Πονοκέφαλος για Περιστέρη: Στον αέρα τα ΣΔΙΤ για τα σκουπίδια-Χάνονται 800 εκ. ευρώ

Σφοδρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει στην αγορά η κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Εσωτερικών για την επανεξέταση όλων των προχωρημένων έργων σύμπραξης δημοσίου ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) απορριμμάτων και τη μη συμβασιοποίηση εκείνων, που “δε συνάδουν με τις αρχές και τους στόχους του νέου Εθνικού Σχεδίου για τη διαχείριση των αποβλήτων”.
Πρόκειται για πρωτοφανή απόφαση, η οποία

• βάλλει 100% κατά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, και μάλιστα ενός σχήματος συνεργασίας με το Δημόσιο
• διατηρεί τα πρόστιμα, που καταβάλλει το ελληνικό κράτος για τις παράνομες χωματερές
• οδηγεί σε σημαντική απώλεια κοινοτικών κονδυλίων, εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ

Μάλιστα, η εξέλιξη αυτή έρχεται, την ώρα που επρόκειτο να πέσουν οι υπογραφές μεταξύ Περιστέρη (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) και Περιφέρειας Πελοποννήσου, για τα σκουπίδια της περιοχής.

Το έργο αυτό είναι ύψους 160 εκατ. ευρώ, ενώ η ξαφνική αυτή απόφαση αφορά επιπλέον στα έργα στην Ήπειρο (50 εκατ.), στην Ηλεία (40 εκατ.) και στις Σέρρες (40 εκατ.), τα οποία βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο και – τουλάχιστον για το πρώτο – θα μπορούσαν επίσης να μπουν άμεσα υπογραφές. Αυτό της Ηλείας ελέγχεται προσυμβατικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενώ το ΣΔΙΤ Σερρών βρίσκεται στην οριστικοποίηση του χρηματοδοτικού σχήματος. Αποτελεί, όμως, ερώτημα εάν θα μπορούσε η κυβέρνηση να μην προχωρήσει στην υπογραφή κάποιου από τα ΣΔΙΤ και αυτό για σειρά λόγων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το κείμενο των 13 προαπαιτουμένων για την εκταμίευση της υποδόσης ύψους 1 δις ευρώ, η κυβέρνηση  θα πρέπει να διαμορφώσει σαφές χρονοδιάγραμμα με τους παραχωρησιούχους (concessinaries) και/ή τους αναδόχους και να λάβει τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιθανά προσκόμματα. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να συστήσει Επιτροπή Συντονισμού Μεγάλων Έργων Υποδομής.

Ωστόσο, η κυβέρνηση καίτοι έχει συστήσει την Επιτροπή Συντονισμού, δεν έχει δημιουργήσει σαφή χρονοδιαγράμματα, κάτι που δεν προτίθεται να πράξει μιας και όσα ΣΔΙΤ  δεν υπακούουν στις αρχές του νέου εθνικού σχεδιασμού του υπ.Περιβάλλοντος δεν θα συμβασιοποιηθούν, όπως προκύπτει από τη χθεσινή ανακοίνωση.

Χωρίς την έγκριση της Κομισιόν

Με άλλα λόγια, το κριτήριο για το εάν θα προχωρήσουν τα τέσσερα ΣΔΙΤ είναι ο εθνικός σχεδιασμός, που κατάρτισε ο ΑνΥπ Περιβάλλοντος, Γιάννης Τσιρώνης. Ένας σχεδιασμός, που ούτε συνοδεύεται από στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), ούτε έχει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το πρώτο είναι…αυταπόδεικτο, ενώ το δεύτερο- η μη έγκριση από την Κομισιόν του σχεδιασμού Τσιρώνη-έχει αποκαλύψει η επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σαρλίνα Βίτσεβα, κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα πριν από ένα μήνα.

Τότ,ε η ίδια είχε κάνει λόγο για καθυστερημένη υποβολή προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή του ΕΣΔΑ.

“Πράγματι, το σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων θα έπρεπε να έχει ήδη υποβληθεί. Τα περιφερειακά σχέδια δεν έχουν υποβληθεί. Το εθνικό το εξετάζουμε τώρα. Και τούτο, διότι εμείς πρέπει να αποταθούμε στις εξειδικευμένες υπηρεσίες, που διαθέτουν την τεχνογνωσία στην Επιτροπή και εκείνες θα γνωμοδοτήσουν κατά πόσο το εθνικό σχέδιο είναι το κατάλληλο ή όχι. Επομένως, επί του παρόντος, συζητούμε, περιμένουμε τα περιφερειακά σχέδια και ενώ έχει εκπνεύσει η προθεσμία”, είχε πει η Βίτσεβα.

Χάνονται λεφτά

Η απόφαση των κ.κ.Σταθάκη, Τσιρώνη και Κουρουμπλή αναμένεται να οδηγήσει σε απώλεια εγκεκριμένων κονδυλίων της τάξης των 200 εκατ. ευρώ, ενώ είναι ιδιαίτερα πιθανό το ενδεχόμενο να μην είναι δυνατή η χρηματοδότηση των έργων διαχείρισης απορριμμάτων από το νέο ΕΣΠΑ και να μην μπορούν να αξιοποιηθούν τα 800 εκατ. ευρώ, που έχουν δεσμευτεί για την διαχείριση αποβλήτων. Εξάλλου, το Νοέμβριο, η Βίτσεβα είχε προειδοποιήσει ότι: “είτε κλείνετε έως το τέλος της χρονιάς τις παράνομες χωματερές και λαμβάνετε χρηματοδότηση, είτε συνεχίζετε μόνοι σας με εθνικά κονδύλια”.

Ωστόσο, σε όλη την Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, υπάρχουν 49 ενεργοί ΧΑΔΑ και 161 προς αποκατάσταση, ανενεργοί ΧΑΔΑ. Δεδομένου ότι η αντίστροφη μέτρηση για την εκπνοή της χρονιάς έχει ξεκινήσει, είναι βέβαιο ότι το 2016 -σύμφωνα με τις δηλώσεις της Βίτσεβα- δεν θα δοθούν κοινοτικά κονδύλια για το κλείσιμο ή την αποκατάσταση των χωματερών, τη στιγμή, που η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώνει εξαμηνιαία ποινή 14,52 εκατ. ευρώ.

Όλα αυτά, όταν η WWF στην πρόσφατη ετήσια έκθεσή της αναφέρει (σελ.59) ότι ο νέος Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων, που κατάρτισε ο Γ. Τσιρώνης,  “στην ουσία ακυρώνει τα έργα σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), τα οποία είχαν δρομολογηθεί την προηγούμενη περίοδο, ενοχοποιώντας εμμέσως το χρηματοδοτικό αυτό εργαλείο για τις παθογένειες της διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα. Χωρίς όμως να εξηγεί πώς θα χρηματοδοτηθούν οι αναγκαίες υποδομές και χωρίς να τεκμηριώνει ότι ο αποκλειστικά δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης των απορριμμάτων θα οδηγήσει σε περιβαλλοντικά φιλικότερη διαχείριση ή χαμηλότερο κόστος για τους πολίτες”.

Ένα ακόμη σημείο, που δεν έχει υπολογίσει η κυβέρνηση και επισημαίνει η οικολογική οργάνωση στην έκθεσή της; Ότι η μη υπογραφή των έργων θα ενεργοποιήσει ρήτρες, που θα οδηγήσουν τους αναδόχους στη διεκδίκηση αποζημιώσεων για τα έξοδα, που έχουν πραγματοποιήσει για τις περιβαλλοντικές μελέτες, οι οποίες, μάλιστα, εκπονήθηκαν μετά από αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής.