Ο Μέγας Αλέξανδρος στη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Παλατιτσίων της Βέροιας – Τα θυρανοίξια του ναού

Μια βυζαντινή εκκλησία φτιαγμένη με αρχιτεκτονικά μέλη, που προέρχονται από το ανάκτορο του Φιλίππου του Β΄στις Αιγές! Και με εικονογράφηση στην οποία απεικονίζεται και αυτός ο Μέγας Αλέξανδρος!

Πρόκειται για τον Άγιο Δημήτριο Παλατιτσίων (Αιγών) στη Βέροια, που χρονολογείται από τον 16^ο αιώνα, μνημείο της UNESCO, που μετά από δεκαετίες εγκατάλειψης, έχει σήμερα αποκατασταθεί πλήρως.

Με τα θυρανοίξια του ναού να τελούνται το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, μετά το πέρας των οποίων θα ακολουθήσει επιμνημόσυνη δέηση για τον Μανόλη Ανδρόνικο, τον μεγάλο αρχαιολόγο, δάσκαλο και διανοούμενο, που ανακάλυψε τη Βεργίνα και που αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του.

Και όπως λέει η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, που υλοποίησε το έργο, η κυρία Αγγελική Κοτταρίδη, «είναι συγκινητική η συγκυρία, ότι η πρώτη δημοσίευση του νεαρού τότε αποφοίτου αρχαιολόγου, λίγο πριν τον τελευταίο Μεγάλο Πόλεμο (1940), αναφερόταν στην κτητορική επιγραφή αυτού του ναού».

 

Αναπόσπαστο κομμάτι του διαχρονικού αρχαιολογικού χώρου των Αιγών ο Άι Δημήτρης των Παλατιτσίων βρίσκεται  στα ανατολικά όρια της νεκρόπολης των Αιγών, στον τόπο ενός βυζαντινού κοιμητηρίου. Είναι μια μεγαλοπρεπής, τρίκλιτη βασιλική με εξαιρετικά βαθύ νάρθηκα και δύο κιονοστοιχίες, που μοιράζουν τον κυρίως ναό, αλλά και τον νάρθηκα σε τρία κλίτη ενώ οι πλούσιες τοιχογραφίες, κυριολεκτικά κατακλύζουν όλες τις επιφάνειές του.

Πρόκειται για πραγματικά ασυνήθιστη μεγαλοπρέπεια, που, όπως λέει η κυρία Κοτταρίδη «μαρτυρά την  οικονομική ευμάρεια αλλά και την καλλιτεχνική ακμή της περιοχής στα χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας».

Κάτι, που επιβεβαιώνουν οι συγκλονιστικές τοιχογραφίες του κατάγραφου ναού, φιλοτεχνημένες από δύο αγιογράφους: Τον Νικόλαο Ζωγράφο από το Λινοτόπι, που ιστόρησε στον κυρίως ναό, το έτος 1570, τον βίο του Χριστού και του Αγίου Δημητρίου, αγίους, προφήτες και μάρτυρες, την Κοίμηση της Θεοτόκου, την Πλατυτέρα των Ουρανών!

 

Κι έναν δεύτερο, που παραμένει ανώνυμος, αλλά παρέδωσε με τον χρωστήρα του μια εξαιρετική Δευτέρα Παρουσία στον μεγάλο νάρθηκα, όπου ανάμεσα στους βασιλείς της Αποκάλυψης επιφαίνεται και ο Αλέξανδρος με το σχήμα βυζαντινού αυτοκράτορα!  Και όπως λέει η κυρία Κοτταρίδη «Τα γράμματα της επιγραφής δίπλα από το κεφάλι του δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία.

Νικητής και τροπαιούχος, ήρωας του πιο διάσημου μυθιστορήματος, ο Μεγαλέξανδρος, ώριμος άντρας πια, όπως τον είδαν οι Πέρσες, οι Άραβες και οι Βυζαντινοί, επιστρέφει επί τέλους στον τόπο, όπου νεαρό παλληκάρι ξεκίνησε το ταξίδι, τον πρώτο μήνα της Άνοιξης, δύο χιλιάδες πενήντα τρία χρόνια πριν»…

 

Να σημειωθεί ότι η πλήρης αποκατάσταση του ναού περιέλαβε τις θεμελιώσεις, τη στερέωση και την συντήρησή του (έργο με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΠΟ).

Και το επίσης σημαντικό: Έγιναν ακριβή αντίγραφα των αρχιτεκτονικών μελών από το ανάκτορο των Αιγών, τα οποία είναι ενσωματωμένα στις κιονοστοιχίες του ναού _συγκεκριμένα τα τύμπανα των κιόνων του ανακτόρου _ προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στην αναστήλωση του αρχαίου μνημείου, που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Στα θυρανοίξια του Αγίου Δημητρίου Παλατιτσίων θα χοροστατήσει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων ενώ θα ακολουθήσει ξενάγηση στο μνημείο από την κυρία Αγγελική Κοτταρίδη.