Κωνσταντίνος Δοξιάδης – Μάρσαλ ΜακΛούαν: Ένας διάλογος για τα Μέσα και την Παγκόσμια Πόλη

Μία μακρά συνομιλία πριν από μισό αιώνα και πλέον, δύο σπουδαίοι συνομιλητές και ένα θέμα που στο μέλλον θα απασχολούσε τον άνθρωπο σε παγκόσμια κλίμακα. Ήταν ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, ο πρωτοπόρος Έλληνας αρχιτέκτονας και πολεοδόμος από την μία πλευρά και ο καναδός φιλόσοφος Μάρσαλ ΜακΛούαν, που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της θεωρίας των Μέσων Ενημέρωσης από την άλλη, που ανέπτυξαν αυτόν τον διάλογο καταθέτοντας πολύτιμες σκέψεις για την προετοιμασία των πόλεων να υποδεχθούν την νέα πραγματικότητα.

Σήμερα, πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, μία έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη τιμά τους δύο άνδρες εστιάζοντας στην συνεργασία τους μέσα από αρχειακά τεκμήρια, κάποια από τα οποία έρχονται στο φως για πρώτη φορά, όπως αλληλογραφία, αρθρογραφία, πρακτικά επιστημονικών συναντήσεων, σχέδια, φωτογραφίες, αποσπάσματα φιλμ κ.ά.

Με τίτλο «Τα Μέσα και η Παγκόσμια Πόλη: Marshall McLuhan και Κωνσταντίνος Δοξιάδης» η έκθεση, που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής θα εγκαινιαστεί την 1η Δεκεμβρίου στις Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 σε επιμέλεια του Κώστα Τσιαμπάου. Στα εγκαίνια της έκθεσης μάλιστα, θα παρευρεθούν ως επίσημοι προσκεκλημένοι οι γιοί των δύο ανδρών Απόστολος Δoξιάδης και Μάικλ ΜακΛούαν, σύνεδροι στο 10ο Συμπόσιο της Δήλου του 1972, συμβολίζοντας τη συνέχεια ενός διαλόγου που εξακολουθεί να εμπνέει και να γεφυρώνει εποχές, ιδέες και κόσμους.

Επιστημονική συζήτηση με τον Μάρσαλ ΜακΛούαν

Η συνεργασία του Κωνσταντίνου Δοξιάδη, γνωστού για τις καινοτόμες μελέτες του στον τομέα του σχεδιασμού ανθρώπινων οικισμών, με τον Μάρσαλ ΜακΛούαν αναπτύχθηκε κυρίως μέσα από τα Συμπόσια της Δήλου (1963-1972) και τη διεθνή διεπιστημονική συζήτηση γύρω από την κατάσταση των ανθρώπινων οικισμών. Ήταν μία πρωτοβουλία του Δοξιάδη, ωστόσο, η συνεργασία τους δεν περιορίστηκε εκεί.

Κεντρικό σημείο του κοινού τους ενδιαφέροντος αποτέλεσε ο ρόλος της επικοινωνίας σε παγκόσμια κλίμακα, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των δυνατοτήτων που προσέφεραν τα νέα ηλεκτρονικά μέσα. Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα αναδεικνύονταν τότε ως θεμελιώδες στοιχείο για το μέλλον των ανθρώπινων οικισμών, κυρίως των μεγάλων πόλεων, μία πρόβλεψη που στις μέρες μας έχει επιβεβαιωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να θυμίζει τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας των δεκαετιών του 1960 και του 1970.

Σε μια εποχή ταχύτατων τεχνολογικών εξελίξεων στους τομείς των επικοινωνιών και των δικτύων, καθώς και μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμών στις πόλεις, οι δύο συνομιλητές αντάλλαξαν απόψεις για τον σχεδιασμό της παγκόσμιας πόλης και για τον άνθρωπο του μέλλοντος ως όλον, μαζί με τις ψηφιακές του προεκτάσεις.

Η κοινή έρευνα

Αν και την εποχή εκείνη ο τηλεπικοινωνιακός χάρτης της Ελλάδας ήταν ακόμα υπό διαμόρφωση, στόχος ήταν τα συμπεράσματα της κοινής τους έρευνας να γίνουν εργαλείο σχεδιασμού για αρχιτέκτονες, πολεοδόμους και άλλους τεχνοκράτες, ώστε η σωστή προετοιμασία της ανάπτυξης των τηλεπικοινωνιών στο πλαίσιο ενός ευρύτερου χωροταξικού σχεδιασμού να θέσει σταδιακά την Αθήνα (καθώς και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας) στην οικογένεια των παγκόσμιων πόλεων του μέλλοντος.

Σε αυτό το πλαίσιο, στην έκθεση παρουσιάζονται οι πρωτότυπες προμελέτες του Γραφείου Δοξιάδη (Doxiadis Associates) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 για πύργους τηλεπικοινωνίας, που προέβλεπαν ήδη από τότε τη χρήση της τηλεόρασης, καθώς και αρχειακό υλικό από το Συμπόσιο για την Ελληνική Τηλεόραση, το οποίο διοργάνωσε το 1966 το Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (ΑΤΙ).

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα και υλοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού ενώ υποστηρίζεται επίσης από το Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη, το Estate Marshall McLuhan, το The McLuhan Institute και τη Βιβλιοθήκη K.A. Δοξιάδη του ΕΜΠ.

Info

Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138: Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, τηλ. 2103453111
Έκθεση: «Τα Μέσα και η Παγκόσμια Πόλη: Marshall McLuhan και Κωνσταντίνος Δοξιάδης»
Διάρκεια:4 Δεκεμβρίου 2025 ως 18 Ιανουαρίου 2026

Διαβάστε επίσης:

Σαμπάνια και συμπάθεια: Μία Dom Pérignon για τον γάμο Κάρολου και Νταϊάνας σε δημοπρασία

Κυριάκος Μορταράκος: Μια έκθεση σαν προσωπικό ημερολόγιο

Η «άλλη» Αφροδίτη του Τζεφ Κουνς στην Αθήνα- Έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης