Γιατρoμανωλάκης, Παπαδάκη, Παπαδοπούλου, Φασουλή: Μετάβαση

Μια αιώρηση. Οι καλλιτέχνες Γιώργος Γιατρoμανωλάκης, Μαρίνα Παπαδάκη, Ναταλία Παπαδοπούλου, Μάρω Φασουλή πραγματεύονται την έννοια του ενδιάμεσου, μεταιχμιακού χώρου, του περάσματος, της μετάβασης.

Για την ακρίβεια, διαπραγματεύονται τη ρευστότητα της εποχής, ενός κόσμου με γκρεμισμένες βεβαιότητες. Με την ανασφάλεια που απορρέει από την αίσθηση ότι τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται πλέον δεδομένο. Από τον κατακερματισμό των παραδοσιακών κοινωνικών δομών ύπαρξης, που διασαλεύουν την πρόσκληψη της προσωπικής ταυτότητας.

Αυτή την πραγματικότητα προσπαθούν να συλλάβουν στη Μεθοριακότητα, Luminality, όπως ονομάζεται η ομαδική έκθεση στην οποία συμμετέχουν στην γκαλερί Citronne του Κολωνακίου.

Οι βαθιές οπές της ύπαρξης

Ο όρος Μεθοριακότητα βρίσκει την εννοιολογική πατρότητά της στο βιβλίο Τελετουργίες Διάβασης, που έγραψε ο περίφημος γάλλος εθνογράφος Άρνόλντ φον Γκενέπ (Arnold van Gennep) το 1909.

Η γέννηση, η εφηβεία, η μύηση, ο αρραβώνας, ο γάμος, ο θάνατος αποτελούν σταθμούς (τομές με συνειδησιακή και κοινωνική επίπτωση) στη ζωή του ανθρώπου. Αναλόγως και ο ενθρονισμός, η μετεγκατάσταση, αλλά και οι αλλαγές των εποχών. Για να σηματοδοτηθούν, να βιωθούν, συνοδεύονται από συλλογικές, συγκεκριμένες για κάθε τόπο και έθνος, τελετουργίες.

Η μελέτη του Γκενέπ αναγνώριστηκε ότι υπερβαίνει τα όρια της ανθρωπολογίας. Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα έχει επηρεάσει βαθιά τη θεωρία της κοινωνιολογίας, της ψυχανάλυσης, τη φιλοσοφία, ακόμη και τη θεατρολογία.

Στη σφαίρα του κοινωνικού και πολιτικού

Σύμφωνα με την επιμελήτρια της έκθεσης Βίκυ Τσίρου, «η μεθοριακότητα αναφέρεται στις μεταβάσεις από ένα στάδιο ζωής σε ένα άλλο και από μία θέση στο κοινωνικό σύνολο σε μία επανένταξη με διαφορετικό ρόλο και νέες μορφές σχέσεων. Πρόκειται για ένα μεταίχμιο κατά το οποίο το άτομο αποχωρίζεται μία πρότερη συνθήκη και εισέρχεται σε μία ενδιάμεση, μετέωρη κατάσταση στην οποία τα όρια ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο, το προσωπικό και το συλλογικό, τον χώρο και τον χρόνο αμβλύνονται. Συχνά η εμπειρία είναι ενσώματη».

Η έκθεση επανατοποθετεί την έννοια αυτή στο πλαίσιο των σύγχρονων βιωμάτων, συνέπεια των παγκοσμίων εξελίξεων.

Όπως διευκρινίζει η ίδια, «οι πιο πρόσφατες ερμηνείες του όρου περικλείουν όχι μόνο την έννοια της τελετουργίας αλλά και τις αλλαγές στην σφαίρα του κοινωνικού και του πολιτικού. Σήμερα, στην εποχή της ‘ρευστής νεωτερικότητας’, παρατηρούμε πως το status quo, ένα ολόκληρο σύστημα αξιών, βρίσκεται σε μία συνθήκη συνεχούς αστάθειας που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες μεταβάσεις ή με άλλα λόγια από μία μόνιμη συνθήκη μεθοριακότητας».

Οι μεταβάσεις

Ο Γιώργος Γιατρομανωλάκης με την ενότητα φωτογραφιών The Splitting of the Chrysalis & the Slow Unfolding of the Wings (2018) επιχειρεί ένα προσωπικό πέρασμα, από μια προγενέστερη κατάσταση σε μία νέα σχέση με τις μνήμες και το παρελθόν.

Τα ζωγραφικά έργα της Μαρίνας Παπαδάκη συμπλέκουν το φαντασιακό με το πραγματικό, το μέσα με το έξω.

Η επιτόπια (in situ) βιντεοεγκατάσταση Άλογα, Άλογα (2024) της Ναταλίας Παπαδοπούλου μεταβάλλει το μακρόστενο πέρασμα του διαδρόμου της γκαλερί σε «εμβυθιστική» οπτικοακουστική σήραγγα με ανθρώπινα ίχνη ή αισθητηριακές εντυπώσεις.

Στα επιτοίχια έργα και τοτεμικά γλυπτά της Μάρως Φασουλή, υφές και διάφορα υλικά (καλάμια και νήματα) επαναδιαπραγματεύονται τη λαϊκή παράδοση.

Από το ειδικό στο γενικό

Τα έργα της εκθέσης ανιχνεύουν την Μεθοριακότητα μέσα από τέσσερα αδιόρατα περάσματα: την αρχιτεκτονική δομή, τον ρου της ιστορίας, την ενσωμάτωση της παράδοσης, καθώς και την εσωτερική βιωματική διαδικασία.

Η έκθεση δεν ταυτίζει αυστηρά το έργο κάθε καλλιτέχνη με έναν από αυτούς τους νοηματικούς άξονες ή πυλώνες. Φιλτράρεται όμως μέσα από αυτούς.

Συγκεκριμένα, τα έργα που έχουν συνθέσει οι Γιατρoμανωλάκης, Παπαδάκη, Παπαδοπούλου, Φασουλή, ενσωματώνονται στην αρχιτεκτονική δομή της γκαλερί.

Toποθετούνται σε διαφορετικά δωμάτια έτσι ώστε να αναδεικνύεται συμβολικά αυτή η αναπαράσταση (κατά τον van Gennep) της κοινωνίας ως κατοικίας με διαφορετικά δωμάτια.

Οι διελεύσεις, τα διαφορετικά περάσματα στη ζωή των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων προσομοιάζουν τη μετακίνηση στους εσωτερικούς χώρους της κατοικίας.

Το μικροσκοπικό και συγκεκριμένο φωτίζει το μακροσκοπικό και γενικό και μόνο έτσι μπορεί να κατανοηθεί (και όχι τούμπαλιν). Όπως η συνείδηση εμπεριέχεται στο συλλογικό.

Και μία μνεία στην γκαλερί

Η ιστορικός τέχνης Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη στην οποία ανήκουν οι γκαλερί Citronne (Κολωνάκι, Πόρο), παρότι έχει λειτουργήσει πολλές φορές ως επιμελήτρια per se, δεν διστάζει να συνεργάζεται ή να δίνει το σκήπτρο σε συναδέλφους της. Όπως αυτή τη φορά με την Βίκυ Τσίρου.

Αυτή η επιμειξία του βλέμματος, μιας νέας επιμελήτριας στον επιμελητικό της χώρο, συνήθως οδηγεί σε γόνιμα θέαματα.

Πληροφορίες

ΜΕΘΟΡΙΑΚΟΤΗΤΑ Ι LIMINALITY

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ Ι ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΝΑΤΑΛΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Ι ΜΑΡΩ ΦΑΣΟΥΛΗ

Επιμέλεια: Βίκυ Τσίρου

Εγκαίνια: Πέμπτη, 18 Ιανουαρίου, 2024 | 19:00-22:00

Διάρκεια: 19 Ιανουαρίου-2 Μαρτίου 2024

Ωράρια Λειτουργίας: Τρί, Πέμ, Παρ: 11.00-20.00 και Τετ, Σάβ: 11.00-16.00

CITRONNE Gallery – Αθήνα
Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 10675 Αθήνα | 4ος όροφος
Τηλέφωνο: (+30) 210 7235 226
Email: [email protected]