Εάν αντί για τράπεζες τις λέγαμε χρήμα, θα σκεφτόμασταν διαφορετικά για αυτές;

Η πρώτη μου επαφή με τη δημόσια γραφή ήταν πριν από δύο χρόνια, τον Φεβρουάριο του 2020. Ήταν σε μια εβδομαδιαία εφημερίδα που σήμερα δεν κυκλοφορεί πλέον. Δεν είχα φανταστεί ποτέ πως η έντονη επιθυμία να εκφράσω μια άποψη για ένα θέμα που με ενδιέφερε θα ξεκινούσε μια σειρά δημόσιων τοποθετήσεων που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Είχα γράψει, λοιπόν, κάτι σχετικό με τις τράπεζες και την υποχρέωσή τους να προσφέρουν υπηρεσίες, όπως η παροχή καταθετικού λογαριασμού, χωρίς να μπορούν να τις χρεώνουν.

Είχα την έμπνευση να τις παρομοιάσω με ένα εστιατόριο που οι πελάτες του παραγγέλνουν μόνο νερό, χωρίς να μπορεί να τους χρεώσει ούτε το κουβέρ.

Ο παραστατικός και απλός τρόπος γραφής επιδοκιμάστηκε από τον εκδότη της εφημερίδας που με τίμησε με την εμπιστοσύνη του δίνοντας μου μια μόνιμη ολοσέλιδη στήλη (την είχα ονοματίσει κιόλας «51+49») σε εξαιρετικά περίοπτη θέση.

Τότε πίστευα πως ο οικονομικός χώρος θα ήταν ο κυρίαρχος τροφοδότης της θεματολογίας μου, θα εξελισσόμουν σε κάτι σαν εξειδικευμένος αναλυτής ή κάτι παρόμοιο.

Αυτό εν τέλει δεν συνέβη γιατί τα ερεθίσματα από τη βίωσή μου την οικογενειακή, την επαγγελματική και την κοινωνική απέκτησαν τις δικιές τους δυναμικές, οι οποίες καταφέρνουν και στριφογυρνάνε τις σκέψεις μου πέρα δώθε σαν τα μεταλλικά κοκόρια στις καμινάδες.

Η θεματολογία που ανέπτυξα πολύ λίγες φορές ασχολήθηκε με τον τραπεζικό χώρο.

Σήμερα όμως, με την ανατολή του 2022, το ανεμοδούρι του κόκορα ολοκλήρωσε μια στροφή 360 μοιρών και έστρεψε ξανά το βλέμμα του στις τράπεζες.

Οι 24 μήνες που πέρασαν ήταν εξαιρετικά παραγωγικός χρόνος για το τραπεζικό οικοσύστημα.

Ισολογισμοί εξυγιάνθηκαν, αυξήσεις κεφαλαίων πραγματοποιήθηκαν, τεχνολογικές επενδύσεις υλοποιήθηκαν, digital υπηρεσίες υψηλού επιπέδου προσφέρονται, γραφεία μετασχηματισμού στελεχώθηκαν, παράγουν, παρακολουθούν και συνδράμουν σε αισιόδοξα χρονοδιαγράμματα, καθώς και σε υλοποιήσεις δεκάδων μικρών και μεγάλων έργων.

Οι τράπεζες στην σημερινή χρονική συγκυρία δεν αποτελούν κυρίαρχο θέμα συζήτησης και αυτό εκλαμβάνεται σαν θετικό στοιχείο γιατί δυστυχώς η δημοσιότητα των τραπεζών τη δεκαετία που μας πέρασε έχει συνδεθεί κυρίως με αρνητικές αναφορές.

Βέβαια αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο, στα θετικά αφιερώνουμε λιγότερο χρόνο, τα βιώνουμε εσωτερικά, δεν τα βροντοφωνάζουμε, δεν τα πανηγυρίζουμε.

Δεν έχουμε δει συνεντεύξεις επιχειρηματιών στην τηλεόραση να ευχαριστούν τις τράπεζές τους για το δάνειο που τους βοήθησε για να αναπτυχθούν και να μεγαλουργήσουν, ούτε έχουμε ακούσει νέους να αναφέρουν πως το πρώτο τους αυτοκίνητο το απέκτησαν με τραπεζική βοήθεια για να πηγαινοέρχονται στη νέα τους δουλειά.

Μηδέ έχουμε δει νέους οδοντίατρους να λένε ζήτω για την χρηματοδότηση εξοπλισμού για να στήσουν το οδοντιατρείο τους…

Αντιθέτως έχουμε βομβαρδισθεί με ατυχήσαντες που για διάφορους λόγους βρέθηκαν σε δυσχερείς θέσεις αδυναμίας αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους προς τις τράπεζες.

Είναι άδικο οι τράπεζες να παραμένουν στην αφάνεια στις θετικές ιστορίες και να ξεχωρίζουν σαν πρωταγωνιστές στις αρνητικές.

Στη σημερινή συγκυρία οι όποιες αναφορές στις τράπεζες αφορούν την ουσιαστική τους συμμετοχή στην ανάπτυξη της οικονομίας μέσω του ταμείου Σκυλακάκη (προτείνω αυτήν την ονομασία, αφενός λόγω της δυσκολίας του ονόματος ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, αλλά και της εξαιρετικής συγκρότησης και σοβαρότητας του ίδιου του κυρίου Σκυλακάκη).

Σε αυτήν λοιπόν την αισιόδοξη συγκυρία των ελληνικών τραπεζών, θα ήθελα να θέσω το παρακάτω ερώτημα:

Πώς θα σκεφτόμασταν για τις τράπεζες εάν, αντί για το απροσδιόριστο και ουδέτερο όνομα τράπεζα, τις ονομάζαμε χρήμα;

Χρήμα γιατί είναι αυτό που εμπορεύονται.

Χρήμα γιατί ίσως είναι μια από τις πιο δυνατές έννοιες του σύγχρονου κόσμου μας. Χρήμα γιατί αν τις σκεφτείς μέσα από αυτήν την τόσο δυναμική λέξη αντιλαμβάνεσαι την τεράστια σημασία που έχουν στην ζωή μας.

Όλη η ιστορία της εξέλιξης της ανθρωπότητας έχει οικοδομηθεί στην έννοια του χρήματος.

Το χρήμα είναι ο μοναδικός τρόπος που έχει δημιουργήσει η φαντασία μας για να λύσουμε το πρόβλημα του καταμερισμού των αγαθών, της ύλης, και της κινητροδότησης για την απόκτησή τους.

Χρήμα είναι η ποσοτική διάσταση με την οποία συνδέουμε πολλαπλές εκφάνσεις της ατομικής μας στοχοθεσίας για να νιώσουμε ασφαλείς και επιτυχημένοι.

Χρήμα είναι ο στόχος ενώ θα έπρεπε να είναι το μέσο.

Χρήμα είναι μια συγκριτική αποτύπωση της αξίας σου στο εργασιακό περιβάλλον. Χρήμα είναι ένας μαγνήτης λάμψης. Χρήμα είναι τόσα πολλά και διαφορετικά για τον καθένα.

Χρήμα είναι η ζέστη, η χόρταση, η διασκέδαση, τα ιδιαίτερα και οι σπουδές των παιδιών σου, η περίθαλψη των γονιών σου, το αποκούμπι, το ξεσάλωμα των διακοπών, τα γλέντια με τους φίλους.

Χρήμα όμως είναι και όλα τα μικρά και μεγάλα έργα. Χρήμα είναι η πράσινη ανάπτυξη, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα νέα σπίτια, οι νέοι δρόμοι, οι υποδομές, τα ξενοδοχεία, τα λιμάνια, το μετρό.

Χρήμα είναι και ταμπού γιατί συνδέεται με μια έννοια αξιολόγησης. Πόσο εύκολα μπορείς να ρωτήσεις κάποιον πόσα χρήματα βγάζεις; Πόσα χρήματα έχεις;

Και εάν δεν τα βγάζεις πλέον αυτά τα χρήματα πόσο διαφορετικός άνθρωπος είσαι;

Το χρήμα πρώτα δημιούργησε τον σύγχρονο κόσμο και σήμερα τον κινεί μέσα από τους χρηματόμυλους των τραπεζών.

Στις τράπεζες εμπιστευόμαστε όχι μόνο το χρήμα μας, αλλά και τι κάνουμε με αυτό, τις κινήσεις μας, πώς το ξοδεύουμε, σε ποιον το μεταφέρουμε.

Τις κάνουμε κοινωνούς των οικονομικών μας σχέσεων.

Είναι οι ψυχολόγοι του χρήματός μας, το διαφυλάσσουν για εμάς, το διακινούν σύμφωνα με τις εντολές μας και το επενδύουν για να το αυγατίσουν.

Και όταν μας λείπει το χρήμα τότε τους μετατρέπουμε σε εξομολογητές μας και κριτές μας.

Γιατί το θέλουμε, έχουμε αναλυτικό πλάνο, μπορούμε να το επιστρέψουμε, έχουμε το προφίλ του δανειολήπτη που ταιριάζει με τα κριτήρια τους;

Έχουμε ελπίδες να χρηματοδοτηθούμε για τις ιδέες μας, τα πλάνα μας, και για την ομάδα μας και όχι μόνο με βάση τα collateral που μπορούμε ή δεν μπορούμε να παράσχουμε;

Και είναι αυτή η διάσταση του χρηματόμυλου που όλοι μας δεν είναι εύκολο να αποδεχτούμε και να συμβιβαστούμε.

Είναι η διάσταση της διάκρισης, της αξιολόγησης, της ποσοτικοποίησης.

Γιατί δεν θα περάσουν όλοι τις πύλες των παραδείσων των χρηματόμυλων.

Δεν θα πάρουν όλοι στεγαστικό δάνειο για να γλυτώσουν το ενοίκιο.

Δεν θα χρηματοδοτήσουν όλοι την επιχειρηματική τους ιδέα, δεν θα γίνουν όλοι μεγαλοβιομήχανοι και εφοπλιστές.

Και δεν γίνεται αλλιώς. Δεν έχει εφευρεθεί άλλος τρόπος.

Το χρήμα είναι το επακόλουθο των αξιολογικών διαδικασιών επιλογής για να δώσει λύση στην στενότητα των πόρων.

Για να το πούμε πιο απλά, το χρήμα δεν φτάνει για όλους και η βαριά ευθύνη πέφτει στους τραπεζικούς φίλους μας.

Θα μας καθίσουν στο ντιβάνι του ψυχολόγου ή στον αλγόριθμο της επιτροπής πιστοδοτήσεων, θα ακούσουν τα επιχειρηματικά μας σχέδια, θα εξετάσουν τα σχέδια μας από οικιστικά όνειρα μέχρι και την καινούργια τηλεόραση, θα συνυπολογίσουν όσα περισσότερα έχουν στη διάθεσή τους και στο τέλος ίσως μας ανοίξουν την πόρτα τους για να δροσιστούμε στους κόλπους της χρηματοδότησης , στους προθαλάμους της επιτυχίας.

Βαριές ευθύνες για να αποφασίσουν σωστά, με σύνεση αλλά και με όραμα.

Όλα αυτά τα ευαίσθητα, τα απαιτητικά, τα κρυφά που σχετίζονται με το χρήμα καλούνται να τα διαχειριστούν όσοι εργάζονται στις τράπεζες.

Και υπάρχουν και πολλά ακόμα.

• Να συνδέσουν τις απρόσωπες ψηφιακές επαφές με την ανθρωπιά.
• Τα σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα με τη διαφάνεια.
• Την ασφάλεια των συναλλαγών με την ευκολία.
• Την ευελιξία με την κανονιστική συμμόρφωση.
• Την τεχνολογία με την πρακτικότητα.
• Την ανάπτυξη με τον επιχειρηματικό κίνδυνο.
• Την κοινωνική συνεισφορά με την κερδοφορία.

Ίσως λοιπόν εάν τις τράπεζες τις λέγαμε χρήμα να νιώθαμε λίγο περισσότερο την πολυπλοκότητά τους, την ουσιαστική τους συμμετοχή στην πραγμάτωση των συλλογικών και προσωπικών μας στόχων και την απίστευτη ισορροπία που εξασκούν ανάμεσα στην σιγουριά, την εξασφάλιση, την ανάπτυξη, τον κίνδυνο, την τεχνολογία και την ενσυναίσθηση.

Εύχομαι μια καλή χρονιά, υγιή ανταγωνισμό και πολύ νερό στους χρηματόμυλους, ώστε να ξεδιψάμε όλο και περισσότεροι.