Οι μεγάλοι της Διασποράς στην Άνδρο. Έκθεση στο Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή

Takis, Κίτρινος μαγνητικός τοίχος, 1976, μαγνήτες, πλαστικός σπάγγος και μέταλλο σε καμβά

Πάμε Άνδρο; Ναι! Γιατί στην Άνδρο, στο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή θα συναντήσουμε και όλους τους μεγάλους, Έλληνες καλλιτέχνες της διασποράς, δημιουργούς, που το όνομά τους έλαμψε και λάμπει ακόμη εκεί στα ξένα.

Από την Chryssa και τον Takis, τον Στάμο και τον Κουνέλλη, τον Λουκά Σαμαρά, τον Θάνο Τσίγκο και άλλους ακόμη. Όπως ακριβώς το λέει ο τίτλος της έκθεσης «Αφαιρετικές προσεγγίσεις Ελλήνων καλλιτεχνών της διασποράς», που θα εγκαινιαστεί την 1^η Ιούλιου, επιβεβαιώνοντας την επιστροφή στην κανονικότητα και στο τακτικό ετήσιο ραντεβού του Ιδρύματος με το κοινό του.

«Στην πλειονότητά τους οι καλλιτέχνες που συγκροτούν αυτό το αφιέρωμα είναι δημιουργοί, που είχαν το σθένος να επιχειρούν υπερβάσεις και να αφουγκράζονται τα μηνύματα των καιρών αλλά και την αδιαπραγμάτευτη επιθυμία τους να παραμείνουν αγκιστρωμένοι στο αποθεματικό της καταγωγής τους», όπως έλεγε στη σημερινή συνέντευξη τύπου ο διευθυντής του Ιδρύματος Κυριάκος Κουτσομάλλης, επιμελητής της έκθεσης.

Τους περισσότερους μάλιστα από αυτούς τους καλλιτέχνες είχε την ευκαιρία να γνωρίσει και προσωπικά, με την συντροφιά της Ελίζας Γουλανδρή, στην άλλη πατρίδα τους και στους χώρους δουλειάς τους. Όπως την Chryssa και τον Βεκρή (Electros), που συνάντησε στην Αμερική ή τον Takis, την Σοφία Βάρη, τον Ντίκο Βυζάντιο, τον Τζον Χριστοφόρου και τον Κώστα Ανδρέου στο Παρίσι και τον Νάκη Παναγιωτίδη στη Βέρνη.

Chryssa «Τοπίο του Λονδίνου – Picadilly Circus Ι», 1989, επιζωγραφισμένο αλουμίνιο

Θεόδωρος Στάμος « Ατέρμονο πεδίο – Σειρά Λευκάδα», 1975, ακρυλικό σε καμβά

«Πρόκειται για έργα που προέκυψαν μέσα από γόνιμες στιγμές αυτών των συναντήσεων. Και είναι βέβαιο ότι μια μουσειακή συλλογή καταρτίζεται, κυριολεκτικά χτίζεται, αργά αλλά σταθερά μέσω συζητήσεων και αφηγήσεων που προηγήθηκαν γύρω από το κάθε έργο», όπως είπε ο κ. Κουτσομάλλης.

Παρ΄ότι ωστόσο πλειάδα Ελλήνων εικαστικών διαπρέπουν στο καλλιτεχνικό προσκήνιο των χωρών όπου κατέφυγαν και παρέμειναν, η θεματικήγια τη συγκεκριμένη έκθεση αφορά αποκλειστικά καλλιτέχνες, οι οποίοι άλλοι από ιδιοσυγκρασιακή αφαιρετική ροπή και άλλοι εξ ανάγκης κινούμενοι, αποφάσισαν να δοκιμαστούν στα αφαιρετικά κρατούντα της εποχής τους.

Λουκάς Σαμαράς, χωρίς τίτλο, 1960, ακρυλικό σε γύψο, ύφασμα, καμβά και φτερά επικολλημένα σε ξύλο

Θάνος Τσίγκος «Το λιμάνι», 1959, λάδι σε καμβά

«Ορισμένοι, εκ των συγκυριών αγόμενοι, αποφάσισαν την έξοδο από τον γενέθλιο τόπο προσδοκώντας ελευθερία δράσης και σκέψης και αναζητώντας μερίδιο στα πρωτοποριακά τεκταινόμενα των καιρών. Άλλοι, λόγω κοινωνικοπολιτικών συνθηκών ή ιδεολογικών πεποιθήσεων, κυριολεκτικά εξαναγκάστηκαν σε εκπατρισμό προκειμένου να αποφύγουν διώξεις και κατατρεγμούς. Χαρακτηριστικός είναι ο ρόλος του μεταγωγικού πλοίου τύπου Liberty, του γνωστού «Ματαρόα», που σε πολλούς προσέφερε τον πλου προς την ελευθερία και παρέμεινε ιστορική αναφορά αυτής της ψυχικά επώδυνης και βιωματικά επίπονης περιπέτειας», όπως πρόσθεσε ο κ. Κουτσομάλλης.

Να σημειωθεί εξάλλου, ότι στο αφιέρωμα περιλαμβάνονται ακόμη έργα των Pavlos (Παύλος Διονυσόπουλος), Νάσου Δάφνη, George Negroponte, Μαρκ Χατζηπατέρα, Άλκη Πιερράκου, Άρη Κουτρουλή και της ελληνικής καταγωγής Lynda Benglis, έκθεση της οποίας είχε παρουσιαστεί πέρυσι στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.