Τα Τέμπη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν είναι μακριά

Ευτυχώς που ήρθε το Σαββατοκύριακο και αυτόματα θα καταλαγιάσει η συνεχιζόμενη υποβόσκουσα τραπεζική κρίση. Το γεγονός ότι επικεντρώθηκε στη Deutsche Bank ήταν αναμενόμενο και περίπου αναπόφευκτο. Με τα νύχια και τα δόντια κρατά το Γερμανικό κράτος την τράπεζα όρθια, καθώς μία κατάρρευση της θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό, όμως, δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι αγορές την χαρακτηρίζουν ως τον οργανισμό με τα πήλινα πόδια, οπότε σε κάθε κρίση είναι ένας από τους κύριους ύποπτους για την «επόμενη φάση» του προβλήματος.

Όπως παρατηρείται, η Deutsche Bank μοιάζει πολύ με την Credit Suisse: έχει επανειλημμένα αλλάξει επιχειρηματικό μοντέλο και ηγεσία προκειμένου να ορθοποδήσει, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Ανησυχία προξενεί, επίσης, η μεγάλη έκθεση της σε ακίνητα στις ΗΠΑ και στις αγορές των παραγώγων. Το μέγεθος της ανησυχίας είναι τέτοιο που επιστρατεύτηκε ο Olaf Stoltz, για να διαβεβαιώσει ότι η τράπεζα είναι υγιής.

Πέμπτη και Παρασκευή τα αλλεπάλληλα κύματα ενημέρωσης έρχονταν από τις εποπτικές αρχές των ΗΠΑ και δευτερευόντως από την Γερμανία. Οι διαβεβαιώσεις ότι το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα αντέχει ήταν διαρκείς. Η τόση μεγάλη σιγουριά που εκπέμπουν οι αρμόδιοι και μάλιστα με τέτοια συχνότητα θα έπειθε για το αντίθετο ακόμη και τους ανίδεους – πολύ περισσότερο πάντως τους γνώστες. Για τους ειδικούς δεν υπάρχει θέμα. Αυτοί… τρέμουν! Διότι γνωρίζουν.

Όπως παρατηρεί ο Economist, το πρόβλημα επικεντρώνεται στις μεσαίου μεγέθους περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ – όπως η First Republic και, εξέλιξη που δεν πήρε πολύ δημοσιότητα, η PacWest. Μέχρι τώρα η κρίση έχει επικεντρωθεί δυτικά του Colorado, αλλά το πρόβλημα επηρεάζει όλες τις τράπεζες αυτής της μορφής και δομής: η άνοδος των επιτοκίων μειώνει την αξία των μακροχρόνιων επενδύσεων τους, αυτό φέρνει απόσυρση καταθέσεων και η κρίση ξεκινά.

ΟΙ εποπτικές αρχές κάνουν ότι μπορούν για να καλμάρουν τις ανησυχίες των καταθετών, οι εμπειρίες των τελευταίων όμως, από τις διαδοχικές κρίσεις 50 ετών τους λένε το αντίθετο. Εξάλλου, από τους αρμοδίους δεν περίμεναν πως δεν θα προσπαθούσαν να τους καθησυχάσουν.  Το παιγνίδι είναι τώρα «ανοιχτό» και η έκβαση του αβέβαιη ως προς τον χρόνο έκρηξης. Ακόμη, όμως, κι αν τώρα καταφέρουν οι αρμόδιοι να σταματήσουν την κατηφόρα, η επόμενη κρίση είναι μετά την …στροφή.

Αν υπάρχει μία κίνηση, μία απόφαση, μία ανακοίνωση, που θα ηρεμούσε τις αγορές αυτή θα ήταν μία κοινή διαβεβαίωση όλων των εποπτικών αρχών της Δύσης ότι ξεκινά άμεσα ριζική αναδιάρθρωση του εποπτικού πλαισίου και της διάρθρωσης  του χρηματοπιστωτικού συστήματος με τετραπλό στόχο:

• Την ισχυροποίηση των κανόνων ως προς την επάρκεια κεφαλαίων με ταυτόχρονη αύξηση του ύψους της επάρκειας (Τ1) – ενώ θα απαγορεύονται τα τερτίπια όπου το ύψος των κεφαλαίων Τ1 διογκώνεται με την έκδοση ομολόγων, π.χ., τύπου ΑΤ1—που τελικά ήταν υπεύθυνα για την έναρξη της κρίσης στην SVB.
• Την επιβολή ελέγχου στις αγορές των παραγώγων, με επέκταση και στα περίφημα family offices, όπως το Archegos Capital, που αναλαμβάνοντας υψηλούς κινδύνους αποτελούν πηγή αστάθειας.
• Νέους αυστηρούς κανόνες ως προς τα «κινεζικά τείχη» ανάμεσα στις εταιρείες διαβάθμισης κινδύνου (rating agencies) και τις αγορές
• Την σταδιακή εισαγωγή κανόνων που θα επαναφέρουν τον διαχωρισμό της λιανικής από την τραπεζική λειτουργία. Στην δεκαετία του 1980 οι τότε μεγάλες τράπεζες αποφάσισαν να γίνουν ακόμη πιο μεγάλες και, με την σταδιακή κατάργηση πολλών κανόνων και κανονισμών (όπως του Glass Steagall Act) γρήγορα μετατράπηκαν σε πραγματικά χρηματοπιστωτικά σουπερμάρκετ. Το αποτέλεσμα το βλέπουμε για πολλοστή φορά σήμερα.

Χωρίς ουσιαστικά βήματα ελέγχου και διαχωρισμού των λειτουργιών, το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα δημιουργεί με αυξανόμενη συχνότητα μικρές και μεγάλες κρίσεις. Κάποια στιγμή, θα εμφανιστεί και ο Λεβιάθαν. Ως προς αυτό ας μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία.

Διαβάστε επίσης

Νίκος Ανδρουλάκης: Η πρωτοτυπία της σταδιακής πολιτικής αυτοκτονίας