Η διασφάλιση ότι οι εργαζόμενοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αμείβονται με επαρκείς κατώτατους μισθούς είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης, όπως ορίζεται στην Αρχή 6 του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Οι επαρκείς κατώτατοι μισθοί ωφελούν τόσο τους εργαζόμενους, όσο και τις επιχειρήσεις, αφού συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγικότητας και στην προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι ακαθάριστοι εθνικοί κατώτατοι μισθοί αυξήθηκαν μεταξύ Ιούλιου 2024 και Ιουλίου 2025 σε 21 από τα 22 κράτη-μέλη της ΕΕ που έχουν εθνικό κατώτατο μισθό, με την Κύπρο να αποτελεί τη μόνη εξαίρεση, όπου ο κατώτατος μισθός παρέμεινε αμετάβλητος. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 1, σημαντικές ονομαστικές αυξήσεις των εθνικών κατώτατων μισθών καταγράφηκαν στα περισσότερα κράτη-μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπως στην Κροατία (15,5%), στην Βουλγαρία (15,5%), στην Λιθουανία (12,3%), στην Τσεχία (11,4%) και την Πολωνία (10,2%).

1

Αντίθετα, οι μικρότερες ονομαστικές αυξήσεις σημειώθηκαν στην Σλοβενία (1,9%), στο Βέλγιο (2,0%) και την Γαλλία (2,0%). Ικανοποιητικές ήταν και οι αυξήσεις στις χώρες του Νότου, όπως στην Ελλάδα (6,1%), στην Πορτογαλία (6,1%) και την Ισπανία (4,4%), αλλά και στις βορειοκεντρικές χώρες, όπως στην Γερμανία (5,2%), στην Ολλανδία (5,2%), στο Λουξεμβούργο (5,2%) και την Ιρλανδία (6,3%). Οι αυξήσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων που αμείβονται με τον εθνικό κατώτατο μισθό στις περισσότερες χώρες, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα.

alpha bank

Σύμφωνα με τη μελέτη “Minimum Wages in 2025: Annual Review” του Eurofound (Ιούλιος 2025), ο δείκτης Kaitz, δηλαδή ο λόγος των κατώτατων μισθών προς τους μέσους μισθούς ή διάμεσους μισθούς αυξήθηκε, επίσης, στα περισσότερα κράτη-μέλη το 2023, ως αποτέλεσμα των εν λόγω αυξήσεων στις κατώτατες αποδοχές. Ωστόσο, παρά την αύξηση του εν λόγω δείκτη, μόνο σε λίγες χώρες έχει φθάσει στα επίπεδα που αναφέρονται στην Oδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2022/2041, ήτοι 60% του διάμεσου μισθού ή 50% του μέσου μισθού.

Μέχρι στιγμής έχουμε παρουσιάσει μόνο τους ακαθάριστους κατώτατους μισθούς, οι οποίοι ωστόσο δεν αντικατοπτρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα που μένει στους εργαζόμενους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Στη συγκριτική ανάλυση μεταξύ χωρών, τούτο πρέπει να ληφθεί υπόψη επειδή τα φορολογικά και ασφαλιστικά συστήματα ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών. Στο Γράφημα 2 , απεικονίζονται οι καθαροί μισθοί των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, οι οποίοι προκύπτουν από την αφαίρεση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Οι διαφορές στους καθαρούς κατώτατους μισθούς εξηγούνται, σε μεγάλο βαθμό, από τα διαφορετικά φορολογικά συστήματα και τις ασφαλιστικές εισφορές σε κάθε χώρα.

Το ποσοστό των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό ποικίλλει μεταξύ των κρατών-μελών και κυμαίνεται μεταξύ 10% περίπου στην Πορτογαλία, την Σλοβακία και την Πολωνία, έως 3% περίπου στην Τσεχία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Ωστόσο, στα περισσότερα κράτη-μέλη καταγράφεται ανοδική τάση. Αυτή η διαπίστωση είναι σημαντική, αν λάβουμε υπόψη την παράμετρο του υψηλού κόστους στέγασης στην ΕΕ, το οποίο αυξήθηκε ταχύτερα από τον γενικό πληθωρισμό το 2024.

Σύμφωνα, μάλιστα, με ανάλυση του Eurofound που βασίζεται σε στοιχεία για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης (2023 EU-SILC), οι εργαζόμενοι στην ΕΕ που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό επηρεάστηκαν δυσανάλογα, καθώς το κόστος στέγασης αποτελεί μεγαλύτερο μερίδιο του διαθέσιμου εισοδήματός τους, 34,8% κατά μέσο όρο, σε σύγκριση με 26,2% για τους εργαζόμενους με υψηλότερα εισοδήματα.

Όπως είναι αναμενόμενο, η υψηλή δαπάνη ενοικίασης και θέρμανσης των κατοικιών σε πολλές χώρες-μέλη της ΕΕ επιβαρύνουν περισσότερο τους εργαζόμενους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, από ό,τι τους εργαζόμενους με υψηλότερους μισθούς, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στο κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος. Ως εκ τούτου, από πολιτικής άποψης, τα ποσοστά σχετικής επάρκειας του 50% των μέσων μισθών και του 60% των διάμεσων μισθών που προτείνονται από την Οδηγία της ΕΕ για τον κατώτατο μισθό ενδέχεται, σε ορισμένες χώρες, να μην επαρκούν για να εγγυηθούν ένα ικανοποιητικό επίπεδο μισθών και ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

alpha bank

Οι Εξελίξεις στην Παγκόσμια Οικονομία

ΗΠΑ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, κ. D. Trump ανακοίνωσε τη νέα δασμολογική πολιτική που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ, όπου προβλέπει δασμούς από 10% έως και πάνω από 40% (41% στη Συρία), οι οποίοι θα τεθούν σε εφαρμογή από τις 7 Αυγούστου. Εξαίρεση αποτελεί ο Καναδάς, που μπαίνει αμέσως στο στόχαστρο, καθώς ο δασμός αυξάνεται από 25% σε 35% και θα ισχύσει άμεσα (01/08). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συντελεστής 10% θα ισχύει μόνο για χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα, όπως το Ην. Βασίλειο, ενώ ο συντελεστής του 15% θα χρησιμεύσει ως το νέο κατώτατο όριο δασμών για χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμπορικό έλλειμμα.

Ο αντίκτυπός των δασμών στην αμερικανική οικονομία παραμένει αβέβαιος, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να αυξάνει την πρόβλεψή του για τον ρυθμό ανάπτυξης στο 1,9% το 2025 και 2,0% το 2026. Επίσης, η οικονομία των ΗΠΑ αναπτύχθηκε με ισχυρό ρυθμό στο β΄τρίμηνο του έτους (3%) και αισθητά ταχύτερο των εκτιμήσεων. Τέλος, αμετάβλητα διατήρησε η Fed τα επιτόκιά της, στο εύρος του 4,25% έως 4,50%, παρά τις πολιτικές πιέσεις, παραμένοντας σε στάση αναμονής για τον αντίκτυπο των δασμών στον πληθωρισμό. Ανησυχία προκάλεσαν τα νέα στοιχεία για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ (Γράφημα 3).

ΖτΕ

Στον απόηχο της εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ-Ευρώπης για δασμούς 15% στα περισσότερα ευρωπαϊκά αγαθά που εισάγονται στις ΗΠΑ, η Eurostat ανακοίνωσε οριακή ανάπτυξη κατά 0,1% στο δεύτερο τρίμηνο στη ΖτΕ. Το ΔΝΤ αναμένει η ΖτΕ να επιταχυνθεί κατά 1,0% το 2025 και 1,2% το 2026. Η ανθεκτικότητα της ΖτΕ υποστηρίζεται από τα νέα στοιχεία για τον πληθωρισμό, καθώς διατηρήθηκε σταθερός τον Ιούλιο, στο 2%, ενώ το ποσοστό ανεργίας στο 6,2% (Ιούνιος).

alpha bank

Διεθνής Οικονομία

Οι δασμοί που ανακοίνωσε ο πρόεδρος κ. D. Trump αποτελούν σοβαρό πλήγμα για το παγκόσμιο εμπόριο, αν και αποφευχθήκαν τα χειρότερα. Η απόφαση των ΗΠΑ να αυξήσουν τον δασμό στην Ελβετία από 31% σε 39% αλλά και στο 41% στη Συρία, εγείρει ερωτηματικά. Παρατάθηκε για 90 ημέρες η ισχύ των υφιστάμενων δασμών στο Μεξικό, των σημαντικότερο εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ, προκειμένου να δοθεί χρόνος για περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Από την άλλη πλευρά, συνεχίζονται οι εμπορικές διαπραγματεύσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, με τις δύο πλευρές να πιέσουν για μια παράταση της «δασμολογικής εκεχειρίας».

Σε σχέση με τις προβλέψεις του Απριλίου του ΔΝΤ, η ανάπτυξη της Κίνας για το 2025 αναθεωρήθηκε προς τα άνω κατά 0,8%, στο 4,8% το 2025, και κατά 0,2% στο 4,2% το 2026. Η αναθεώρηση αυτή αντανακλά την ισχυρότερη από το αναμενόμενο δραστηριότητα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 και τη σημαντική αποκλιμάκωση των δασμών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Επίσης, η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) διατήρησε αμετάβλητα τα βασικά της επιτόκια, στο 0,5%, κρατώντας στάση αναμονής. Αναμφίβολα, η εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ για δασμούς στο 15%, μετρίασε την αβεβαιότητα, ενώ η BoJ αναθεώρησε οριακά τις προβλέψεις της για την οικονομία και τον πληθωρισμό.

Δείτε ΕΔΩ ολόκληρη την έκθεση της Alpha Bank

 

Διαβάστε επίσης:

ΕΚΤ: Τι θα συμβεί αν ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ στρέψει την Κίνα προς την Ευρώπη

Alpha Βank: Στα 37,1 δισ. ευρώ το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών το α’ τρίμηνο – Ποιοι παράγοντες θα το ενισχύσουν

Eurostat: Πάνω από τις προβλέψεις η αύξηση των λιανικών πωλήσεων στην ευρωζώνη