Θα επιμείνω ότι όσο κι αν είναι, για διάφορους λόγους, αναγκαίο το στημένο θέαμα της ΔΕΘ, αποπροσανατολίζει από άλλα, εξίσου κρίσιμα, προβλήματα και, το κυριότερο, τείνει να  συσκοτίσει ορισμένα από τα στρατηγικά αδιέξοδα στα οποία κατατείνει να εγκλωβιστεί η χώρα μας. Η στήλη δεν σκοπεύει να μοιράσει ευθύνες – ούτε είναι ο χρόνος κατάλληλος. Η αναφορά, όμως, σ’ αυτά είναι επιβεβλημένη.

Το πρώτο στρατηγικό αδιέξοδο αφορά την ΕΕ. Ξεδοντιασμένη αμυντικά, χωρίς ισχυρή ηγεσία (π.χ. τύπου Μιτεράν και Κολ) αναζητά ρόλο για τον εαυτό της, όχι επειδή ο ρόλος δεν υπάρχει, αλλά επειδή δεν υπάρχει η πολιτική και, έως ένα σημαντικό βαθμό, η λαϊκή βούληση για να τον αναλάβει. Φωτισμένες ηγεσίες που γνωρίζουν πως σε μία κρίση η φυγή εμπρός είναι μονόδρομος ή δεν θέλουν ή δεν πέτυχαν να πείσουν τους λαούς της Ευρώπης για την κρισιμότητα της κατάρρευσης του διεθνούς δικαίου και την υπερίσχυση του νόμου του ισχυρότερου. Φοβάμαι, δε, ότι είναι σχεδόν πολύ αργά για να σταματήσει ο ευρωπαϊκός κατήφορος προς την πλήρη υποβάθμιση της έννοιας της Ευρώπης ως μία από τις τέσσερις μεγάλες δυνάμεις—που είναι ο «φυσιολογικός» της ρόλος απέναντι στην Ρωσία. Πάντα ήταν ιστορικά, μόνο που μετά την εξαφάνιση της ΕΣΣΔ, μαζί ξεχάστηκαν τα μαθήματα της ιστορίας.

Για την Ελλάδα, που εδώ και δεκαετίες έδεσε την μοίρα της με το ευρωπαϊκό όνειρο και ταυτόχρονα επιδίωξε την ανάπτυξη των υπερατλαντικών σχέσεων, η  ευρωπαϊκή αβελτηρία και έλλειψη ομόνοιας σε συνδυασμό με την κυριαρχία του απρόβλεπτου τυφώνα που αποκαλείται Τραμπ, το στρατηγικό αδιέξοδο είναι κατ’ ελάχιστο επώδυνο. Κατά το χειρότερο συσσωρεύει κινδύνους που τώρα αρχίζουν να γίνονται ορατοί. Κι αν εμείς με κάθε απόλυτα θεμιτή δικαιολογία παίξαμε ταυτόχρονα το ευρωπαϊκό και το Αμερικάνικο χαρτί, αυτό ουδόλως ισχύει για την  ευρωπαϊκή ηγεσία, που απλώς είναι η ίδια θλιβερό θύμα της εθελοτυφλίας της και απραξίας της.

Το συγκεκριμένο αδιέξοδο για την Ελλάδα είναι πως δεν μπορεί πλέον να αλλάξει πολιτική, οπότε βασίζεται σε δύο άλογα που τείνουν να αποκλίνουν το ένα από το άλλο, το καθένα ουσιαστικά αδιαφορώντας για την τύχη των συμμάχων του. Σε ποιο άλογο μπορεί να βασιστεί η χώρα μας;

Το δεύτερο στρατηγικό αδιέξοδο προφανώς αφορά την Τουρκία. Το θέμα δεν είναι αν ο Τραμπ συμπαθεί ή όχι τον Ερντογάν αλλά ότι ο αναθεωρητισμός των ΗΠΑ, Ρωσίας και (ως ένα βαθμό) Κίνας, αφήνει ανοιχτό πεδίο δράσης στον Τούρκο πρόεδρο. Και όπως είναι λάθος να υποτιμηθεί η εμφάνιση του Λαβρόφ με μπλουζάκι που έφερε σε κυριλλικά τα αρχικά της ΕΣΣΔ (πιο καθαρό μήνυμα για τις προθέσεις του Πούτιν δεν θα μπορούσε να υπάρξει) έτσι και οι ομιλίες του Ερντογάν με ιστορικές αναφορές (Ναυμαχία της Πρέβεζας, μάχη του Μαντζικέρτ, Άλωση της Κωνσταντινούπολης, μετατροπή Αγίας Σοφίας σε τζαμί, Mavi Vatan κλπ.) δεν πρέπει να περνούν χωρίς ανάλυση, να διαβάζονται επιπόλαια, ενίοτε να αγνοούνται.  Όποιος υποβαθμίσει τις πολύ πρόσφατες αναφορές του Τούρκου προέδρου ότι «αυτός είναι ο αιώνας της  Τουρκίας» είτε είναι αθεράπευτα  τυφλός είτε βαθύτατα ανόητος.

Μου ελέγχει μόλις πρόσφατα ότι μία από τις ελληνικές αντιδράσεις θα είναι η επέκταση των ναυτικών κυριαρχικών μιλίων της Κρήτης στα 12. Πολύ καλά – αν κι αυτό δεν επηρεάζει την  μέση γραμμή Ελλάδος-Λιβύης—όπως την θέτουμε με βάση την UNCLOS.  Το θέμα είναι αν η Ελλάδα θα καταφέρει να ολοκληρώσει τα ενεργειακά της σχέδια (GSI,Αγωγός EastMed, GreGY LNG και Αγωγοί Ρεβυθούσα – Αλεξανδρούπολη,) όταν η  Τουρκία  διαφωνεί με λόγια και με πράξεις;

Ακόμη περισσότερο, θα μπορέσει η Ελλάδα να υλοποιήσει αυτά τα κρίσιμα για την οικονομία της σχέδια της χωρίς σύγκρουση – θερμή –με την Τουρκία; Διότι η «ψυχρή» ήδη υπάρχει. Με τα σημερινά εσωτερικά δεδομένα θα διακινδύνευα την πρόβλεψη ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει κρίση με την Τουρκία — ούτε καν όπως αυτή με τα Ίμια—χωρίς ιδιαίτερα δυναμική και πετυχημένη αντίδραση.  Αυτό είναι το στρατηγικό αδιέξοδο στο οποίο μας έχουν φέρει οι απερίγραπτες κυβερνήσεις Κ. Καραμανλή – Α. Τσίπρα και η αντικειμενική δυσκολία να ξεπεραστούν γρήγορα τα προβλήματα του 2010-2019. Μόνο επειδή η κυβέρνηση Μητσοτάκη  δεν υπέκυψε άκριτα στα αναρίθμητα αιτήματα  για παροχές και μόνο επειδή ο Νίκος Δένδιας συμπεριφέρθηκε ριζοσπαστικά, μπορούμε σήμερα να πούμε ότι δεν βρισκόμαστε απέναντι στην Τουρκία σε πλήρες στρατηγικό αδιέξοδο.

Για την Ελλάδα του 2025 ποτέ άλλοτε δεν ίσχυε τόσο επίκαιρα η φράση του  Flavius Vegetius Renatus «αν θέλεις ειρήνη προετοιμάσου για πόλεμο». (Si vis pacem, para bellum). Τον Ερντογάν θα τον βρούμε μπροστά μας.

Διαβάστε επίσης

Η Ελλάδα ζητά βούτυρο σε εποχή ζούγκλας