδι μόνο στην 1η θέση.

Τέσσερα είναι τα λογικά συμπεράσματα: πρώτο, ότι η ανακοίνωση ίδρυσης κόμματος μάλλον καθυστερεί. Πρώτα θα έρθει το κίνημα και μετά το κόμμα. Δεύτερο, η συνάφεια με το παρελθόν (ΣΥΡΙΖΑ, συνιστώσες κλπ.) δεν διασφαλίζει καμία θέση στο ταξίδι. Η οργάνωση και λειτουργία του ταξιδιού απαιτεί συμπαγή «κίνηση»—οπότε οι συνταξιδιώτες μπορεί να είναι και παλιοί και καινούργιοι, αλλά σε μία και νέα ενότητα. Τρίτο, στο σχήμα αυτό δεν υπάρχει χώρος για το κέντρο – οπότε δεν υπάρχει χώρος ειδικά για ένα ΠΑΣΟΚ όπου το μισό κοιτά προς τα δεξιά και το άλλο μισό προς τα αριστερά. Τέταρτο και κρίσιμο συμπέρασμα, στην λογική «Μητσοτάκης ή χάος» ο Αλέξης Τσίπρας προσφέρει μία νέα προοπτική που θα διαμορφωθεί από την βάση του κινήματος και στην οποία θα ηγηθεί της οργάνωσης. Το «νέο» πολιτικό σκηνικό θα είναι καθαρά διπολικό: δεξιά και αριστερά.

Ο Τσίπρας φαίνεται να επιστρέφει ως Ανδρέας Παπανδρέου του 1974 (το ΠΑ και το Κ του ΠΑσοΚ, διότι το «ΣΟ» ξεχνιέται, δεν υπάρχει), αλλά δείχνει πως θέλει να συμπυκνώσει το πολιτικό και χρονικό διάστημα της τριετίας (1974-1977) σε περίπου ένα έτος και να εμφανιστεί στις εκλογές του 2027 ως η μόνη ουσιαστική εναλλακτική στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ελπίζει, εκτιμά, υπολογίζει, πως έτσι είτε θα καθιερωθεί ως το μόνο αντίπαλο δέος στη Ν.Δ. (1977) είτε να υπάρξει περαιτέρω συμπίεση του πολιτικού και χρονικού διαστήματος και να απογειωθεί στην εξουσία σε αντιστοιχία με το 1981.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η βάση στην οποία στηρίζει το εγχείρημα του. Στο σημείο αυτό έχουμε την συνύπαρξη ενός νέου παράγοντα και ενός δοκιμασμένου παλιού. Το νέο είναι ότι ακρίβεια που θερίζει, οι ανισότητες που ενισχύονται από το πρότυπο ανάπτυξης, η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών –και ιδιαίτερα στην δικαιοσύνη–, τα σκάνδαλα τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ, επιδιώκεται συλλογικά να αντικαταστήσουν τα μνημόνια ως αντικείμενα «μίσους» του πολίτη. Ο δεύτερος (και παλιός) παράγων είναι η χρήση του ακραίου λόγου προκειμένου να υποδαυλιστεί η εγγενής απογοήτευση, να τονωθεί η αγανάκτηση, να διατρανωθεί η αντίθεση.

Από την δική του οπτική γωνία, ο Αλέξης Τσίπρας φορτώθηκε την πολιτικά τραγικά διάσπαρτη  κληρονομία του Αλέκου Αλαβάνου και την έφερε στην εξουσία. Ήταν ένα προσωπικό επίτευγμα που είχε, όμως, τις εγγενείς αδυναμίες,  τελικά καταδικάζοντάς το στην αποτυχία. Τώρα, μέσω ενός νέου κινήματος, ο πρώην πρωθυπουργός απαλλαγμένος από τα βαρίδια του παρελθόντος εκμεταλλεύεται την διασπασμένη αντιπολίτευση και την αγωνία των πολιτών για την επόμενη ημέρα και επανέρχεται στο πεδίο της μάχης ως νέος παίκτης που προσφέρει το νέο όραμα.

Αν, ειδικά, η κυβέρνηση επιχειρήσει να τον αντιμετωπίσει με αναφορά στο παρελθόν του, ενδέχεται να εμπλακεί σε έναν ατέρμονα και αδιέξοδο αντιπαραθετικό διάλογο που θα αφήσει την μεγάλη κατηγορία των πολιτών αδιάφορη έως και εχθρική, διότι το μόνο που αυτή αναζητά είναι ελπίδα. Η πολιτική αντιπαράθεση θα πρέπει να γίνει με σύγχρονους όρους και αναφορές και όχι με την εκ νέου βύθιση στον βάλτο του 2015, που τότε κινδυνεύει να μετουσιωθεί σε βάλτο του 2027.