Λίνα Μενδώνη: Εμμονική και χωρίς επιχειρήματα η στάση του Τσίπρα για τα αρχαία του μετρό στη Θεσσαλονίκη

Λίνα Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού

«H μόνη περίπτωση υλοποίησης του συνθήματος «και αρχαία και μετρό», η μόνη εφικτή λύση για την ολοκληρωμένη προστασία των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου, την ανάδειξη και την απόδοσή τους στο κοινό, είναι η προσωρινή απόσπαση και η επανατοποθέτησή τους στο ίδιο ακριβώς επίπεδο εντός του σταθμού».

Αυτή είναι η απάντηση της υπουργού Πολιτισμού κυρίας Λίνα Μενδώνη στην ανάρτηση του κ. Τσίπρα για τα αρχαία του σταθμού Βενιζέλος στη Θεσσαλονίκη. Ένα θέμα, που η αξιωματική αντιπολίτευση έχει σηκώσει ψηλά, κομματικοποιώντας το έργο του μετρό και καθυστερώντας την υλοποίησή του. Αυτό ακριβώς, που επισημαίνει η υπουργός Πολιτισμού λέγοντας: «Η επιμονή και η εμμονή στην κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων δηλοί είτε ανεπίτρεπτη άγνοια, είτε εξυπηρέτηση κομματικών σκοπιμοτήτων εις βάρος των Θεσσαλονικέων, που έχουν πληγεί από την καθυστέρηση μιας δεκαετίας στην λειτουργία του μετρό. Κυρίως όμως εις βάρος της τεράστιας αναπτυξιακής δυναμικής της Θεσσαλονίκης, στην οποία επενδύει συνολικά η παρούσα κυβέρνηση». Καλεί μάλιστα τον κ. Τσίπρα «να αναρωτηθεί γιατί από το 2015, οπότε εγκρίθηκε από την κυβέρνησή του η κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων, ως τον Ιούλιο 2019 δεν είχε εκτελεστεί καμία τεχνική εργασία στον σταθμό, παρά μόνον η προσωρινή προστασία των αρχαιοτήτων».

Οποιοδήποτε άλλο σχέδιο για την κατασκευή του σταθμού είναι μη ρεαλιστικό και επιζήμιο για τις ίδιες τις αρχαιότητες, επισημαίνει η ίδια, διευκρινίζοντας, ότι καθώς ακόμη και αν υπήρχε η δυνατότητα να λειτουργήσει το μετρό χωρίς τον σταθμό Βενιζέλου –σενάριο μη εφικτό τόσο για τεχνικούς λόγους, όσο και για την ασφάλεια των επιβατών_ οι αρχαιότητες θα έμεναν υποβαθμισμένες ανάμεσα στους τσιμεντένιους πασσάλους και απολύτως ξεχασμένες, όπως σημαντικές αρχαιότητες ανά την επικράτεια, που βρίσκονται φυλακισμένες κατά χώραν, αλλά ξεχασμένες ακόμα και για τους ειδικούς σε υπόγεια πολυκατοικιών ή άλλων κτηρίων.

Η κυρία Μενδώνη σημειώνει ιδιαίτερα εξάλλου, την αναλυτική και τεκμηριωμένη μελέτη επανατοποθέτησης αρχαιοτήτων, η οποία θα ακολουθήσει την προσωρινή απόσπαση των ευρημάτων, βάσει της ήδη εγκεκριμένης μελέτης. Δίνεται έτσι η δυνατότητα, όπως λέει, της δημιουργίας στο σταθμό Βενιζέλου ενός μοναδικού μουσειακού μνημειακού χώρου, σε καθημερινή θέαση των δεκάδων χιλιάδων επιβατών του μετρό. Κάτι ανάλογο με τον σταθμό-μουσείο του μετρό στη Νάπολη με το πλήθος των αρχαιοτήτων.

Επιπλέον, σε καμία περίπτωση δεν αίρεται η αυθεντικότητα των μνημείων, όπως προσθέτει, ούτε την δυνατότητα συμπερίληψης τους _αν και εφόσον κριθεί σκόπιμο_ στα προστατευόμενα μνημεία της UNESCO. Φέρνοντας ως παράδειγμα το Αμπού Σιμπέλ στην Αίγυπτο, που αποσυναρμολογήθηκε, προκειμένου να προστατευθεί από την καταβύθιση λόγω της κατασκευής της λίμνης Νάσερ και επανατοποθετήθηκε 60 μέτρα ψηλότερα από την αρχική του θέση. Κάτι που δεν το εμπόδισε να καταχωρηθεί στην συνέχεια στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Αντίθετα η έγκριση της κατασκευής του σταθμού που έγινε επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ το 2015 «δεν παρείχε κανένα στοιχείο για την δυνατότητα της κατασκευής του», όπως λέει η ίδια. Ακολούθως η εγκριθείσα το 2017 «λύση» περιλάμβανε μόνον αρχιτεκτονικά σχέδια, και μάλιστα ανυπόγραφα από τους μελετητές και την αρμόδια για την θεώρηση τους τεχνική υπηρεσία του Μετρό, αλλά και με σοβαρές αβλεψίες, όπως η έλλειψη επαρκούς αριθμού εξόδων διαφυγής των επιβατών. Στην περίφημη «λύση» του 2017 εξάλλου δεν υπήρξαν στατικές και ηλεκτρομηχανολογικές μελέτες, αλλά ούτε και οι αναγκαίες μελέτες εφαρμογής.

«Σημειωτέον ότι η «λύση» του 2017, όχι μόνον δεν προστάτευε τις αρχαιότητες, αλλά τις έθετε σε επισφάλεια εξ αιτίας των κραδασμών της κατασκευής», καταλήγει η κυρία Μενδώνη. «Η υπόγεια εκσκαφή των μικροσηράγγων με την μέθοδο pipe-jacking κάτω από τις αρχαιότητες, τις έθετε σε επιπλέον κίνδυνο, καθώς η οποιαδήποτε καθίζηση θα ήταν μη αναστρέψιμη, ενώ θα κατέστρεφε και τα υποκείμενα αρχαιολογικά στρώματα. Επίσης για την κατασκευή της νότιας πρόσβασης στον σταθμό, ήταν αναγκαία αρχαιολογική ανασκαφή ενός περίπου στρέμματος (985 τ.μ.), της οποίας τα ευρήματα –ανεξάρτητα από την σημαντικότητά τους- θα έπρεπε να αποσπαστούν χωρίς δυνατότητα επανατοποθέτησης».

Όπως είναι γνωστό εξάλλου, το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ήδη απορρίψει τις προσφυγές εναντίον της απόσπασης των αρχαιοτήτων. Παρ΄όλα αυτά ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων επιμένει στη θέση του της μη απόσπασης, ανακοινώνοντας απεργία των μελών του και άλλες κινητοποιήσεις.