Δυσάρεστη έκπληξη από S&P: Δεν προχώρησε σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας

Δεν προχώρησε τελικά σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας κατά μία βαθμίδα ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poors (S&P), όπως αναμενόταν από την αγορά, με βάση τη βελτίωση των προοπτικών της οικονομίας, αλλά και τα σχέδια πρόωρης αποπληρωμής ακριβών δανείων του ΔΝΤ. Τη διατήρησε στην ίδια πιστοληπτική βαθμίδα (Β+), διατηρώντας επίσης το θετικό outlook.

Με βάση την αξιολόγηση της Moody’s (Β1), η Ελλάδα παραμένει 4 βαθμίδες κάτω από το investment grade.

Ο οίκος αναφέρει ότι η οικονομική ανάκαμψη μπορεί να ενισχυθεί εάν η κυβέρνηση εφαρμόσει περαιτέρω οικονομικές μεταρρυθμίσεις και ταυτόχρονα αντιμετωπίσει τις κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις.

Ένας ακόμη παράγοντας που μπορεί να στηρίξει την ανάπτυξη αλλά και την αναβάθμιση είναι η επίτευξη σημαντικής μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPEs) των ελληνικών τραπεζών, αλλά και η άρση των capital controls.

Επιπρόσθετα εάν αντιμετωπιστούν με θετικό τρόπο οι εκκρεμείς δικαστικές αποφάσεις, μέσων των οποίων ουσιαστικά αναιρούνται τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τον εξορθολογισμό μισθών και συντάξεων στον δημόσιο τομέα, τότε, επίσης, μπορεί να επέλθει αναβάθμιση.

Οι προοπτικές μπορεί να αναμορφωθούν σε σταθερές εάν, σε πλήρη αντίθεση με το τι πιστεύει ο οίκος, υπάρξουν αντιστροφές στις εφαρμοζόμενες μεταρρυθμίσεις ή εάν δεν επαληθευθούν οι εκτιμήσεις των αναλυτών της Standard & Poor’s αναφορικά με την ανάπτυξη και την ικανότητα της Ελλάδας να συνεχίσει την πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής, μείωσης του χρέους και ενίσχυσης του χρηματοπιστωτικού τομέα της χώρας.

Η αξιολόγηση της Ελλάδας στο Β+ αντικατοπτρίζει τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών λόγω των ισχυρών δημοσιονομικών επιδόσεων και της ευνοϊκής διάρθρωσης του ελληνικού, δημόσιου χρέους.

Αυτά εξισορροπούνται με το υψηλό εξωτερικό και δημόσιο χρέος της χώρας, μια δύσκολη κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα, χαρακτηριζόμενη από ένα μεγάλο απόθεμα NPEs, έναν αμφισβητούμενο μηχανισμό νομισματικής μετάδοσης και την ύπαρξη των capital controls.

Όσον αφορά στον χρόνο ωρίμανσης του χρέους και το μέσο επιτόκιο, η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο επωφελούμενα προφίλ χρέους μεταξύ των χωρών που εξετάζει ο οίκος.

Η αξιολόγηση αφορά στο εμπορικό τμήμα του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης της Ελλάδας, το οποίο είναι μικρότερο από το 20% του συνολικού ελληνικού χρέους ή λιγότερο από το 40% του ΑΕΠ.

Η τελική εκταμίευση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) παρείχε στην Ελλάδα ένα αρκετά μεγάλο αποθεματικό ταμειακών ροών, το οποίο εκτιμούμε ότι θα καλύψει την εξυπηρέτηση του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης έως το 2023.

O δείκτης ακαθάριστου χρέους γενικού δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ θα μειωθεί από το 2019 και μετά, τάση που ενισχύεται από την ανάκαμψη της ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ, ενώ η καθαρή πορεία του χρέους προς το ΑΕΠ θα εξαρτηθεί από τις δημοσιονομικές επιπτώσεις δυνητικά δυσμενών δικαστικών αποφάσεων στις προηγούμενες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις, καθώς και από την επιτυχία της στρατηγικής στήριξης της μείωσης των NPEs στον τραπεζικό τομέα.

Τη σκυτάλη αναμένεται να λάβει στις 3 Μαΐου ο ευρωπαϊκός οίκος DBRS, o oποίος αυτή τη στιγμή τοποθετεί την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στην βαθμίδα B (High).

Οι εκλογές

Οι επόμενες γενικές βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2019, παρόλο που δεν μπορούν να αποκλειστούν πρόωρες εκλογές, π.χ. μετά τις αυτοδιοικητικές και ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου και την έναρξη των θερινών τμημάτων του κοινοβουλίου, εκτιμά η S&P.

Η σταθερότητα της κυβέρνησης αποδυναμώθηκε νωρίτερα εντός του έτους, μετά την αποχώρηση του μικρότερου εταίρου του κυβερνητικού συνασπισμού (σ.σ. ΑΝΕΛ), λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η S&P εκφράζει τη θέση ότι η συμφωνία είναι θετική για τις οικονομικές σχέσεις και τις προοπτικές ανάπτυξης τόσο της Ελλάδας όσο και της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, ενώ συμπληρώνει ότι, δεδομένου πως το 2019 είναι έτσι κι αλλιώς χρονιά εκλογών (και προ των βουλευτικών), είναι πολύ πιθανό η πόλωση στο πολιτικό σκηνικό της χώρας να κλιμακωθεί τους επόμενους μήνες.

Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τον οίκο, συνιστά κίνδυνο σε τομείς όπως οι αποκρατικοποιήσεις, η αύξηση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος και οι περαιτέρω βελτιώσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, που μπορεί εξ αυτού του λόγου να καθυστερήσουν.

Επιπλέον, μια πιο αποφασιστική προσέγγιση για τη μείωση των NPEs στον τραπεζικό τομέα δύσκολα θα προχωρούσε εν μέσω προεκλογικής περιόδου και έντασης. Ωστόσο, ο οίκος αξιολόγησης αναμένει ότι η οικονομική και δημοσιονομική πολιτική της Ελλάδας θα παραμείνει γενικά συμμορφωμένη με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα κατά τη λήξη του προγράμματος του ESM.

Η Standard & Poors σχολιάζει επίσης θετικά την πιθανότατη αναθεώρηση του συντάγματος όσον αφορά στην αποσύνδεση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

“Ενώ οι λεπτομέρειες όσον αφορά την προεδρική εκλογή παραμένουν προς διευκρίνιση, ο κίνδυνος κυβερνητικής αστάθειας (σ.σ. λόγω προεδρικής εκλογής) φαίνεται να εξαλείφεται”, σημειώνει ο οίκος.

Ως αποτέλεσμα, η επόμενη κυβέρνηση θα μπορέσει να είναι αρκετά σταθερότερη, χωρίς να αποσπάται από την εκλογή Προέδρου και τους αναγκαίους γι’ αυτήν πολιτικούς ελιγμούς, υπονομεύοντας τους οικονομικούς και δημοσιονομικούς στόχους.

Το outlook

Το θετικό outlook, όπως σημειώνει ο οίκος αξιολόγησης, σημαίνει ότι είναι πιθανή μια αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας εντός των επόμενων 12 μηνών, εάν ενισχυθεί περαιτέρω η οικονομική της ανάκαμψη.

Αυτό θα μπορούσε να προκύψει από στοιχεία που θα επιβεβαίωναν πειστικά την κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση μέσω περαιτέρω οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που θα ενίσχυαν τη δυναμική της ανάπτυξης της Ελλάδας και θα την βοηθούσαν να υπερβεί τις σημαντικές “κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις”, αναφέρεται στην έκθεση του οίκου.

Άλλο πιθανό εφαλτήριο για αναβάθμιση της Ελλάδας θα ήταν μια σημαντική μείωση των NPEs του τραπεζικού συστήματος, καθώς και η άρση του συνόλου των κεφαλαιακών ελέγχων.

Ο μετριασμός των δημοσιονομικών κινδύνων που συνδέονται με εκκρεμούσες δικαστικές αποφάσεις σχετικά με τους μισθούς στον δημόσιο τομέα και τις συντάξεις θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει αφετηρία πιθανής αναβάθμισης, σημειώνει η S&P.

Θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε το outlook από “θετικό” σε σταθερό, προσθέτει ο οίκος, εάν, αντίθετα με τις προσδοκίες μας, υπάρξουν ανατροπές στις μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη εφαρμοστεί ή εάν τα αναπτυξιακά αποτελέσματα είναι σημαντικά χαμηλότερα από τα αναμενόμενα, περιορίζοντας την ικανότητα της Ελλάδας να συνεχίσει τη δημοσιονομική της εξυγίανση, τη μείωση του χρέους και την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, με βάση την αξιολόγηση της Moody’s (Β1), η Ελλάδα παραμένει 4 βαθμίδες κάτω από το investment grade. Στο αμέσως επόμενο διάστημα, την επόμενη εβδομάδα μάλιστα (3 Μαΐου), αναμένεται και η αξιολόγηση της DBRS, η οποία βαθμολογεί την Ελλάδα στο B (high), με την αγορά επίσης να έχει αποτιμήσει αναβάθμιση κατά μία βαθμίδα.

Οι επόμενες αξιολογήσεις που έχουν οριστεί από τους 4 μεγάλους οίκους είναι οι εξής: στις 2 Αυγούστου από την Fitch, στις 23 Αυγούστου από την Moody’s, στις 25 Οκτωβρίου από την S&P και τέλος την 1η Νοεμβρίου από τον καναδικό οίκο DBRS.