Ο Μολιέρος του Μπουλγκάκοφ αναβιώνεται στο Εθνικό Θέατρο

Παράταξη δημιουργών κατά σειρά σπουδαιότητας: Τον Μολιέρο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (1891-1940) σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού παρουσιάζει το Εθνικό θέατρο σε live streaming από την Κεντρική Σκηνή του. Πρωταγωνιστεί ο Σταμάτης Φασουλής με την πάντα μεγάλη κλίμακα της ερμηνευτικής του ικανότητας. Η μετάφραση ανήκει στον έγκυρο Λεωνίδα Καρατζά.

Η περιπέτεια του έργου

Ο ρώσος συγγραφέας Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ τιτλοφόρησε αρχικά το έργο του Εταιρεία Υποκριτών.  Είχε αρχίσει να το συνθέτει από το 1929 μετά πολλών εμποδίων λόγω των απαγορεύσεων που επέβαλλε η τότε Επιτροπή Λογοκρισίας. Ύστερα από αρκετές παρεμβάσεις, αυτή παραχώρησε τελικά την πολυπόθητη άδεια για την πρεμιέρα του έργου στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας στις 16 Φεβρουαρίου του 1936 με τον τίτλο Μολιέρος. Μόλις επτά παραστάσεις πραγματοποιήθηκαν και η σκληρή κριτική της εφημερίδας Πράβντα στη γραμμή του Σταλινικού κόμματος κατάφερε να ρήξει την αυλαία.

Ο Μολιέρος του ρώσου συγγραφέα ερχόταν σε αντιπαράθεση με τον σοβιετικό μύθο περί του κορυφαίου γάλλου δραματουργού της Αναγέννησης, ηθοποιού και θιασάρχη. Ο Μπουλγκάκοφ εστιάζει στην τελευταία περίοδο της μυθιστορηματικής ζωής του Ζαν Μπατίστ Ποκλέν (το πραγματικό όνομα του Μολιέρου) αποτυπώνοντας τους έρωτες και τη θυελλώδη σχέση με τους ηθοποιούς του θιάσου του, την εύνοια του βασιλιά του ήλιου Λουδοβίκου ΙΔ και την κατοπινή απόσυρσή της, τον αδυσώπητο πόλεμο από την εκκλησία και ειδικά τον Αρχιεπίσκοπο της Γαλλίας.

Επρόκειτο για αιχμηρή σάτιρα προς τον αυταρχισμό και την τυραννία της εκκλησίας και του στέμματος, που συμβόλιζε ο κορυφαίος κωμοδιογράφος με τη ζωή και το έργο του. Ο λόγος που δεν «σήκωσε» τη βιογραφική παράσταση η σοβιετική, ολοκληρωτική λογοκρισία.

Ο Μολιέρος στην πραγματικότητα

Ο Μολιέρος (1622-1673) αρχικά συμμάχισε με τον βασιλιά Ήλιο. Στην προσπάθειά του να ελέγξει τους ευγενείς, ο τελευταίος αναγκάστηκε αρχικά να συμμαχίσει με την αστική τάξη και να υποστηρίζει την τέχνη που εξέφραζε τις θέσεις της εις βάρος των αριστοκρατών και αυλικών του. Ο αστός Μολιέρος δεν έγινε ποτέ πργματικά αυλικός ποιητής αλλά έδωσε την πιο άρτια, διαπεραστική και απολαυστική μορφή σε αυτό το ρόλο. Πολεμήθηκε έντονα από τους ευγενείς και τους συμμάχους τους, τον κλήρο.

Με ανάλογη δριμύτητα όμως ο Μολιέρος θα σατιρίσει με απαράμιλλη λεπτότητα την ίδια του τάξη αλλά και ολόκληρη την κοινωνία: Την υποκρισία και τις προκαταλήψεις, την απληστία και τη μεγαλομανία, την ψευτιά και την απάτη. Οτιδήποτε υπονόμευε την ειλικρίνεια και τον ορθολογισμό: τα θεμέλια της μολιερικής σκέψης και ολόκληρου του Διαφωτισμού.

Κορυφαίο έργο του ο Ταρτούφος (1664) όπου «μαστίγωνε» τους ψευδρόθρησκους. Ο φερώνυμος ήρωας υποκρινόταν το θρήσκο για να καταδυναστεύει μία ολόκληρη οικογένεια κρύβοντας την ασέλγεια και την απληστία του. Πρόκειται για έργο που καταγγέλει όλους όσοι χρησιμοποιούν τη μάσκα της αρετής ως μέσο για πλουτισμό και δύναμη.

Κατά πολλούς έφτασε στο απόγειο της δραματικής του δύναμης με τον Μισάνθρωπο (1666), μελέτη ψυχολογική και κοινωνική γύρω από τον έρωτα, τη μάχη των φύλων, τη χυδαιότητα των ευγενών. Καταγράφει την απολυτότητα του άξεστου δυνάστη, αθεράπευτα ερωτευμένου με μία φιλάρεσκη γυναίκα. Τον αντιπαραβάλλει με την ακεραιότητα του συνεπούς ανθρώπου. Τον αντιμετωπίζει με κριτικό βλέμμα αλλά και συμπόνοια μαζί για την τελική του συντριβή. Ο αντι-ήρωάς του τελικά αποσύρεται προς την ερημιά για να καταφέρει να βρει την τιμιότητα μακριά από τους ανθρώπους.

Ταυτότητα παράστασης:

Μετάφραση: Λεωνίδας Καρατζάς
Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός
Σκηνικά – Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Μουσική: Θοδωρής Αμπαζής
Κίνηση: Αγγελική Στελλάτου
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνογράφου/ενδυματολόγου: Έμιλυ Κουκουτσάκη
Βοηθός φωτιστή: Χάρης Δάλλας
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρίνα Μυρτάλη
Δραματολόγος παράστασης: Ειρήνη Μουντράκη

Φωτογράφος παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή

Διανομή:

Σταμάτης Φασουλής: Ζαν Μπατίστ Ποκλέν ντε Μολιέρ, διάσημος θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός
Μαρία Σαββίδου: Μαντλέν Μπεζάρ, ηθοποιός
Αμαλία Τσεκούρα: Αρμάντ Μπεζάρ ντε Μολιέρ, ηθοποιός
Αργυρώ Ανανιάδου: Μαριέτ Ριβάλ, ηθοποιός
Βασίλης Ανδρέου: Σαρλ Βαρλέ ντε Λαγκράνζ, ηθοποιός με το παρατσούκλι «Γραμματικός»
Στάθης Κόικας: Ζαχαρίας Μουαρόν, ρομαντικός ηθοποιός
Άρης Τρουπάκης: Φιλιμπέρντυ Κρουαζύ, ηθοποιός
Γιώργος Δάμπασης: Ζαν-Ζακ Μπουτόν, υπηρέτης του Μολιέρου, τεχνικός σκηνής, φωτιστής κλπ.
Νίκος Καρδώνης: Λουδοβίκος ΙΔ’, ο επονομαζόμενος «Βασιλιάς Ήλιος» της Γαλλίας
Χρήστος Σουγάρης: Μαρκήσιος ντ’ Ορσινύ, ξιφομάχος, ο επονομαζόμενος «Μονόφθαλμος»
Μιχάλης Βαλάσογλου: Μαρκήσιος ντε Σαρόν, Αρχιεπίσκοπος Παρισίων
Αντώνης Γιαννακός: Μαρκήσιος ντε Λεσάκ, τζογαδόρος
Κώστας Κορωναίος: Δίκαιος Παπουτσής, γελωτοποιός του βασιλιά
Δαυίδ Μαλτέζε: Τσαρλατάνος με κλαβεσέν
Φοίβος Μαρκιανός: Άγνωστη με μάσκα
Πάνος Ζυγούρος: Πατέρας Βαρθολομαίος, περιπλανώμενος ιεροκήρυκας
Αντώνης Γιαννακός: Αδελφός Δύναμη, μέλος της Αδελφότητας των Ιερών Γραφών
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Αδελφός Πίστη, μέλος της Αδελφότητας των Ιερών Γραφών
Μαρία Σαββίδου: Μοναχή
Δαυίδ Μαλτέζε, Φοίβος Μαρκιανός, Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Αυλικοί
Δαυίδ Μαλτέζε, Πάνος Ζυγούρος: Μέλη της Αδελφότητας των Ιερών Γραφών
Αντώνης Γιαννακός, Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Πάνος Ζυγούρος: Μέλη του θιάσου του Ζαν Μπατίστ Ποκλέν ντε Μολιέρ.

Πληροφορίες:

Εθνικό Θέατρο

Μολιέρος του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ
Live Streaming ζωντανά από την Κεντρική Σκηνή: livestream.n-t.gr με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου (κωδικού πρόσβασης).
Σάββατο 6 Φεβρουαρίου, στις 19:30.

Τιμή εισιτηρίου: 8€
Ώρα έναρξης: 19:30