Ο αρχιτέκτονας του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, στο Πολυτεχνείο

Σχεδίασε το νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, την επέκτασή του για την ακρίβεια, λαμβάνοντας το πρώτο βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό, τιμήθηκε με το Pritzker Architecture Prize για το 2023, το σημαντικότερο παγκοσμίως έπαθλο στον τομέα της αρχιτεκτονικής και την Τρίτη 23 Μαΐου θα δώσει διάλεξη στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Είναι ο σερ Ντέιβιντ Άλαν Τσίπερφιλντ, ο οποίος σε αυτή τη διάλεξη, που οργανώνεται από τα Αρχιτεκτονικά Βραβεία Πρίτσκερ σε συνεργασία με το ΕΜΠ θα μιλήσει για τον «Ρόλο της Πρακτικής» στην αρχιτεκτονική. Στο όλο γεγονός εξάλλου συμμετέχουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Πολυτεχνείο Κρήτης.

Στον ρόλο, τις ευθύνες και τις δυνατότητες της αρχιτεκτονικής πρακτικής θα αναφερθεί ο ομιλία του. Εξετάζοντας πώς η αρχιτεκτονική έχει κυριαρχηθεί από τις δυνάμεις της αγοράς και απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τη θέση της, όπως είναι οι προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η κοινωνική ανισότητα, που έχουν αυξήσει την επείγουσα ανάγκη για περισσότερο ενεργή στάση.

«Βλέπουμε την αρχιτεκτονική ως αποτέλεσμα, ως το φυσικό αντικείμενο», λέει ο ίδιος «και προσπαθούμε να την μετρήσουμε με αυτό αποτέλεσμα. Αλλά οι ανησυχίες μας δεν μπορούν να επικεντρωθούν μόνο σε αυτό που χτίζουμε. Πρέπει να δούμε τον τρόπο με τον οποίο χτίζουμε, πώς χτίζουμε, για ποιους χτίζουμε και πού χτίζουμε. Μόνο με την υπέρβαση των προδιαγεγραμμένων αρμοδιοτήτων της αρχιτεκτονικής πρακτικής, αμφισβητώντας τα όρια εντός των οποίων λειτουργεί η αρχιτεκτονική μπορούμε να ανταποκριθούμε σωστά στα υπαρξιακά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε».

Οι κοινές ανησυχίες

Κατά την εκδήλωση ο αρχιτέκτονας Αλεχάντρο Αραβένα εξάλλου, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής και βραβευμένος με Βραβείο Pritzker το 2016, θα παρουσιάσει τον Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, ο οποίος με τη σειρά του θα κάνει μία επισκόπηση έργου του γραφείου David Chipperfield Architects, δίνοντας έμφαση στις κοινές ανησυχίες και τη στάση απέναντι στη διεργασία και τον σκοπό.

Επιπλέον, αντλώντας από εμπειρίες με το Fundacion RIA, την μη κερδοσκοπική δεξαμενή σκέψης, που έχει ιδρύσει στη Γαλικία της Ισπανίας, ο Τσίπερφελντ θα ζητήσει από τους αρχιτέκτονες να αναπτύξουν νέους τρόπους πρακτικής στην αρχιτεκτονική, που να προάγουν το κοινό καλό.

Θα ακολουθήσει τέλος, μία συζήτηση μεταξύ του ίδιου και των βραβευμένων επίσης με Pritzker, Φρανσίς Κερέ (ο πρώτος αφρικανός που έλαβε Pritzker το 2022), και των Γάλλων Αν Λακατόν και Ζαν-Φιλίπ Βασάλ (Pritzker 2021) με τον καθένα τους να αποκαλύπτει τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της διαδρομής τους, που επηρέασαν την αρχιτεκτονική φιλοσοφία και τα έργα τους, και τους οδήγησαν στην κοινή σημερινή τους θέση.

«Επιφανειακά, η αρχιτεκτονική μου μπορεί να φαίνεται στους ανθρώπους πολύ διαφορετική από αυτή των συνομηλίκων μου πεδίο», σχολιάζει εξάλλου ο Κερέ. «Αλλά νομίζω, ότι έχουμε περισσότερα κοινά παρά διαφορές: μια προσπάθεια να δημιουργήσουμε πράγματα που διαρκούν και έχουν αντίκτυπο, μια γλώσσα σχεδιασμού που να είναι ξεχωριστή αλλά μπορεί να προσαρμοστεί στους χρήστες,  και ακόμη αγάπη για την αρχιτεκτονική και τις δυνατότητές της».

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, που είναι ο 52ος αρχιτέκτονας βραβευμένος με το Pritzker Architecture Prize κατοικεί στο Λονδίνο και ηγείται επιπλέον γραφείων στο Βερολίνο, το Μιλάνο, τη Σαγκάη και το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα. Το γραφείο του σε συνεργασία με το ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο Αλέξανδρου Τομπάζη προκρίθηκε στον διαγωνισμό για την αναβάθμιση και επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που οργανώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και το αποτέλεσμα συνδυάστηκε με μία εκτεταμένη παρουσίαση των σχεδίων τον περασμένο Φεβρουάριο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η πρόταση των Τσίπερφιλντ – Τομπάζη επιλέχθηκε,  όπως ανέφερε το υπουργείο Πολιτισμού για «τα στοιχεία της ευρηματικής σχέσης μεταξύ του παλαιού και του νέου κτηρίου, της ποιότητας της χωρικής εμπειρίας, της ευαισθησίας προς τις προγραμματικές και μουσειολογικές-μουσειογραφικές προκλήσεις, της πολεοδομικής ένταξης στον ιστό της πόλης και της πρωτοπόρας επίλυσης θεμάτων βιωσιμότητας και περιβαλλοντικού σχεδιασμού».

Και όπως ο ίδιος ο διάσημος αρχιτέκτονας έχει δηλώσει, η κατάληξη στο συγκεκριμένο σχέδιο προέρχεται από τη βάση, ότι η επέκταση οφείλει να μην ανταγωνίζεται το υπάρχον κτίριο του 19^ου αιώνα αλλά να το ενισχύσει και να το ανοίξει περισσότερο στο περιβάλλον και στους ανθρώπους. Ανθρωποκεντρισμός και ταυτόχρονα εξωστρέφεια είναι σε γενικές γραμμές τα μηνύματα, που θέλουν να στείλουν τα αρχιτεκτονικά σχέδια του νέου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Σχετικά με την εκδήλωση εξάλλου, που θα πραγματοποιηθεί στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ (Κτίριο Αφέρωφ) στην Πατησίων θα είναι διαθέσιμη για παγκόσμια προβολή στο bit.ly/2023-laureate-lecture ή στο YouTube @SchoolofArchitectureNTUA, και μέσω Facebook και Instagram Live @PritzkerArchitecture Prize.

Διαβάστε επίσης:

Φεστιβάλ Τεχνών της Rolex – Τα είκοσι χρόνια του γιορτάζονται στην Αθήνα

Μινωικά ανάκτορα Κρήτης: Πολιτιστική διαδρομή για τη σύνδεσή τους