Ένας Κλιμτ για ρεκόρ εκατομμυρίων – Από την συλλογή Λέοναρντ Λόντερ σε δημοπρασία

Το πετράδι του στέμματος. Ή αλλιώς το κόσμημα της συλλογής του Λέοναρντ Λόντερ, ένας σπουδαίος όσο και διάσημος πίνακας από έναν μεγάλο ζωγράφο, τον Γκούσταφ Κλιμτ. Στα 150 εκατομμύρια δολάρια αναμένεται να φθάσει η πώληση του «Πορτρέτου της Ελίζαμπετ Λέντερερ» στην δημοπρασία του οίκου Sotheby’s τον ερχόμενο Νοέμβριο στην Νέα Υόρκη ενώ στα 400 εκατομμύρια εκτιμάται η συνολική πώληση 55 έργων τέχνης της συλλογής.

Τεράστια νούμερα, που αντιστοιχούν ωστόσο, στην μοναδικότητα των έργων και στον αντίκτυπό τους στην σύγχρονη εποχή, μάλιστα το «Πορτρέτο της Ελίζαμπετ Λέντερερ» είναι μακράν το ακριβότερο από οτιδήποτε άλλο έχει ανακοινωθεί προς πώληση αυτό το φθινόπωρο από κάθε οίκο δημοπρασιών.

Μόλις τον περασμένο Ιούνιο έφυγε από την ζωή σε ηλικία 92 ετών ο δισεκατομμυριούχος και λάτρης της τέχνης Λέοναρντ Λόντερ, κληρονόμος μαζί με τον αδερφό του Ρόναλντ της Estée Lauder Companies, της εξαιρετικά ανθηρής εταιρείας καλλυντικών, που είχαν δημιουργήσει οι γονείς τους, συσσωρεύοντας πλούτο για την οικογένειά τους. Κι αν η δημοπρασία μοιάζει να έρχεται πολύ κοντά με τον θάνατο του Λέοναρντ, οι πληροφορίες λένε, ότι η απόφαση για την εκποίηση της συλλογής ήταν ήδη ειλημμένη από τον συλλέκτη εν ζωή. Μία ξεκάθαρη διευθέτηση της περιουσίας για τους κληρονόμους.

Η βαρόνη της Βιέννης

Ένα από τα ελάχιστα ολόσωμα πορτρέτα του Κλιμτ (1862-1918), που βρίσκονται σε ιδιώτες –όλα τα άλλα είναι σε μουσεία- είναι το συγκεκριμένο, φιλοτεχνημένο το 1914-16 στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Εκθαμβωτικός και επιβλητικός αυτός ο πίνακας αντικατοπτρίζει την δύναμη, την αυτοπεποίθηση και την κομψότητα της υψηλής κοινωνίας της Βιέννης στις αρχές του 20ου αιώνα. Ιδιότητες, που αποκαλύπτονται από την ήρεμη έκφραση του μοντέλου, την σιγουριά της ματιάς της και την επίδειξη του πλούτου, όσο όμως, και από τα ανατολίτικα σύμβολα –μοτίβα που πλαισιώνουν την φιγούρα της (εμμονές του Κλιμτ). Αλλά και γενικότερα το πορτρέτο ξεχειλίζει από ζωή, φως και αισιοδοξία, που αναβλύζουν από την εικοσάχρονη Ελίζαμπεθ. Όλα άλλωστε για εκείνην ήταν ρόδινα και ανέφελα και τίποτε δεν προμήνυε την δραματική εξέλιξη, που θα είχε η ζωή της στα επόμενα χρόνια.

Είναι η βαρόνη Ελισάβετ Μπάχοφεν-Εχτ, κόρη του Άουγκουστ και της Σερένα Λέντερερ, που ήταν οι σημαντικότεροι προστάτες του Κλιμτ, η νεαρή γυναίκα που απεικονίζεται στο πορτρέτο. Την εποχή εκείνη η οικογένειά της ήταν η δεύτερη πλουσιότερη στη Βιέννη, πίσω μόνο από τους Ρότσιλντ ενώ η περιουσία τους, κυρίως από τις βιομηχανίες αποστακτηρίων και αμύλου χρηματοδότησε την συγκρότηση μιας τεράστιας και θαυμαστής συλλογής έργων τέχνης, που περιελάμβανε πολλά έργα του Κλιμτ. Σ΄αυτόν άλλωστε είχαν ανατεθεί πορτρέτα της μητέρας (το 1899), της κόρης και της γιαγιάς της μητέρας (Σάρλοτ Πούλιτζερ, το 1917). Επίσης είχε λάβει την ανάθεση να ζωγραφίσει ένα μεταθανάτιο πορτρέτο της ανιψιάς της Σερένα.

Τα δεινά της οικογένειας

Περί τα δεκαπέντε έργα του Κλιμτ κατείχε έτσι η οικογένεια, εκ των οποίων το πορτρέτο της Σερένα του 1899 – που περιγράφεται από όσους την γνώριζαν ως η πιο καλοντυμένη γυναίκα στη Βιέννη – καθώς και έναν πίνακα του 1915 της μητέρας της, Σαρλότ Πούλιτζερ, συγγενούς του Τζόζεφ Πούλιτζερ, ιδρυτή του διάσημου βραβείου.

Η εβραϊκή καταγωγή της οικογένειας ήταν η αφορμή ωστόσο, για τα δεινά και της ίδιας της Ελίζαμπετ, που άρχισαν μετά τον θάνατο του πατέρα της, το 1936 και με την προσάρτηση της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία, το 1938. Την επόμενη χρονιά οι Ναζί είχαν λεηλατήσει και την συλλογή έργων τέχνης Λέντερερ (πλην των οικογενειακών πορτρέτων που θεωρήθηκαν «πολύ εβραϊκά») ενώ τα μέλη της οικογένειας οδηγήθηκαν στην εξορία.

Η ίδια έχοντας παντρευτεί τον Βόλφγκανγκ φον Μπαχόφεν-Εχτ, κληρονόμο μιας αυστριακής ζυθοποιίας, είχε ασπασθεί τον προτεσταντισμό αλλά μετά το 1934 που χώρισαν επέστρεψε στην παλιά της θρησκεία. Κατόρθωσε ωστόσο να επιζήσει με διάφορους τρόπους στη ναζιστική Βιέννη, έστω και για λίγα χρόνια, αφού πέθανε σύντομα, το 1944.

Κι άλλος Κλιμτ

Δεν είναι ο μόνος ακριβός πίνακας του Κλιμτ πάντως, από την συλλογή Λόντερ, που κατευθύνεται προς πώληση. Μαζί δημοπρατούνται και δύο τοπία του ζωγράφου, το ένα που απεικονίζει ένα λιβάδι, έργο του 1906 και το άλλο που απεικονίζει δάσος και χρονολογείται από το 1917. Οι εκτιμήσεις τους, από 80 έως 100 εκατομμύρια δολάρια για το πρώτο και 70 έως 90 εκατομμύρια δολάρια για το δεύτερο. Να σημειωθεί επίσης, ότι το ρεκόρ Κλιμτ κατέχει ως σήμερα το «Πορτρέτο της Αντέλε Μπλοχ-Μπάουερ» (1903-1907), που πουλήθηκε το 2006 για 135 εκατομμύρια δολάρια.

Πέρα από τους Κλιμτ εξάλλου, η πώληση Λόντερ θα περιλαμβάνει επίσης, έξι χάλκινα έργα του Χένρι Μουρ, συνολικής αξίας 30 εκατομμυρίων δολαρίων, έναν πίνακα του Μουνκ αξίας 20 εκατομμυρίων δολαρίων και έναν πίνακα της Αγκνες Μάρτιν με εκτίμηση άνω των 10 εκατομμυρίων δολαρίων.

Διαβάστε επίσης:

Λίνα Μενδώνη: Αίτημα στη Βιέννη για την επιστροφή θραυσμάτων της ζωφόρου του Παρθενώνα

Ανακάλυψη: Ένα ρολόι-πλοίο από τις Αιγές της Μικράς Ασίας

Καταφύγιο ζωής και δημιουργίας – Το σπίτι του Ντέιβιντ Λιντς προς πώληση