Θανάσης Χειμωνάς: Το γκρέμισμα των τειχών της σιγουριάς

Θανάσης Χειμωνάς

Περιεχόμενα

«Μου πέρασε τότε από τον νου η σκέψη πως όλα αυτά δεν ήταν αληθινά. Πως απλώς κοιμόμουν και έβλεπα όνειρο. Ότι τι δηλαδή; Πέθανα και αναστήθηκα μετά από μισό αιώνα;». Ο Θανάσης Χειμωνάς αυτό ακριβώς το δυστοπικό, μελλοντολογικό θέμα προσεγγίζει στο νέο του μυθιστόρημα με τίτλο Τρότζαν (εκδ. Πατάκη).

«Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοποίησα πως βρισκόμουν ξαπλωμένος μέσα σ’ ένα κουβούκλιο, ερμητικά κλειστό, και με τον έξω κόσμο με συνέδεε μόνο ένα μικρό σωληνάκι που κατέληγε λίγο πάνω από το στόμα μου. Προφανώς μέσα απ’ αυτό ανέπνεα».

Στο Εθνικό Κέντρο Επαναφοράς

Ο ήρωας του Θανάση Χειμωνά ονομάζεται Σωτήρης Μητρόπουλος. Προσπαθεί να σηκωθεί από το κρεβάτι αλλά δυσκολεύεται να κινήσει τα άκρα του.

Ένας παράξενος τύπος ντυμένος στα λευκά ονόματι Spectrum τον καθησυχάζει: «Ησύχασε. Δεν ήρθε ακόμα η ώρα. Απλώς χρειάζεσαι λίγο χρόνο μέχρι να συνέλθεις. Άλλωστε ήσουν ακίνητος για σαράντα έξι χρόνια. Στην πραγματικότητα, ήσουν νεκρός για σαράντα έξι χρόνια».

Ο Θανάσης Χειμωνάς στήνει την ιστορία του στην Αθήνα εν έτει 2073, με τη χώρα να διοικείται από το κυβερνητικό όργανο Άρτια. Ο ήρωάς του ξυπνάει στο Εθνικό Κέντρο Επαναφοράς, στην πτέρυγα της Αφύπνισης και η ανησυχητική αίσθηση που εδραιώνεται ακαριαία θυμίζει το καφκικό παράλογο. Η Επαναφορά αποτελεί διαδικασία ρουτίνας τα τελευταία δέκα χρόνια, εξηγεί ο Spectrum.

«Απλώς για εσένα, που είχες φύγει προσωρινά από τη ζωή αρκετά παλιότερα, η όλη διαδικασία στάθηκε λίγο πιο χρονοβόρα. Έπρεπε να είμαστε πολύ προσεκτικοί, γιατί τα ζωτικά σου όργανα ήταν μιας κάποιας ηλικίας». Βέβαια και ο ίδιος ο Σωτήρης Μητρόπουλος στάθηκε τυχερός, διότι έφυγε «από καρδιά» και δεν είχαν πειραχτεί ο υπόλοιπος οργανισμός του.

Τι να έχει γίνει η Άντεια;

Όσο περνάει ο καιρός, ο ήρωας του Τρότζαν θα αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι ο αυτός ο παράξενος, άβολος κόσμος στον οποίο προσγειώθηκε αφού πέθανε δεν θυμίζει και πολύ εκείνον που άφησε πίσω του ως ταπεινός υπάλληλος βιβλιοπωλείου από τα Σεπόλια Αττικής. Του λείπει αυτό το βασικό ανθρώπινο συστατικό, τρώω, διψάω, ερωτεύομαι…

«Και ξαφνικά, σαν να καθάρισε το μυαλό μου, μια σκέψη με τάραξε. Τι να απέγιναν άραγε οι δικοί μου άνθρωποι; Λογικά, οι πιο πολλοί δεν θα βρίσκονταν πια στη ζωή. Οι γονείς μου, ούτως ή άλλως, είχαν ήδη ”φύγει” τότε που ζούσα. Ο πατέρας μου από έμφραγμα, η μητέρα μου από καλπάζουσα λευχαιμία το 2017. Είχα όμως θείους, ξαδέρφια, φίλους, κολλητούς και μη. Η Άντεια;

Τι να είχε γίνει η Άντεια; Η αγαπημένη μου, η γλυκιά μου Άντεια… Που την αγαπούσα τόσο πολύ. Αλλά κι εκείνη μ’ αγαπούσε. Η Άντεια, που θα με θρήνησε, που θα έκλαψε με αναφιλητά στην κηδεία μου. Η Άντεια, που φυσικά δεν θα φανταζόταν τότε τι θα συνέβαινε δεκαετίες αργότερα, τι συνέβαινε τώρα».

Η ατελής τελειότητα

Ο κόσμος το 2073, σε πενήντα χρόνια από τώρα, απεικονίζεται από τον Θανάση Χειμωνά στερημένος από ιδανικά και από την ανθρώπινη (τέλεια) ατέλειά του, την απαραίτητη διαφορετικότητα, την φυσική ανισότητα ή ανομοιογένειά του.

Ο Σωτήρης Μητρόπουλος επανέρχεται σε έναν κόσμο χωρίς αλκοόλ, αλλά και χωρίς φύλα. Όπου οι γάμοι και το σεξ γίνονται με αλγόριθμο και υπό αυστηρή επιτήρηση. Οι άνθρωποι δεν επιλέγουν το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν, δουλεύουν από το σπίτι σχεδόν είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο και δεν πάνε ποτέ διακοπές. Η υγεία είναι υποχρέωση και η κρεατοφαγία έγκλημα (με το που ξυπνάει τρώει μπάμιες που αφήνουν μια επίγευση πλαστική).

Ο έρωτας, το χιούμορ και καμιά μορφή τέχνης δεν επιτρέπονται και η επιστήμη αντιμετωπίζεται ως θρησκεία. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν υποκαταστήσει τα δικαστήρια. Η Iστορία ξαναγράφεται συνεχώς από την αρχή για να δαιμονοποιεί τους εκάστοτε αντιφρονούντες και εξωτερικούς εχθρούς σε μια κοινωνία που η διαφορετικότητα καταδικάζεται και τα πάντα λογοκρίνονται. Υπάρχει μόνο μία άποψη, αυτή του καθεστώτος, αλλά σε αυτόν τον κόσμο δεν έχει φιμωθεί μόνο ο λόγος αλλά και η ίδια η σκέψη.

Ο ζωντανός εφιάλτης

Ο Θανάσης Χειμωνάς γράφει για πράγματα που βιώνει η ανθρωπότητα και που βίωσε ξανά στο παρελθόν. Πετυχαίνει όμως σε αυτή τη σύμβαση που δημιουργεί, να στήσει την συμπαγή δυστοπική ατμόσφαιρα, με την αίσθηση ότι ο κόσμος μοιάζει τεράστιος, χαώδης και επικίνδυνος. Με το γκρέμισμα των τειχών της σιγουριάς, της αυτοπεποίθησης, της ιδεατής αθωότητας.

Ο άνθρωπος δεν υποφέρει από την επίγνωση του θανάτου αλλά από την απουσία βούλησης, συνείδησης και ηθικής. Και ο αναγνώστης του Θανάση Χειμωνά μετέχει ενεργά στον ζωντανό αυτόν εφιάλτη.

Το DNA του

Ο Θανάσης Χειμωνάς, γιος της Λούλας Αναγνωστάκη και του Γιώργου Χειμωνά, ίσως ανακαλεί τέτοιους ίδιους αναζητήσεις από το λογοτεχνικό dna του.

Ο Θανάσης Χειµωνάς γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Σπούδασε Φιλολογία και Κινηµατογράφο στο Πανεπιστήµιο του Στρασβούργου και Δηµοσιογραφία στο Λονδίνο.

Δικά του τα γνωστά μυθιστορήματα Ραµόν (Κέδρος, 1998, Εκδόσεις Πατάκη, 2019), Σπασµένα ελληνικά (Κέδρος, 2000), Ανεξιχνίαστη ψυχή (εκδ. Πατάκη, 2003), H µπλε ώρα (εκδ. Πατάκη, 2005), Ραγδαία επιδείνωση (εκδ. Πατάκη, 2008), Δεν την αγαπάω πια (εκδ. Πατάκη, 2010), Ζούµε τις τελευταίες µας µέρες (εκδ. Πατάκη, 2013), Αίτηµα φιλίας (εκδ. Πατάκη, 2015), Παραφροσύνη (εκδ. Πατάκη, 2017), Ο κύριος Τέλειος (εκδ. Πατάκη, 2021).