Ταξιδεύοντας στον «οίνοπα πόντον» του Ομήρου και αντλώντας έμπνευση από την τέχνη και τους πολιτισμούς της Μεσογείου το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης διασχίζει κι αυτό τις θάλασσες που ταξίδεψαν οι αρχαίοι Έλληνες στο πρότυπο του Οδυσσέα, που «πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω».

Μέσα από μία έκθεση έτσι, που οργανώνει για το 2026 επιχειρεί να αναδείξει την δεξιοτεχνία και την δημιουργικότητα των Ελλήνων από τον 8ο π.Χ. έως τις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα, μία περίοδο δυναμικών πολιτισμικών ανταλλαγών, στη διάρκεια της οποίας ταξίδεψαν σε μακρινά μέρη σε όλη τη Μεσόγειο και πέρα από αυτήν αλληλεπιδρώντας με διαφορετικούς πολιτισμούς και σε ποικίλες όψεις της ζωής. Κι όλα αυτά μέσα από τις θάλασσες με το βαθύ, κοκκινωπό χρώμα του κρασιού, κατά την ομηρική περιγραφή του πελάγους στο οποίο ταξίδεψε ο περιπλανώμενος Οδυσσέας ώσπου να φθάσει στην Ιθάκη του.

1

«Διασχίζοντας τις σκοτεινές θάλασσες του κρασιού: Τέχνη και Ταυτότητα πέρα από την Αρχαία Ελλάδα» είναι ο τίτλος αυτής της έκθεσης, η οποία προγραμματίζεται σε έναν χρόνο από τώρα με την συμμετοχή μεγάλων μουσείων (Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία, Σερβία, Βουλγαρία, ΗΠΑ και άλλων). Διακόσια περίπου έργα θα παρουσιαστούν συνολικά, από τα οποία τα 13 ζητούνται από ελληνικά μουσεία, συγκεκριμένα το Εθνικό Αρχαιολογικό και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, καθώς και από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Ηλείας, Σάμου-Ικαρίας και Ρεθύμνου.

Από την Ιωνία ως την Ισπανία

Διαρθρωμένη γεωγραφικά σε πέντε ενότητες, η έκθεση ξεκινώντας από την Ανατολή, εστιάζει στις ελληνικές πόλεις και στα ιερά που άνθησαν στις ακτές της Ιωνίας τον 7ο και 6ο αιώνα π.Χ. εξετάζοντας παράλληλα τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των Ελλήνων και των Λυδών, των Φρυγών και ιδιαίτερα των Περσών.

Μελανόμορφη κύλικα με σφραγίδα του Νικοσθένη ως κεραμέα, που απεικονίζει πολεμικά πλοία, περ. 520-510 π.Χ. Μουσείο του Λούβρου
Μελανόμορφη κύλικα με σφραγίδα του Νικοσθένη ως κεραμέα, που απεικονίζει πολεμικά πλοία, περ. 520-510 π.Χ. Μουσείο του Λούβρου

Η δεύτερη ενότητα είναι αφιερωμένη στην Αίγυπτο και την Αφρική με ιδιαίτερη στάση στον σημαντικό, ελληνικό εμπορικό σταθμό στη Ναύκρατη, που ήταν πρώτη ελληνική εγκατάσταση στην Αίγυπτο (7ος – 6ος π.Χ.), βεβαίως στην Καρχηδόνα, αποικία των Φοινίκων στη σημερινή Τυνησία και στις ελληνικές επαφές με σημερινό Σουδάν (Νουβία για τους αρχαίους Έλληνες).

Οι ελληνικές αποικίες στην Δύση ακολουθούν, με πρώτες φυσικά, αυτές στην Νότια Ιταλία και την Σικελία ενώ αναφορά γίνεται στους Ετρούσκους στα βόρεια, καθώς και στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ Ελλήνων και Φοινίκων στη Σαρδηνία. Προχωρώντας δυτικότερα η έκθεση επικεντρώνεται στις ελληνικές αποικίες κατά μήκος της ακτών της Γαλλίας και της Ισπανίας, όπως η Μασσαλία και το Εμπόριον αντίστοιχα -και οι δύο των Φωκαέων-, καθώς και στις επαφές με τους Ίβηρες.

Η σχέση εξάλλου, των Ελλήνων με την κελτική κουλτούρα εξερευνάται μέσα από εντυπωσιακά αντικείμενα από τις λεγόμενες «πριγκιπικές ταφές» στη Γαλλία.

Και ως την Μαύρη Θάλασσα

Οι ελληνικές καλλιτεχνικές ανταλλαγές με τους Θράκες και τους Σκύθες μέσω εγκαταστάσεων –αποικιών και εμπορίου απεικονίζονται στο τελευταίο τμήμα της έκθεσης, που αφορά την Βόρεια και την Μαύρη Θάλασσα. Χωρίς να παραλείπεται η σχέση μεταξύ Ελλήνων και των πολιτισμών στη σημερινή Ουκρανία αλλά και πέραν αυτής.

Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης

Η έκθεση αναδεικνύει έτσι, τις διασυνδέσεις μεταξύ απομακρυσμένων πολιτισμών που άσκησαν βαθιά επιρροή στην ελληνική τέχνη αυτής της περιόδου.

Την επιστημονική επιμέλεια έχει αναλάβει ο Σον Χέμνινγουέϊ, υπεύθυνος επιμελητής του Τμήματος Ελληνικής και Ρωμαϊκής Τέχνης με τους συνεργάτες του Αλέξις Μπέλις και Ντέλφιν Τόνγκλετ.

Διαβάστε επίσης:

Δημήτρης Πικιώνης – Μουσείο Μπενάκη: Η ιστορική και πνευματική συνέχεια του ελληνισμού σε μία έκθεση

Διονύσης Σαββόπουλος: Η επίθεση στον Μάνο Χατζηδάκι και η δημόσια συγγνώμη του

Η συλλογή της γυναίκας που έφερε την τέχνη σε κάθε σπίτι σε δημοπρασία