In Motion Charging: Η τεχνολογία που φέρνει την επανάσταση στα τρόλεϊ και…στο παρά πέντε δεν έφτασε στην Ελλάδα

Αυτονομία, νέες δυνατότητες, ευελιξία στην κίνηση, μηδενικό αποτύπωμα ρύπων. Αυτά είναι μόλις μερικά από τα χαρακτηριστικά των τρόλεϊ In Motion Charging (IMC), που φέρνουν μία νέα επανάσταση στην ηλεκτροκίνηση.

Ολοένα και περισσότερες πόλεις σε όλον τον κόσμο, υπό το πρίσμα της υλοποίησης των Ευρωπαϊκών Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, προχωρούν στην αναβάθμιση των τρόλεϊ, επενδύοντας σε τρόλεϊ IMC. Ωστόσο, αν και στην Ελλάδα υπάρχει ήδη η υποδομή που μπορεί να υποστηρίξει τα IMC και η χώρα μας θεωρείται πως διαθέτει ένα από τα πιο εξελιγμένα δίκτυα τρόλεϊ, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αποφάσισε να μην προχωρήσει στην αγορά νέων οχημάτων τελευταίας τεχνολογίας, με επιχειρήματα «την ενεργειακή σπατάλη σε στιγμές που δε χρησιμοποιείται το δίκτυο καλωδίων, το αυξημένο κόστος συντήρησης της υποδομής και το κόστος των οχημάτων σε σχέση με ένα νέο ηλεκτρικό λεωφορείο» και αντ’ αυτού να επενδύσει επιπλέον στην αγορά ηλεκτρικών λεωφορείων και να καταργηθούν τα τρόλεϊ σταδιακά έως το 2027.

IMC: Καινοτομία στη βιομηχανία των τρόλεϊ

«Τα συστήματα αστικών δημόσιων μεταφορών σε όλο τον κόσμο εξελίσσονται για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των σύγχρονων πόλεων, όπου η βιωσιμότητα, η αποδοτικότητα και η προσβασιμότητα είναι πρωταρχικής σημασίας. Μεταξύ των διαφόρων μέσων δημόσιων μεταφορών, τα τρόλεϊ αντιπροσωπεύουν έναν μοναδικό συνδυασμό ιστορικής σημασίας και σύγχρονης συνάφειας […] Καθώς οι πόλεις δίνουν όλο και μεγαλύτερη προτεραιότητα στις καθαρότερες πηγές ενέργειας και στους στόχους αποκαρβονισμού, τα συστήματα τρόλεϊ ξεχωρίζουν ως μια βιώσιμη και αποδεδειγμένη λύση», επισημαίνει μεταξύ άλλων η Διεθνής Ένωση Δημόσιων Συγκοινωνιών (UITP).

Ακολούθως, χαρακτηρίζει την τεχνολογία IMC ως μία μετασχηματιστική καινοτομία που έρχεται να αλλάξει τη βιομηχανία των τρόλεϊ, προσθέτοντας ότι «Η τεχνολογία IMC επιτρέπει στις πόλεις να επεκτείνουν τα δίκτυα τρόλεϊ σε υποεξυπηρετούμενες ή νεοαναπτυγμένες περιοχές χωρίς τους περιορισμούς των εναέριων καλωδίων, παρέχοντας μεγαλύτερη λειτουργική ευελιξία. Πόλεις όπως η Ζυρίχη, η Πράγα και η Σαγκάη έχουν εφαρμόσει με επιτυχία στόλους εξοπλισμένους με IMC, αποδεικνύοντας τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Αυτά τα συστήματα μειώνουν επίσης την οπτική ρύπανση σε αστικά περιβάλλοντα, αντιμετωπίζοντας ένα από τα παραδοσιακά μειονεκτήματα των τρόλεϊ».

Χρονιά ρεκόρ για τη βιομηχανία το 2024

Η έρευνα (σ.σ. Μάιος 2025) της UITP αναφέρει ότι το 2024 παγκοσμίως καταγράφηκαν 260 συστήματα τρόλεϊ, εκ των οποίων τα 85 είναι σε χώρες της Ευρώπης και τα υπόλοιπα 172 σε χώρες σε όλο τον κόσμο, με τον συνολικό αριθμό των οχημάτων να φτάνει τα 22.137. Η UITP σημειώνει δε, ότι το 224 ήταν χρονιά ρεκόρ για τα δεδομένα της βιομηχανίας, καθώς τέθηκαν σε κυκλοφορία 372 νέα οχήματα.

Ειδική μνεία από τον εν λόγω διεθνή οργανισμό γίνεται και για την Ελλάδα αναφέροντας ότι «Η Αθήνα, στην Ελλάδα, διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα τρόλεϊ στην Ευρώπη, παίζοντας κρίσιμο ρόλο στο σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών της πόλης. Το δίκτυο τρόλεϊ, το οποίο λειτουργεί η ΟΣΥ Α.Ε., παρέχει μια ουσιαστική εναλλακτική λύση μηδενικών εκπομπών στα λεωφορεία ντίζελ, ειδικά στον πυκνοκατοικημένο αστικό πυρήνα. Το δίκτυο τρόλεϊ της Αθήνας αποτελείται από πάνω από 20 διαδρομές, που καλύπτουν περίπου 350 χιλιόμετρα εκτός δικτύου. Ο στόλος περιλαμβάνει σύγχρονα τρόλεϊ με μπαταρία, ικανά να λειτουργούν εκτός δικτύου για μεγάλες αποστάσεις. Το δίκτυο συνδέει βασικές περιοχές και προαστιακές περιοχές, μειώνοντας τη συμφόρηση και τη ρύπανση στο ιστορικό κέντρο της πόλης».

Ταυτόχρονα, η UITP προσθέτει: «Σύμφωνα με τη φιλοδοξία της πόλης να απαλλάξει τον στόλο λεωφορείων της από τις εκπομπές άνθρακα και ταυτόχρονα να εφαρμόσει καινοτομίες και να παρέχει βελτιωμένο επίπεδο υπηρεσιών στους χρήστες, η Αθήνα θα εφαρμόσει πιλοτικά μια υβριδική ιδέα φόρτισης για ηλεκτρικά συστήματα Ταχείας Μεταφοράς Λεωφορείων (eBRT) στο πλαίσιο του έργου eBRT2030. Στόχος είναι η τελική ανάπτυξη ενός συνδυασμού ηλεκτρικών λεωφορείων, τρόλεϊ και υβριδικών ηλεκτρικών λεωφορείων που μπορούν να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα υποδομή τρόλεϊ για φόρτιση κατά τη διαδρομή, με σκοπό την αναβάθμιση μιας γραμμής στον ιστορικό διάδρομο Συγγρού, που κάποτε χρησίμευε ως διαδρομή Ταχείας Μεταφοράς Λεωφορείων (BRT) κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004. Η γραμμή έχει μήκος 4 χλμ».

Πώς λειτουργεί ένα τρόλεϊ IMC

Τα τρόλεϊ IMC κινούνται με δύο τρόπους: εναέρια και αυτόνομα, διαθέτοντας ενσωματωμένη μπαταρία συνεχούς φόρτισης, επιτρέποντας στα οχήματα να κινούνται και σε τμήματα της διαδρομής όπου δεν υπάρχουν εναέρια καλώδια, δηλαδή ανεξάρτητα, διατηρώντας τη λειτουργία τους χωρίς παύση και χωρίς να εξαρτώνται αποκλειστικά από το δίκτυο, φτάνοντας ακόμα και τα 100 χιλιόμετρα!

Σημειώνεται ότι η φόρτιση εν κινήσει σημαίνει πως τα οχήματα δεν χρειάζονται στατικούς σταθμούς φόρτισης, γεγονός που μειώνει την ανάγκη για ακριβές υποδομές και περιορίζει την οπτική ρύπανση. Την ίδια ώρα, το σύστημα είναι ενεργειακά αποδοτικό, μιας και όταν το τρόλεϊ δεν κινείται ή δεν υπάρχει ζήτηση φορτίου, το δίκτυο παραμένει σε κατάσταση αναμονής (standby) και η ενεργειακή κατανάλωση είναι πρακτικά μηδενική.

Ο οδηγός τρόλεϊ συνδέει τον παντογράφο με το δίκτυο για την τροφοδοσία και τη φόρτιση του οχήματος, αλλά χάρη στην τεχνολογία IMC, η αποσύνδεση από τα καλώδια δεν διακόπτει τη λειτουργία του. Το σύστημα συμπεριλαμβάνει και υποσταθμούς που μετατρέπουν την τάση από το δίκτυο σε κατάλληλο ρεύμα για τα οχήματα, με ασφάλεια και τεχνολογίες προστασίας ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία τους.

Επίσης, αξιοσημείωτος είναι και ο διπλάσιος κύκλος ζωής τους σε σύγκριση με τα ηλεκτρικά λεωφορεία μπαταρίας, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν την ανάγκη για συχνές στάσεις φόρτισης.

Ένωση Εργαζομένων ΟΣΥ ΗΛΠΑΠ: Αυτά είναι τα πλεονεκτήματα των IMC

Η Ένωση Εργαζομένων ΟΣΥ ΗΛΠΑΠ από την πρώτη στιγμή έχει σταθεί ενάντια στην κατάργηση των τρόλεϊ, όπως και τα υπόλοιπα σωματεία, παραθέτοντας μία μελέτη που εξηγεί τα πλεονεκτήματα των IMC.

Ειδικότερα, η Ένωση αναφέρει τα κάτωθι πλεονεκτήματα, καλώντας την πολιτεία να προβεί στην αγορά νέων τρόλεϊ προηγμένης τεχνολογίας:

1. Δεν απαιτείται επιπλέον κατασκευή υποδομής εναέριας τροφοδοσίας εφόσον υπάρχει, άρα προκύπτει μηδενικό κόστος υποδομών για την κίνηση των «Ηλεκτροκίνητων λεωφορείων με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο».
2. Για κάθε χιλιόμετρο εκτελούμενου δρομολογίου εκτός δικτύου η εξοικονόμηση σε κόστος υποδομής ανέρχεται περίπου στα 250.000ευρω-300.000ευρώ/χλμ. (γραμμή δύο κατευθύνσεων χωρίς την κατασκευή υποσταθμού)
3.  Μείωση του κόστους συντήρησης των υποδομών ηλεκτροδότησης του εναέριου δικτύου.
4. Ο εγκατεστημένος συσσωρευτής στο «Ηλεκτροκίνητο λεωφορείο με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο» φορτίζει με τα 600VDC του δικτύου.
5. Το «Ηλεκτροκίνητο λεωφορείο με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο» αποκτά πλέον μεγαλύτερη ευελιξία στην εκτέλεση των δρομολογίων:
6. Επέκταση – τροποποίηση δρομολογίων και γραμμών χωρίς τη χρήση των κεραιών λήψης ρεύματος, με αυτονομία, που ανάλογα με τη χωρητικότητα των συσσωρευτών η αυτονομία μεγαλώνει αλλά και μικραίνει. Στην περίπτωση της πόλης του Σόλινγκεν η αυτονομία εκτός δικτύου ανέρχεται στα 18χλμ.
7. Επανασύνδεση στο εναέριο δίκτυο, και αυτόματα, η απώλεια της ισχύος λόγω δρομολογίου εκτός δικτύου επιστρέφει σταδιακά στο συσσωρευτή με παράλληλη κίνηση του στο «Ηλεκτροκίνητο λεωφορείο με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο». Οπότε η αυτονομία του επανέρχεται πάλι στη μεγίστη δυνατή
8. Όσο πιο πολύ κινείται το «Ηλεκτροκίνητο λεωφορείο με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο» εντός του εναέριου δικτύου τόσο πιο ομαλά και σωστά φορτίζεται ο συσσωρευτής.
9. Εύκολη δυνατότητα παράκαμψης, αθόρυβα, σε περίπτωση τροποποιήσεων δρομολογίου λόγω εργασιών στις δρόμους – λεωφόρους (πολύ συχνό φαινόμενο στην Αθήνα).
10. Εύκολη δυνατότητα παράκαμψης οποιασδήποτε διαδήλωσης – απεργίας – επεισοδίων στο κέντρο της Αθήνας (επίσης πολύ συχνό φαινόμενο).
11. Δυνατότητα επιστροφής ενέργειας κατά την πέδηση του «Ηλεκτροκίνητου λεωφορείου με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο» απευθείας στο σύστημα συσσωρευτών.

Υπενθυμίζεται ότι στην Αθήνα υπάρχουν 41 εγκατεστημένοι υποσταθμοί συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 55 MW, που τροφοδοτούν το υφιστάμενο δίκτυο των τρόλεϊ. Το δε υπόγειο δίκτυο έχει μήκος περίπου 240 χλμ., ενώ το εναέριο δίκτυο περίπου 275 χλμ. H Ένωση των εργαζομένων υπογραμμίζει ότι «Η επιπλέον ισχύς που θα απαιτηθεί για τη φόρτιση των συσσωρευτών του ”Ηλεκτροκίνητου λεωφορείου με φόρτιση συσσωρευτών από το εναέριο δίκτυο” μπορεί να απορροφηθεί από την υφιστάμενη υποδομή. Οπότε δεν τίθεται καταρχάς θέμα κατασκευής νέων υποδομών», πράγμα που «αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα για τον σχεδιασμό της ηλεκτροκίνησης στην πρωτεύουσα».

Διαβάστε επίσης:

Εργαζόμενοι τρόλεϊ: Ανεδαφικό το επιχείρημα περί ενεργειακής σπατάλης – Νέο άδειασμα Κυρανάκη από Οικονόμου

Σιδηρόδρομος: Αυτοί είναι οι 4 διεκδικητές για τη θέση του Technical Manager στον νέο ΟΣΕ

Κωνσταντίνος Κυρανάκης στο mononews: Ο ΣΥΡΙΖΑ πούλησε ως επιτυχία μεταχειρισμένα τρένα του 1990