Γιατί οι Τεχνολογίες Δέσμευσης Άνθρακα γίνονται πιο προσιτές-Ο ρόλος των επενδυτικών κεφαλαίων

Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα ή αλλιώς τεχνολογίες CCUS (carbon capture utilization and storage), εντάσσονται όλο και περισσότερο στα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων, καθώς αυτές υποχρεώνονται να συμμορφωθούν με τους παγκόσμιους κλιματικούς στόχους, περιορίζοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την παραγωγή τους.

Για τις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στις πιο ρυπογόνους βιομηχανίες, όπως η παραγωγή φυσικού αερίου, χάλυβα ή σκυροδέματος η εξάλειψη των εκπομπών ρύπων από την διαδικασία παραγωγής τους μεταφράζεται σε όλο και μεγαλύτερα κόστη. Έτσι η επένδυση σε τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, που κάποτε αντιμετωπιζόταν ως ακριβή πολυτέλεια, σήμερα μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο μείωσης του  κόστους. Και αυτό γιατί μπορεί να δώσει τη λύση στο πρόβλημα μείωσης των συνολικών τους ρύπων και τη συμμόρφωση με τους νέους αυστηρούς Ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Επιπλέον οι τεχνολογίες αυτές αποτελούν ελκυστική επένδυση για όσους θέλουν να συμμετάσχουν στην αγορά αντιστάθμισης ρύπων, όπου οι πιστωτικές μονάδες αντιστάθμισης θα αποτελέσουν το νέο commodity.

Επενδύσεις στις τεχνολογίες δέσμευσης συστήνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας

Mε αυξανόμενες τις πιέσεις από την ΕΕ για τη μείωση των συνολικών ρύπων στην ατμόσφαιρα και τις συζητήσεις στην Κομισιόν περί εφαρμογής του carbon tax, πληθαίνουν τα νέα επενδυτικά κεφάλαια και οι χρηματοδοτήσεις που επιδιώκουν να ενισχύσουν την ανάπτυξη και την βελτιστοποίηση των τεχνολογιών δέσμευσης άνθρακα.

Ειδικότερα, η επιτυχία των τεχνολογιών αυτών έχει υπάρξει περιορισμένη, λόγω του υψηλού τους κόστους και της χαμηλής απόδοσης των ως τώρα διαθέσιμων μεθόδων παρότι  χρησιμοποιούνται εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια από τις βιομηχανίες  πετρελαίου. Οι εγκαταστάσεις δέσμευσης είναι προς το παρόν ακριβές και η λειτουργία τους ιδιαίτερα ενεργοβόρα, κάτι που μπορεί να αποδοθεί στο ότι οι έρευνες για την ανάπτυξη και τη βελτίωση τους δεν έχουν χρηματοδοτηθεί επαρκώς ως τώρα.

Συγκεκριμένα, ο Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) αναφέρει ότι, λιγότερο από το 0,5% των ετήσιων επενδύσεων στην πράσινη ενέργεια συνολικού ύψους 4,5 δισ. δολαρίων το 2020, έχει πάει στις τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης. Μέχρι τώρα, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις ήταν πιο πρόθυμες να επενδύσουν σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από ό,τι σε τεχνολογίες δέσμευσης, επειδή οι ΑΠΕ παρέχουν οφέλη πέραν της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Ωστόσο σύμφωνα με τον ΙΕΑ η αύξηση των χρηματοδοτήσεων έργων δέσμευσης το 2021 σημειώνει σημαντική διαφορά από τα έτη 2010 έως 2017, όταν η αγορά δέσμευσης άνθρακα έτεινε να συρρικνωθεί. Η τάση αυτή άρχισε να αντιστρέφεται το 2018, όπου σημειώθηκε καθαρή αύξηση των προγραμματισμένων έργων με την ανοδική τάση στις επενδύσεις να εκτοξεύεται το 2021 όπως φαίνεται και στο διάγραμμα αναρτημένο από τον οργανισμό. Η άνοδος αυτή αποδίδεται, πέρα από την αυστηροποίηση των κανονισμών για τις εκπομπές ρύπων, στην ανάδυση νέων επιχειρηματικών μοντέλων. Οι εμπορικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη εγκαταστάσεων δέσμευσης εστιάζουν πλέον στην ανάπτυξη βιομηχανικών κόμβων με κοινές υποδομές μεταφοράς και αποθήκευσης CO2. Σήμερα αναπτύσσονται σχεδόν 40 βιομηχανικοί κόμβοι σε όλο τον κόσμο, και οι μισοί από αυτούς βρίσκονται στην Ευρώπη.

Οι δυσκολίες στην αποθήκευση και οι χρήσεις του δεσμευόμενου άνθρακα

Ωστόσο δεν μπορούν να αγνοηθούν οι δυσκολίες που προκύπτουν από την ευρεία χρήση την τεχνολογιών δέσμευσης άνθρακα τόσο αναφορικά με τη αποθήκευση όσο και με την δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των δεσμευόμενων ρύπων. Το βασικότερο ερώτημα σύμφωνα με τον μηχανικό περιβάλλοντος στο πανεπιστήμιο του Princeton, Joe Lane είναι το εξής: πώς μπορούν να αποθηκευτούν τόσο μεγάλες ποσότητες διοξειδίου;

Συγκεκριμένα σε νέα έρευνα που δημοσίευσε, υποστηρίζει ότι παρότι η δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε ένα χαρτοφυλάκιο παγκόσμιων λύσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η απόφαση για το πού θα αποθηκεύεται ο άνθρακας, αποτελεί σημαντικό ηθικό δίλημμα που δεν θα πρέπει να αφεθεί στη δικαιοδοσία των εμπορικών φορέων χωρίς να υπάρξει ρύθμιση.

Όσων αφορά τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης, το διοξείδιο του άνθρακα έχει ήδη πολλές βιομηχανικές χρήσεις με πρόσφατες εφαρμογές να περιλαμβάνουν την ανάμειξη CO2 με τσιμέντο για τη δημιουργία πιο ανθεκτικού σκυροδέματος, ενώ έχει επίσης χρήσεις και στην παραγωγή πλαστικών. Αυτές οι βιομηχανίες μπορούν να αξιοποιήσουν τον δεσμευόμενο άνθρακα, αλλά όχι στις ποσότητες δισεκατομμυρίων τόνων που μπορούν να προκύψουν από την εκτεταμένη χρήση των τεχνολογιών αυτών.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η παγκόσμια βιομηχανία χρησιμοποιεί μόνο 230 εκατομμύρια τόνους CO2 κάθε χρόνο – πολύ λιγότερους από τους 7,6 δισεκατομμύρια τόνους που, σύμφωνα με τον Οργανισμό, πρέπει να απορροφούνται ετησίως από την ατμόσφαιρα μέχρι το 2050. Μεγάλο μέρος αυτού του πλεονάζοντος αερίου θα μπορούσε να δεσμευτεί στο έδαφος, αλλά η αποθήκευση άνθρακα δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα ως αγορά.