Η συλλογή της γυναίκας που έφερε την τέχνη σε κάθε σπίτι σε δημοπρασία

Συλλέκτρια, πρωτοπόρα εκδότρια και υπέρμαχος της σύγχρονης οπτικής κουλτούρας, η Έβελιν Ντ. Φάρλαντ υπήρξε η γυναίκα, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επέκταση της εμβέλειας της τέχνης στην μεταπολεμική Αμερική. Κι αυτό, μέσα από την εκδοτική εταιρεία Poster Originals, Ltd. , που ίδρυσε με τον σύζυγό Λίο Φάρλαντ αναδεικνύοντας την αφίσα έργων τέχνης σε ένα δυναμικό μέσον για την εξάπλωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας στο ευρύ κοινό.

Είναι γεγονός, ότι οι συλλέκτες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της ιστορίας της τέχνης υποστηρίζοντας καλλιτέχνες, φυλάσσοντας τα έργα τέχνης και προωθώντας νέες και ποικίλες μορφές δημιουργικής έκφρασης, και σ΄ αυτό το πεδίο η Έβελιν Ντ. Φάρλαντ, που έφυγε από την ζωή τον περασμένο Ιούνιο (1930 -2025) είχε μία πραγματικά ουσιαστική συμβολή. Απόδειξη η συλλογή της –ένα μέρος της για την ακρίβεια – που βγαίνει σε δημοπρασία από τον αμερικανικό οίκο δημοπρασιών Doyle τον Νοέμβριο.

Καλύπτοντας σημαντικά κινήματα και καλλιτεχνικές φωνές του 20ού αιώνα, η συλλογή αντανακλά την ιδιαίτερη ευαισθησία της Φάρλαντ, παιχνιδιάρικη, ατρόμητη και βαθιά συντονισμένη με τον δημιουργικό παλμό της εποχής της, όπως αναφέρει ο Doyle. Έργα των Άντι Γουόρχολ, Μαν Ρέι, Αλεξάντερ Κάλντερ, Ντέιβιντ Χόκνεϊ είναι μερικά από τα κομμάτια, που περιλαμβάνονται έτσι, στη δημοπρασία.

Και την συλλογή έργων τέχνης συμπληρώνει μία σειρά από έπιπλα και άλλα αντικείμενα από το σπίτι της συλλέκτριας, προσφέροντας μια ανεκτίμητη ματιά στην ζωή της Φάρλαντ στον προσωπικό της χώρο και κυρίως όμως, στον τρόπο που έζησε ανάμεσα σε όλα αυτά τα σπουδαία έργα.

Η επιχείρηση του ενός δωματίου

Ξεκινώντας την Poster Originals ως μια ταπεινή επιχείρηση ενός δωματίου –πράγματι η εταιρεία άρχισε με είκοσι αφίσες, που δημιουργήθηκαν στο διαμέρισμά τους στο Άπερ Ιστ Σάιντ της Νέας Υόρκης – οι Φάρλαντ εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα σε ηγέτες στον τομέα τους, σ΄ αυτούς μάλιστα αποδίδεται η μεγάλη διάδοση των αφισών τέχνης. Με γκαλερί στο Σόχο, τη Λεωφόρο Μάντισον και το Ιστ Χάμπτον αυτή η επιχείρηση δημοσίευσε και διένειμε στην διάρκεια των ετών περισσότερες από 1.500 αμερικανικές και ευρωπαϊκές αφίσες τέχνης, συνεργαζόμενη με μεγάλα μουσεία, γκαλερί και πολιτιστικά ιδρύματα, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο, το MoMA, το Σμιθσόνιαν, το Μουσείο Γουίτνι, το Λίνκολν Σέντερ και το Λούβρο.

Ήδη μάλιστα, από το 1967 οι New York Times αντιλήφθηκαν και ανέδειξαν αυτήν την τάση, μέσω ενός αυτόνομου προφίλ της επιχείρησης και της θυγατρικής της, του Poster Center, που προσέφερε έργα τέχνης σε προσιτές τιμές, καθώς και εμπορικές αφίσες. Ένα εγχείρημα σημαντικό, όχι μόνον για την καταγραφή και τη διατήρηση του οπτικού πολιτισμού αλλά και για το άνοιγμα της πόρτας του κόσμου της τέχνης στο ευρύτερο κοινό.

Χρώμα, πνεύμα, πειραματισμός

Η προσωπική συλλογή της Έβελιν Φάρλαντ αναπτύχθηκε παράλληλα με αυτό το έργο. Απέκτησε έργα όχι μόνο από γκαλερί αλλά και απ΄ ευθείας από καλλιτέχνες, πολλούς από τους οποίους γνώριζε καλά με αποτέλεσμα να δημιουργήσει μία ιδιωτική, μνημειώδη συλλογή, που αντικατόπτριζε τις μεταβαλλόμενες τάσεις της σύγχρονης τέχνης, παραμένοντας παράλληλα, βαθιά προσωπική. Το διορατικό της μάτι και η κατανόηση της ιστορικής σημασίας της τέχνης είναι σαφή έτσι, στην σύνθεση αυτής της συλλογής.

Αλλά και το σπίτι της, διακοσμημένο με κλασικά γαλλικά έπιπλα και έργα τέχνης αιχμής υπήρξε ένα είδος εντευκτηρίου, που ήταν γεμάτο συζητήσεις, συλλέκτες και δημιουργικότητα.

Συλλεγμένα εδώ και δεκαετίες, τα έργα που προσφέρονται στην δημοπρασία ξεχειλίζουν από χρώμα, πνεύμα και πειραματισμό. Από την ασεβή κομψότητα της ποπ αρτ μέχρι τις ονειρικές εκφράσεις του σουρεαλισμού, πρόκειται για έργα που απολαμβάνουν το απροσδόκητο και αγκαλιάζουν την αιχμή της πρωτοπορίας.

Τα έργα του Άντι Γουόρχολ

Στο επίκεντρο της πώλησης βρίσκεται ένα σπάνιο σετ τριών Brillo Boxes (1964) του Άντι Γουόρχολ -δύο λευκά και ένα κίτρινο- που δημιουργήθηκαν για την πρωτοποριακή έκθεση του καλλιτέχνη στην Stable Gallery. Τα έργα αποτελούν παράδειγμα του ενδιαφέροντος του καλλιτέχνη της ποπ για την εμπορική εικόνα και τις θεωρίες γύρω από την υψηλή και «χαμηλή» τέχνη ενώ είναι θεματικά παράλληλα με την άλλη, ελαφρώς παλαιότερη διάσημη σειρά του «Campbell’s Soup Cans» του 1962.

Με προέλευση που περιλαμβάνει τον θρυλικό γκαλερίστα Λίο Καστέλι και τον συλλέκτη Πίτερ Μπράντ, τα Brillo Boxes συνιστούν εξάλλου, ένα παράδειγμα της ματιάς της Φάρλαντ σε έργα που έχουν διαμορφώσει τα πολιτιστικά ρεύματα.

Άλλα έργα του Γουόρχολ στην πώληση περιλαμβάνουν παραδείγματα του Μάο περίπου μια δεκαετία αργότερα, τα οποία δημιουργήθηκαν ως απάντηση στη συνάντηση μεταξύ του Μάο Τσε Τουνγκ και του αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, υπογραμμίζοντας το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη για δημόσια πρόσωπα και διασημότητες.

Η χρονοκάψουλα της τέχνης

Ίσως το πιο ενδιαφέρον έργο της δημοπρασίας όμως, να είναι το «Αυτή είναι η διατριβή» (1963) του Μαν Ρέι, το οποίο ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε ενώ έμενε με τον Λίο και την Έβελιν Φάρλαν. Ένας ντόπιος φοιτητής είχε στείλει στον Ρέι ένα ερωτηματολόγιο δώδεκα σελίδων με ερωτήσεις για τη ζωή, τη λογοτεχνία και τις τέχνες τις τελευταίες τέσσερεις δεκαετίες. Το κείμενο όμως, προκάλεσε την οργή του καλλιτέχνη, με συνέπεια να βάλει τις σελίδες σε ένα βάζο με αποτσίγαρα και στάχτη. Και το αντικείμενο που προέκυψε τελικά, δωρίσθηκε στους Φάρλαντ.

Άλλα σημαντικά έργα της δημοπρασίας περιλαμβάνουν ένα πορτρέτο του 1990 από τον αμερικανό καλλιτέχνη Άλεξ Κατς, ένα κινητικό σε μέγεθος τραπεζιού από τον Αλεξάντερ Κάλντερ, ένα ξεχωριστό γλυπτό πουλιού, το «Oiseau Bleu» (1979) από τον γάλλο καλλιτέχνη Φρανσουά – Ξαβιέ Λαλάν και ένα πολύχρωμο βάζο της Νίκι ντε Σεν Φαλ.

Συλλεγμένα ταυτόχρονα με τη δημιουργία τους στις δεκαετίες του 1960, του 1970 και του 1980 τα έργα αυτά συνθέτουν τελικά την χρονοκάψουλα μιας σημαντικής εποχής καλλιτεχνικής καινοτομίας. Είτε μνημειώδες είτε προσωπικό, καθένα από αυτά φέρει μια αίσθηση ανακάλυψης και απόλαυσης και μια κοινή οπτική γλώσσα, που είναι φωτεινή, πνευματώδης και αναμφισβήτητα μοντέρνα.

Διαβάστε επίσης:

Λούβρο – Οι ειδικοί επισημαίνουν: «Δεν υπάρχει κακός εγκέφαλος εκεί έξω»

Η ιστορία της «Συννεφούλας» και η «τσαπερδόνα» του Διονύση Σαββόπουλου

Σαββόπουλος: Πώς έγραψε τον σπουδαίο «Καραγκιόζη» και η σχέση του με το Θέατρο Σκιών