Σπέτσες: Μάχη επιβίωσης για το καρνάγιο που ναυπήγησε την Αργώ – Στο μάτι «ισχυρών» η επιχείρηση

1984. Οι εικόνες της σύγχρονης «Αργώ» του Ιάσονα, που ναυπήγησε στις Σπέτσες ο μαστρο-Βασίλης Δελημήτρος για λογαριασμό του National Geographic κάνουν τον γύρο του κόσμου, προκαλώντας θαυμασμό. Εν έτη 2025, οι «ισχυροί» των Σπετσών θέλουν να βγάλουν εκτός κάδρου και χωρίς κανέναν λόγο, μία οικογενειακή επιχείρηση 46 ετών, από τις λίγες που υπάρχουν πλέον στο νησί.

Εύλογα προκύπτουν πολλά ερωτηματικά για τους λόγους, που οι αρχές «καταδιώκουν» ξαφνικά μετά από σχεδόν πέντε δεκαετίες, μία επιχείρηση από την οποία συντηρούνται τουλάχιστον τέσσερις οικογένειες βιοπαλαιστών. Αποτέλεσμα μίας τέτοιας απόφασης; Να οδηγηθούν αυτές οι οικογένειες στην ανέχεια, την ώρα που ο ίδιος ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης κ. Κώστας Κρόμπας, γαμπρός του ιδρυτή της, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Ερωτηματικά, που επίσης εύλογα μας οδηγούν να σκεφτούμε αν με αυτή την κίνηση των αρχών εξυπηρετούνται ενδεχομένως «ανταγωνιστικά» συμφέροντα.

Μία οικογενειακή επιχείρηση τριών γενεών

Από τα έξι καρνάγια που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στις Σπέτσες, μόνο σε δύο πραγματοποιούνται κατασκευές ξύλινων πλοίων, εκ των οποίων το ένα είναι του Δελημήτρου, παράδοση που συνεχίζει σήμερα ο 28χρονος εγγονός του.

Καραβομαραγκός στο επάγγελμα, ο μαστρο-Βασίλης το 1979 άνοιξε στις Σπέτσες το παραδοσιακό καρνάγιο και ξεκίνησε την κατασκευή καινούριων αλιευτικών ξύλινων σκαφών και στη συνέχεια και τουριστικών, μία τέχνη που δίδαξε στον γαμπρό του και μετέπειτα στον εγγονό του.

Τα πρώτα χρόνια ήταν αρκετά δύσκολα, καθώς το συγκεκριμένο επάγγελμα απαιτούσε πολλή χειρωνακτική εργασία, μιας και δεν υπήρχαν σύγχρονα εργαλεία και η κοπή της ξυλείας γινόταν με τα χέρια. «Τότε δεν υπήρχαν κορδέλες και πλάνες, πράγμα που σήμαινε ότι έπρεπε να φέρουμε ένα μεγάλο κορμό και να σκιστεί στη μέση ή σε τρία τέσσερα κομμάτια, αλλά αυτό γινόταν με τα χέρια. Ήταν πολύ δύσκολη η κατασκευή. Έπρεπε να αγαπάς πολύ αυτό το επάγγελμα για το κάνεις. Μετά προχώρησε η διαδικασία, βγήκαν νέα εργαλεία που καταφέραμε και πήραμε κι εδώ, οπότε μπήκαμε σε πιο γρήγορες κατασκευές. Η διαδικασία όμως, είναι πάντα ίδια, δεν αλλάζει κάτι», μας αφηγείται ο γαμπρός του μαστρο-Βασίλη, Κώστας Κρόμπας.

Όπως μας εξήγησε ο κ. Κρόμπας, ο ίδιος μπήκε στο επάγγελμα σε ηλικία 23 ετών, ενώ ο γιος του, που γεννήθηκε μέσα στο καρνάγιο, από πολύ μικρή ηλικία ξεκίνησε να αγαπά το επάγγελμα του πατέρα και του παππού του. Μάλιστα, το 2014, ο τότε 17χρονος καραβομαραγκός κατασκεύασε μόνος του το πρώτο του πλοίο. «Για ‘μένα είναι τιμή μου, που ο γιος μου ακολούθησε αυτή την παράδοση και θα συνεχίσει στα επόμενα χρόνια να κατασκευάζει σκάφη και κάποια στιγμή θα βρεθεί να είναι ένας από τους δέκα καραβομαραγκούς στην Ελλάδα. Αυτή είναι η πραγματικότητα», μας λέει ο κ. Κρόμπας.

Η κατασκευή της σύγχρονης «Αργώ»

Μέχρι σήμερα, η μικρή οικογενειακή επιχείρηση έχει κατασκευάσει περίπου 560 νηολογημένα αλιευτικά σκάφη. Ωστόσο, στις μνήμες των ανθρώπων έχει μείνει για τη ναυπήγηση της σύγχρονης «Αργώ», σε συνεργασία με τον αρχαιολόγο Tim Severin και σχέδια του ναυπηγού Colin Moody για λογαριασμό του National Geographic

«Το 1984 κατασκευάσαμε για το National Geographic την Αργώ που έκανε το ταξίδι του Ιάσονα. Το πλοίο ήταν καθαρή αντιγραφή με τα υλικά της τότε εποχής. Δεν χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονα υλικά. Όλο ήταν καρφωμένο με ξύλινες καβίλιες. Ξεκίνησε από τις Σπέτσες και ακολούθησε το ταξίδι του Ιάσονα για το χρυσόμαλλο δέρας. Η διαδικασία κατασκευής κράτησε έναν χρόνο. Κανάλια από πάρα πολλές χώρες βρέθηκαν στο νησί και κατέγραφαν την κατασκευή. Χρειάστηκαν 6-7 μήνες για την καθέλκυσή της », θυμάται ο κ. Κρόμπας.

Η μάχη για την επιβίωση

Η οικογενειακή επιχείρηση άνθισε μετά την ναυπήγηση της τριήρους. Ωστόσο, από το 2008 και έπειτα, ο κόσμος στράφηκε προς το πλαστικό, το οποίο είναι πιο οικονομικό και έχει μικρότερο κόστος συντήρησης, με αποτέλεσμα, να μειωθεί δραματικά η ναυπήγηση σκαφών ξύλινης κατασκευής. Κι όμως, η οικογένεια δεν το έβαλε κάτω! Για να επιβιώσει έδωσε βάρος στις επισκευές.

«Παλιά μέσα σε ένα χρόνο είχαμε κατά μέσο όρο 8 – 12 καράβια σκαρωμένα. Από το 2008 μέχρι σήμερα έχουμε κατασκευάσει μόνο τέσσερα καινούρια σκάφη, πράγμα που σημαίνει ότι για να διατηρήσεις τον χώρο και την επιχείρησή σου, θα πρέπει να κάνεις επισκευές σε σκάφη που τραβάμε τον χειμώνα στο καρνάγιο. Σε αυτά θα κάνεις βαψίματα, ξυλοναυπηγική κ.ά.», μας εξηγεί ο κ. Κρόμπας και συνεχίζει:

«Η συντήρηση είναι κάτι που αναγκαστικά πρέπει να κάνεις στα σκάφη. Τα τελευταία 12 χρόνια το καλοκαίρι δένουμε σκάφη μπροστά στο μαγαζί, όπως κάνουν και τα άλλα 5 καρνάγια, που βρίσκονται στο ίδιο σημείο. Αυτό όμως που γίνεται το καλοκαίρι, στην ουσία είναι κάτι έξτρα όσον αφορά στο εισόδημά μας».

Σήμερα στις Σπέτσες υπάρχουν μόλις 6 από τις 13 επιχειρήσεις καραβομαραγκών, καθώς, εκτός του ότι το αντικείμενο ήταν δύσκολο, τα παιδιά δεν ακολούθησαν το επάγγελμα των παππούδων και με τα χρόνια τα μαγαζιά έκλεισαν.

Το «κυνηγητό»

Ωστόσο, τα προβλήματα και οι προκλήσεις της ζωής, χτύπησαν για μία ακόμα φορά την πόρτα της οικογένειας. Πριν από 2 μήνες, το Λιμενικό Ταμείο  Σπετσών ξεκίνησε να «κυνηγά» την επιχείρηση με την «απειλή» ότι δε θα τους επιτρέψει να δουλέψουν για λόγο που οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες δε γνωρίζουν μέχρι και σήμερα

«Ο πόλεμος είναι μόνο σε εμάς. Τα υπόλοιπα καρνάγια γύρω μας δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Κάθε τρία χρόνια υπογράφουμε σύμβαση με το Λιμενικό Ταμείο για την εκμετάλλευση του χώρου, που δένουμε τα σκάφη. Τώρα, δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Εδώ και 1,5 μήνα μέσω δικηγόρου έχουμε στείλει e-mail στο Λιμενικό Ταμείο, για να μας εξηγήσει ποιο είναι το πρόβλημα, αλλά δεν έχουμε λάβει απάντηση για ποιο λόγο είμαστε παράνομοι», υποστηρίζει ο κ. Κρόμπας ανήσυχος, κάτι που δυσχεραίνει την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση της υγείας του.

«Πριν 15 ημέρες λάβαμε καταγγελία από το Λιμενικό Ταμείο για κάποια σκάφη που είχαμε στο μαγαζί. Το λιμεναρχείο ήρθε με ένα χαρτί στα χέρια, στο οποίο από τα 20 σκάφη που βρίσκονταν στον χώρο, έλεγε ότι τα 8 ήταν παράνομα. Τα υπόλοιπα που ήταν στον ίδιο χώρο τα θεωρούσαν νόμιμα. Όταν ρωτήσαμε το Λιμεναρχείο τι ισχύει, ο υπάλληλος μας απάντησε ότι δεν ήξερε και ότι το χαρτί το έστειλε το Λιμενικό Ταμείο», ανέφερε ο κ. Κρόμπας, ο οποίος μέσα στις επόμενες ημέρες μαζί με τον δικηγόρο του θα καταθέσει στο Παρακαταθηκών και Δανείων προς το Λιμενικό Ταμείο Σπετσών τα λιμανιάτικα του τελευταίου μήνα, τα οποία το Λιμενικό Ταμείο «αμελεί» να εισπράξει από τα σκάφη που δένουν μπροστά στο μαγαζί της οικογένειας.

Συν τοις άλλοις, όπως εξηγεί ο κ. Κρόμπας, στα υπόλοιπα καρνάγια όσον αφορά στην πρόσδεση σκαφών μπροστά στον χώρο της κάθε επιχείρησης όπου δένονται τα σκάφη που χρειάζονται επισκευή, το Λιμενικό Ταμείο έχει αδειοδοτήσει όλα τα υπόλοιπα εκτός από το δικό του. Ακολούθως επισημαίνει ότι αν και έχουν κατατεθεί όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά τόσο στο Λιμενικό Ταμείο όσο και στο Λιμεναρχείο, δεν έχει δοθεί ακόμα η άδεια για τις ξύλινες κατασκευές τύπου πασαρέλες εντός θαλάσσης.

«Μέχρι τις 17 Ιουλίου ήμασταν νόμιμοι. Ξαφνικά τον τελευταίο μήνα γίναμε παράνομοι», καταλήγει ο κ. Κρόμπας, ευελπιστώντας να δοθεί τέλος σε αυτό το ανεξήγητο «κυνηγητό», που κινδυνεύει να στερήσει την επιβίωση ανθρώπων, που παλεύουν με νύχια και με δόντια για τον βιοπορισμό τους.

Σοβαρά προβλήματα υγείας

Η οικονομική κρίση και η πτώση της ζήτησης πλοίων ξύλινης κατασκευής δεν άφησαν ανεπηρέαστο τον κ. Κρόμπα, ο οποίος δίνει καθημερινή μάχη για την επιβίωση της οικογένειάς του, όσο και των υπαλλήλων που απασχολούνται στο καρνάγιο. Ένα καθήκον που κουβαλά εδώ και πάνω από 30 χρόνια, από τότε που ήταν 23 ετών και μπήκε στην επιχείρηση.

Όλο αυτό το άγχος για να σώσει ένα μαγαζί στο οποίο μεγάλωσε ο ίδιος, το ίδιο του το παιδί, αλλά και οι οικογένειες των υπαλλήλων του, του δημιούργησε καρδιακό πρόβλημα, φτάνοντας στο σημείο να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στην καρδιά και να βάλει βηματοδότη.

Η αναίτια «απειλή» του λουκέτου στην επιχείρησή του, στους κόπους μίας ολόκληρης ζωής, ενός αγώνα που πλέον δίνει και ο γιος του, σαφώς έχουν επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ήδη εύθραυστη καρδιά του, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε θλιβερές καταστάσεις για εκείνον και τους οικείους του. Γιατί, από τους ώμους του δεν κρέμεται μόνο η δική του ζωή, αλλά και όλων των ανθρώπων που εργάζονται νυχθημερόν στο καρνάγιο.

Άλλη μια μέρα ξεκινά στις Σπέτσες, με τους ανθρώπους του καρνάγιου να ζουν με την αβεβαιότητα της επόμενης, γιατί κάποιοι αποφάσισαν κάτι, για λόγους άγνωστους μέχρι και στο Λιμεναρχείο της περιοχής.

Έλεγε ο Γάλλος οικονομολόγος Frédéric Bastiat: «Πώς ορίζεται η νόμιμη αρπαγή; Αρκετά απλά: Παρατηρήστε αν ο νόμος παίρνει από κάποιους αυτό που τους ανήκει και το δίνει σε άλλους στους οποίους δεν ανήκει. Παρατηρήστε αν ο νόμος ωφελεί έναν πολίτη σε βάρος κάποιου άλλου κάνοντας ό,τι ο πολίτης ο ίδιος δεν θα μπορούσε να κάνει χωρίς να διαπράξει έγκλημα».

 

Διαβάστε επίσης:

Lutz (Deutsche Bahn): O δρόμος προς την πτώση του χαρισματικού CEO – Όλο το παρασκήνιο για την αποπομπή του

In Motion Charging: Η τεχνολογία που φέρνει την επανάσταση στα τρόλεϊ και… στο παρά πέντε δεν έφτασε στην Ελλάδα

ΟΣΕ: Ποια θα είναι η ηγεσία του νέου οργανισμού