Γ. Κορμάς (Πειραιώς Real Estate) στο mononews: Έρχεται «ξεφούσκωμα» τιμών στα ακίνητα – Όσοι δανείστηκαν για το Airbnb, ίσως βρεθούν σε δύσκολη θέση

«Ξεφουσκώνουν» οι τιμές  στα οικιστικά αλλά και στα εμπορικά ακίνητα, καθώς το Airbnb μπαίνει προς το παρόν στον «πάγο», ενώ οι εταιρείες λόγω αύξησης της τηλεργασίας θα αναζητήσουν μικρότερους χώρους για να στεγαστούν. Οι τιμές των ξενοδοχειακών ακινήτων επίσης θα υποχωρήσουν.  Αντίθετα θα υπάρξει ζήτηση για νέους αποθηκευτικούς χώρους, καθώς πολλές μεγάλες αλυσίδες θα πρέπει να υποστηρίξουν τη δυνατότητα για e-shop αγορές.

Μιλάει στο mononews.gr ο κ. Γιώργος Κορμάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Πειραιώς Real Estate και Γενικός  Διευθυντής του Ομίλου Πειραιώς, και όπως λέει: το real estate  είναι άρρηκτα συνδεδεμένο  με την πορεία και το ρυθμό εξέλιξης του ΑΕΠ. «Η Ελλάδα προ πανδημίας αποτελούσε  προορισμό για τους επενδυτές real estate. Την επόμενη μέρα της πανδημίας, η χώρα μας θα συνεχίσει  να είναι ελκυστικός προορισμός για τους επενδυτές ακινήτων».

Και καθώς τα ακίνητα αποτελούν τα collaterals των δανείων, η συζήτηση μας ξεκίνησε από τη διαχείριση των καθυστερούμενων οφειλών.

Ο ίδιος αναφέρεται στην πρόταση της Τράπεζας Ελλάδος για τη δημιουργία bad bank  και λέει χαρακτηριστικά:

«Την υποστηρίζω απόλυτα. Είναι μία οριοθετημένη και δομημένη προσέγγιση που δίνει λύσεις στις τράπεζες να απομακρύνουν –με ένα ακόμα εργαλείο- τα «εύφλεκτα» βαρίδια από τους ισολογισμούς τους. Όπως λέει η ΤτΕ προτείνει να εφαρμοστεί μία «δοκιμασμένη» λύση, που αν «κουμπώσει» και με αντίστοιχες ευρωπαϊκές ακόμα καλύτερα.

Παραδέχεται βέβαια ότι αν θα υιοθετηθεί η πρόταση της κεντρικής τράπεζας είναι πολιτική απόφαση. Και φυσικά θα πρέπει να συνυπολογιστεί το κόστος αυτής της bad bank, ενώ η συμμετοχή γίνεται σε εθελοντική βάση.

Στο ερώτημα αν η δημιουργία bad bank  «πάει» στα αζήτητα το σχέδιο Ηρακλής, ο κ. Κορμάς  απαντά:

-Θυμίζω ότι και το σχέδιο  Ηρακλής είχε κόστος για τις τράπεζες. Σε κάθε περίπτωση είμαι της αρχής ότι όσο περισσότερα «εργαλεία» έχεις διαθέσιμα, όσα περισσότερα βέλη στη φαρέτρα σου, τόσο το καλύτερο για τη διαχείριση των «κόκκινων»  δανείων.

»Μαζί με τον «Ηρακλή» υπάρχουν και οι servicers. Μπορούμε να έχουμε ένα επιπλέον όπλο, μία bad bank, η συμμετοχή στην οποία θα είναι εθελοντική.

»Το σημαντικό είναι να μην επαναπαυόμαστε, να μην εφησυχάζουμε, να είμαστε «στην τσίτα» να αναζητάμε τις βέλτιστες λύσεις. Ο απώτερος σκοπός μας είναι  η διασφάλιση και η ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος, διότι οι τράπεζες είναι το μέσο για την ανάκαμψη της οικονομίας.

»Δεν είναι «άβατο» το τραπεζικό σύστημα, αλλά απαραίτητο εργαλείο ανάπτυξης και για αυτό ακριβώς χρήζει να είναι αποδέκτης μοντέρνων μέσων και μέσων που αποσκοπούν  στη διασφάλιση του.

»Διότι με σωστή διαχείριση  των υφιστάμενων μέσω θα αποτρέψουμε τη δημιουργία μίας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων….

Τα ακίνητα λοιπόν, καθώς αποτελούν το μέσο διασφάλισης  των δανείων  είναι κατ΄επέκταση  περισσότερο εκτεθειμένα και ευαίσθητα  στα «κόκκινα» δάνεια.

Στο σημείο αυτό του θυμίζω ότι πριν από ένα και χρόνο, στα τέλη Ιανουαρίου 2019, μιλώντας στο mononews.gr είχε πει χαρακτηριστικά πως: «οι τράπεζες δεν είναι εταιρείες real estate και  ότι είναι λάθος να δημιουργήσουν μεγάλο στοκ ακινήτων, καθώς θα υποχρεωθούν από τον επόπτη να λάβουν υψηλότερες προβλέψεις για  το στοκ ακινήτων».

«Αυτό είναι περισσότερο εμφανές σήμερα, απαντά. Οι τράπεζες, δεν είναι οι τελικοί ιδιοκτήτες των ακινήτων, αλλά διάμεσοι. Τα ακίνητα που αποκτούν -και τα οποία εκτός των άλλων επιβαρύνουν και τους ισολογισμούς τους με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, λόγω ΕΝΦΙΑ και έξοδα διακράτησης- θα πρέπει να πωληθούν άμεσα.

»Δεν είναι λύση να αγοράζεις ακίνητα για να μην «γράφεις» στον ισολογισμό ζημιές από τα «κόκκινα».

-Και θα πρέπει να σας πω, συνεχίζει, ότι η  Τράπεζα Πειραιώς στη διαχείριση των ακινήτων είχε περάσει στην εποχή του digital, πολύ πριν ο covid-19 επιβάλλει την ψηφιοποίηση σε πολλούς τομείς του ελληνικού γίγνεσθαι.

Τι βλέπει ο κ. Γιώργος Κορμάς για τα ακίνητα;

Αυτό που θα γίνει επί του παρόντος, είναι ένα  «ξεφούσκωμα»  σε περιοχές που υπήρχε επίκτητη  αύξηση τιμών στα οικιστικά ακίνητα, απαντά.

Θα έχουμε, διόρθωση τιμών και ενδεχομένως  όσοι δανείστηκαν για να επενδύσουν σε Airbnb να βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση.

Οι τιμές θα επανέλθουν σε πραγματικά επίπεδα, καθώς αφαιρούνται πολλαπλασιαστές που υπήρχαν σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας λόγω της ανάπτυξης του Airbnb, αλλά και ξένων επενδυτών.

Και οι δύο αυτοί «οδηγοί» -δηλαδή επενδυτές και Airbnb- είναι βέβαιο ότι θα εκλείψουν από την αγορά το επόμενο διάστημα.

Διόρθωση όμως θα έχουμε και τις  τιμές των γραφείων. Η τηλεργασία θα ενταθεί  και αυτό οδηγεί σε ανακατάταξη της αγοράς, καθώς οι εταιρείες θα αναζητήσουν νέους μικρότερους χώρους να στεγαστούν.

Από την άλλη οι εργαζόμενοι ενδεχομένως να αναζητήσουν μεγαλύτερα σπίτια, αφού θα πρέπει να έχουν χώρο εργασίας στο σπίτι τους.

Η αγορά στη οποία θα υπάρξει συγκράτηση τιμών, σύμφωνα με τον κ. Κορμά, είναι αυτή των logistics. Εκτιμώ, λέει ο ίδιος, ότι μεγάλα πολυκαταστήματα θα χρειαστεί να αναπτύξουν υπηρεσίες e-shop και θα χρειαστούν καινούριους χώρους αποθήκευσης και διανομής.

Και πάμε στα ξενοδοχεία, καθώς ο κλάδος του τουρισμού έχει δεχθεί από τη μεγαλύτερη πίεση λόγω της πανδημίας.

-Η πίεση θα είναι μεγάλη στις τιμές των ξενοδοχειακών  ακινήτων, λέει, όμως το τελικό αποτέλεσμα θα κριθεί από δύο παράγοντες:

1^ον: τη στρατηγική που θα ακολουθήσει το υπουργείο Τουρισμού για όλο το ξενοδοχειακό κλάδο, πως δηλαδή θα στηρίξει τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας, αλλά και τα resort. Αν δηλαδή θα επιδοτηθούν οι επιχειρηματίες, αν θα υπάρξουν «κουπόνια κοινωνικού τουρισμού» για να τονωθεί η εσωτερική ζήτηση.

2^ον: από το βαθμό έκθεσης της κάθε ξενοδοχειακής επιχείρησης στο δανεισμό.