Έμιλυ Βαφειά: Η τέχνη δεν μπήκε στη ζωή μου· ήταν πάντα εκεί, όπως το νερό που κυλά χωρίς να ρωτά αν του ανήκει το ποτάμι

Η Έμιλυ Βαφειά είναι μια καλλιτέχνις που κινείται ανάμεσα στην ποπ ενέργεια και τον στοχασμό, στη χαρά του χρώματος και την ηρεμία της μορφής. Αρχιτέκτονας στο ξεκίνημά της, μητέρα και δημιουργός με ευαίσθητο βλέμμα, έχει καταφέρει να διαμορφώσει μια προσωπική γλώσσα τέχνης που αναγνωρίζεται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Οι εκθέσεις της έχουν παρουσιαστεί σε Αθήνα, Μονακό και Παρίσι, ενώ το κοινό τη γνωρίζει για τα έργα που ισορροπούν ανάμεσα στη φαντασία, τη γεωμετρία και τη θετικότητα.

Όμορφη και εντυπωσιακή, με καθαρό βλέμμα που αντανακλά την ομορφιά της ψυχής της, η Έμιλυ Βαφειά αποπνέει μια γαλήνια δύναμη — αυτή που πηγάζει από την εσωτερική αρμονία και την αγάπη για τη δημιουργία. Κάθε της λέξη αποκαλύπτει μια προσωπικότητα φωτεινή, αληθινή και βαθιά συνειδητοποιημένη.

«Δεν υπήρξε ποτέ μια στιγμή “απόφασης”. Ήταν μάλλον μια αργή, σχεδόν μυστική αποκάλυψη. Η τέχνη δεν μπήκε στη ζωή μου· ήταν πάντα εκεί, όπως το νερό που κυλά χωρίς να ρωτά αν του ανήκει το ποτάμι», λέει η ίδια στο Mononews, αποκαλύπτοντας μια βαθιά, σχεδόν ποιητική σχέση με τη δημιουργία. Από τα πρώτα της σκίτσα και καρτούν μέχρι τα σημερινά της έργα σε μάρμαρο, η πορεία της είναι μια φυσική εξέλιξη — μια συνομιλία ανάμεσα στο παιδί που παρατηρούσε τον κόσμο και τη γυναίκα που τον ερμηνεύει μέσα από το φως και το χρώμα.

«Ξεκίνησα από τις πιο παιδικές μορφές έκφρασης, και όσο μεγαλώνω, οι θεματικές μου γίνονται πιο σύνθετες και στοχαστικές. Παρ’ όλα αυτά, το ύφος μου παραμένει πάντα το ίδιο: θετικό, γεμάτο φως, χαρά και αισιοδοξία», εξηγεί. Αυτή η αισιοδοξία είναι το κεντρικό νήμα που διαπερνά όλα της τα έργα — από το πολύχρωμο λουλούδι στην είσοδο της τελευταίας της έκθεσης «Στοιχεία» στη Βίλλα Καζούλη, μέχρι τα γλυπτά από διεθνή μάρμαρα που «αναπνέουν» με τη φύση.

Η έκθεση, αφιερωμένη στη φωτιά, το νερό, τη γη και τον αέρα, γεννήθηκε – όπως λέει – από την ανάγκη να αποτυπώσει τη διαρκή κίνηση της ζωής. «Ήθελα να δημιουργήσω έναν διάλογο ανάμεσα στο υλικό και το στοιχείο, ανάμεσα στο σταθερό και το αέναο, έτσι ώστε ο θεατής να νιώθει ότι τα έργα “αναπνέουν” μαζί του». Αν έπρεπε να επιλέξει ποιο στοιχείο την εκφράζει περισσότερο, η απάντησή της έρχεται χωρίς δισταγμό: «Θα ήταν το νερό. Κινείται, προσαρμόζεται, αλλά έχει και δύναμη και βάθος που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά».

Η Βαφειά δεν κρύβει πως η μητρότητα την έχει μεταμορφώσει δημιουργικά. «Τα παιδιά μου μου υπενθυμίζουν καθημερινά ότι η τέχνη δεν είναι μόνο αποτέλεσμα, αλλά και διαδικασία — μια συνεχής ανακάλυψη, ένα παιχνίδι με μορφές, χρώματα και ιδέες. Η δημιουργία έγινε για μένα ακόμη πιο ζωντανή, πιο συναισθηματική και πιο ουσιαστική μέσα από τη μητρότητα».

Δίπλα της, ο σύζυγός της, εφοπλιστής Χάρης Βαφειάς, λειτουργεί όπως λέει ως «σιωπηλή αλλά σταθερή δύναμη». «Με στηρίζει με τρόπο διακριτικό αλλά σταθερό. Πιστεύει στη δουλειά μου και στην αξία της δημιουργίας, και αυτό μου δίνει την ελευθερία να αφοσιωθώ στην τέχνη χωρίς να χάνω τον ρυθμό μου».

Για την Έμιλυ Βαφειά, η επιτυχία δεν είναι συνδεδεμένη με τα βραβεία ή τη δημοσιότητα, αλλά με την εσωτερική επικοινωνία. «Η επιτυχία δεν μετριέται με αριθμούς ή προβολή. Είναι η στιγμή που ένα έργο “μιλάει”, όταν νιώθω ότι αγγίζει κάποιον, τον κάνει να σταθεί, να σκεφτεί ή να νιώσει».

Κι αν δεν ήταν καλλιτέχνις; «Θα ήμουν αρχιτέκτονας — όπως σπούδασα και εργάστηκα πριν αποκτήσω οικογένεια. Πάντα με γοήτευε ο κόσμος των σχεδίων, η σύνθεση, η αρμονία μεταξύ χώρου και μορφής. Η αρχιτεκτονική ήταν η πρώτη μου γλώσσα δημιουργίας».

Με αλήθεια, ευαισθησία και μια αυθεντική χαρά ζωής, η Έμιλυ Βαφειά συνεχίζει να εξερευνά τον κόσμο γύρω της με τα μάτια ενός παιδιού και το βλέμμα μιας ώριμης δημιουργού. Γιατί, όπως λέει η ίδια, «η τέχνη δεν χρειάζεται πάντα να είναι σοβαρή για να είναι σημαντική».

Με αφορμή την έκθεσή της «Στοιχεία» στη Βίλλα Καζούλη, μιλήσαμε με την Έμιλυ Βαφειά για τη διαδρομή της στην τέχνη, τη σχέση της με τη φύση και τη δημιουργία, τη δύναμη του φωτός και του χρώματος, αλλά και τον ρόλο της μητρότητας στη δική της καλλιτεχνική ματιά. Μέσα από τη συζήτησή μας, αναδύεται μια προσωπικότητα που συνδυάζει την ευαισθησία με τη δύναμη, την απλότητα με το βάθος — μια γυναίκα που κάνει την τέχνη τρόπο ύπαρξης και τη ζωή, πηγή έμπνευσης.

Πότε συνειδητοποιήσατε ότι η τέχνη δεν είναι απλώς ένα χόμπι αλλά ο δικός σας δρόμος;

Δεν υπήρξε ποτέ μια στιγμή «απόφασης». Ήταν μάλλον μια αργή, σχεδόν μυστική αποκάλυψη. Η τέχνη δεν μπήκε στη ζωή μου· ήταν πάντα εκεί, όπως το νερό που κυλά χωρίς να ρωτά αν του ανήκει το ποτάμι. Από παιδί ένιωθα την ανάγκη να αποτυπώνω όσα δεν μπορούσα να πω με λόγια — να μεταφράζω συναισθήματα σε χρώμα, σε μορφή, σε κίνηση.

Από τη ζωγραφική του I.B. και τα πρώτα καρτούν μέχρι τα φαντασμαγορικά έργα με emojis και τα σημερινά μάρμαρα — πώς περιγράφετε τη δική σας εξελικτική πορεία ως καλλιτέχνιδα;

Η εξέλιξη είναι αναπόφευκτη και σημαντική σε κάθε δημιουργική πορεία. Ξεκίνησα από τα καρτούν και τις πιο παιδικές μορφές έκφρασης, και όσο μεγαλώνω, οι θεματικές μου γίνονται πιο σύνθετες και στοχαστικές. Παρ’ όλα αυτά, το ύφος μου παραμένει πάντα το ίδιο: θετικό, γεμάτο φως, χαρά και αισιοδοξία. Η ουσία για μένα δεν αλλάζει — να μεταφέρω στον θεατή μια αίσθηση ζωής, παιχνιδιού και ομορφιάς, όποιο και αν είναι το θέμα.

Υπάρχουν καλλιτέχνες ή κινήματα που σας επηρέασαν βαθιά (από τον Τακάσι Μουρακάμι μέχρι την ποπ κουλτούρα των ‘00s);

Κάθε καλλιτέχνης που έχω συναντήσει μέσα από τα έργα του, μου έχει αφήσει ένα ψίθυρο, μια αχτίδα φωτός. Ο Τακάσι Μουρακάμι, με την ενέργεια και την παιδική φαντασία που ξεχειλίζει από τα έργα του, μου θύμισε ότι η σοβαρότητα δεν αποκλείει τη χαρά. Η ποπ κουλτούρα των ‘00s, με την έμφαση στη χρωματική υπερβολή και το παιχνίδι με τα σύμβολα, μου έδειξε ότι η τέχνη μπορεί να μιλήσει σε όλους, να αγγίξει την καθημερινότητα χωρίς να χάνει την ποιότητα ή την ένταση.

Παρ’ όλα αυτά, οι μεγαλύτερες επιρροές μου δεν είναι πάντα συγκεκριμένα ονόματα, αλλά στιγμές· εικόνες και αισθήσεις που συνάντησα στη φύση, στην πόλη, στις ανθρώπινες σχέσεις. Κάθε έργο που δημιουργώ είναι μια σύνθεση αυτών των ψιθύρων — μια δική μου γλώσσα ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και τα στοιχεία που με περιβάλλουν.

Αν ζούσατε όντως στην Αμερική — όπως έχετε πει — πιστεύετε ότι η καριέρα σας θα είχε πάρει διαφορετική πορεία;

Ίσως ναι, ίσως όχι. Η Αμερική έχει έναν διαφορετικό παλμό — πιο εξωστρεφή, πιο τολμηρό, πιο πρόθυμο να αγκαλιάσει το νέο. Αν είχα ζήσει εκεί, η πορεία μου θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερη ταχύτητα, περισσότερες ευκαιρίες προβολής.

Όμως στην Ελλάδα, έμαθα να ακούω περισσότερο τη σιωπή, να δουλεύω με υπομονή, να αφήνω το φως και τη φύση να διαμορφώνουν το βλέμμα μου. Ίσως στην Αμερική να είχα άλλο ρυθμό — αλλά εδώ βρήκα την αλήθεια μου. Και αυτή, τελικά, είναι η μόνη «πορεία» που έχει σημασία.

Πόσο ρόλο παίζει το χιούμορ και η παιδική αθωότητα στη δημιουργία σας;

Το χιούμορ και η παιδική αθωότητα είναι για μένα αναπόσπαστα κομμάτια της δημιουργίας. Μου θυμίζουν ότι η τέχνη δεν χρειάζεται πάντα να είναι σοβαρή για να είναι σημαντική. Μέσα από το παιχνίδι, τη φαντασία και το γέλιο γεννιούνται ιδέες που αλλιώς δεν θα έβρισκαν φωνή.

Πώς προκύπτει συνήθως η ιδέα ενός έργου; Από ένα συναίσθημα, μια εικόνα ή μια καθημερινή στιγμή;

Η ιδέα ενός έργου δεν έρχεται ποτέ με έναν μοναδικό τρόπο. Μπορεί να γεννηθεί από ένα συναίσθημα, από μια εικόνα που “κολλάει” στο μυαλό μου ή από μια μικρή, καθημερινή στιγμή που ξαφνικά αποκτά νόημα. Συχνά είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών — σαν μια σπίθα που ανάβει μέσα μου και ζητά να βρει μορφή.

Τι σημαίνει για εσάς το «καλό γούστο» μέσα στη σύγχρονη τέχνη που συχνά φλερτάρει με την υπερβολή;

Το «καλό γούστο» για μένα δεν είναι ζήτημα κανόνων ή μόδας· είναι αίσθηση ισορροπίας ανάμεσα στην ειλικρίνεια και την έκφραση. Στη σύγχρονη τέχνη, όπου η υπερβολή μπορεί να καθηλώσει ή να σοκάρει, το καλό γούστο είναι η ικανότητα να ξεχωρίσεις τι αγγίζει πραγματικά την ψυχή και τι μένει μόνο στην επιφάνεια.

Είναι σαν να δουλεύεις με το μάρμαρο: μπορείς να κόψεις, να λειάνεις, να πειραματιστείς, αλλά πάντα υπάρχει μια στιγμή που καταλαβαίνεις πού τελειώνει η μορφή και πού αρχίζει η αυθεντικότητα. Αυτή η λεπτή γραμμή, ανάμεσα στην τόλμη και την ουσία, είναι για μένα η αληθινή έκφραση του γούστου.

Έχετε πει ότι “αν δεν δουλεύεις, αρχίζεις και τρώγεσαι”. Η δημιουργία λειτουργεί για εσάς ως ψυχική ανάγκη;

Απόλυτα. Η δημιουργία για μένα δεν είναι απλώς επάγγελμα ή χόμπι είναι τρόπος ζωής. Όταν δεν δουλεύω, νιώθω πως η εσωτερική μου ενέργεια στριμώχνεται, σαν νερό που δεν βρίσκει δρόμο να κυλήσει — αρχίζω να “τρώγομαι”, όπως λέω, γιατί η ψυχή χρειάζεται να εκφραστεί.

Η τέχνη είναι ένας διάλογος ανάμεσα σε μένα και τον κόσμο, ανάμεσα σε μένα και τα στοιχεία της φύσης.

Η πιο πρόσφατη έκθεσή σας, «Στοιχεία», στη Βίλλα Καζούλη, είναι αφιερωμένη στη φωτιά, το νερό, τη γη και τον αέρα. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα;

Η ιδέα των «Στοιχείων» γεννήθηκε από την ανάγκη να αποτυπώσω με υλικό αυτό που νιώθω μέσα μου και βλέπω γύρω μου: τη ζωή σε διαρκή κίνηση, τη δύναμη και την ευαισθησία της φύσης. Κάθε στοιχείο — φωτιά, νερό, γη, αέρας — έχει τη δική του ενέργεια, τον δικό του χαρακτήρα.

Στο μάρμαρο αναζήτησα την αιωνιότητα της γης, αλλά ταυτόχρονα την ρευστότητα του νερού, την ανάσα του αέρα και τη σπίθα της φωτιάς. Ήθελα να δημιουργήσω έναν διάλογο ανάμεσα στο υλικό και το στοιχείο, ανάμεσα στο σταθερό και το αέναο, έτσι ώστε ο θεατής να νιώθει ότι τα έργα «αναπνέουν» μαζί του.

Δουλέψατε με μάρμαρο από διάφορα μέρη του κόσμου. Τι αναζητάτε σε κάθε υλικό;

Κάθε μάρμαρο έχει τη δική του ψυχή, τη δική του ιστορία. Όταν επιλέγω ένα υλικό,αναζητώ τη μοναδική του φωνή — τη φωτεινότητα, την υφή, τον ρυθμό που κρύβει μέσα του.

Για μένα, το μάρμαρο είναι ένας διάλογος με τη γη. Κάθε λίθος κουβαλά ενέργεια και χαρακτήρα που θέλω να αναδείξω.

Το «Πολύχρωμο Λουλούδι» στην είσοδο της έκθεσης έγινε συμβολικό σημείο αναφοράς. Τι θέλατε να εκφράσετε με αυτό;

Το «Πολύχρωμο Λουλούδι» δεν είναι μόνο ένα έργο· είναι ένα σημείο συνάντησης, μια πρόσκληση να σταθεί ο θεατής και να αφεθεί στη χαρά και την αισιοδοξία. Μέσα από τα χρώματα και τη μορφή του ήθελα να εκφράσω τη ζωντάνια της φύσης, την ομορφιά της διαφορετικότητας και την αρμονία που μπορεί να γεννηθεί από τη συνύπαρξη διαφορετικών στοιχείων.

Είναι σαν ένα χαμόγελο στην είσοδο της έκθεσης, ένα φως που υποδέχεται και δίνει τον τόνο για όσα ακολουθούν, υπενθυμίζοντας ότι η τέχνη είναι πρώτα απ’ όλα εμπειρία και αίσθηση.

Αν μπορούσατε να επιλέξετε ένα από τα τέσσερα στοιχεία που σας εκφράζει περισσότερο, ποιο θα ήταν;

Αν έπρεπε να διαλέξω ένα στοιχείο, θα ήταν το νερό. Το νερό κινείται, προσαρμόζεται, αλλά έχει και δύναμη και βάθος που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά. Μου αρέσει γιατί, όπως και στη δουλειά μου, μπορεί να πάρει πολλές μορφές — να κυλήσει, να σταθεί, να σμιλεύσει το περιβάλλον γύρω του.

Αυτή αίσθηση της κίνησης και της μεταμόρφωσης είναι που με εκφράζει περισσότερο.

Πόσο σας επηρέασε ο ρόλος της μητρότητας στη σχέση σας με τη δημιουργία;

Τα παιδιά μου μου υπενθυμίζουν καθημερινά ότι η τέχνη δεν είναι μόνο αποτέλεσμα, αλλά και διαδικασία — μια συνεχής ανακάλυψη, ένα παιχνίδι με μορφές, χρώματα και ιδέες. Η δημιουργία έγινε για μένα ακόμη πιο ζωντανή, πιο συναισθηματική και πιο ουσιαστική μέσα από τη μητρότητα.

Ο σύζυγός σας, ο Χάρης Βαφειάς, είναι γνωστός για τον δυναμισμό του στον χώρο της ναυτιλίας. Πώς στηρίζει τη δική σας καλλιτεχνική πορεία;

Ο Χάρης με στηρίζει με τρόπο διακριτικό αλλά σταθερό. Πάντα πιστεύει στη δουλειά μου και στην αξία της δημιουργίας, και αυτό μου δίνει την ελευθερία να αφοσιωθώ στην τέχνη μου χωρίς να χάνω τον ρυθμό μου.

Η στήριξή του δεν είναι μόνο πρακτική, αλλά κυρίως συναισθηματική — είναι εκεί για να μοιραστεί τη χαρά της δημιουργίας, να ενθαρρύνει τις ιδέες μου και να μου υπενθυμίζει ότι η τέχνη χρειάζεται χώρο και πίστη για να ανθίσει. Με την παρουσία του, κάθε νέα δουλειά γίνεται πιο γεμάτη, πιο θαρραλέα και πιο αληθινή.

Από τη φιλανθρωπική έκθεση για την ΕΛΠΙΔΑ έως το Μονακό — πώς βιώσατε αυτή την πορεία;

Η πορεία μου, από την πρώτη έκθεση αφιερωμένη στην ΕΛΠΙΔΑ μέχρι τις διεθνείς μου παρουσιάσεις, με εμπνέει να συνεχίζω. Κάθε νέα δημιουργία είναι μια ευκαιρία να σκεφτώ, να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό και να εξελιχθώ. Το ίδιο ισχύει και στη φιλανθρωπία: η προσφορά δεν έχει τέλος, όπως και η ανάγκη να δίνουμε, να συνεισφέρουμε και να εμπνέουμε.

Τι έχετε μάθει από το κοινό που αγοράζει ή παρακολουθεί τη δουλειά σας;

Από το κοινό μου έχω μάθει ότι η τέχνη ζει μόνο όταν συναντά τους ανθρώπους. Κάθε θεατής φέρνει τη δική του εμπειρία, τη δική του ανάγνωση, και έτσι τα έργα μου αποκτούν νέες διαστάσεις.

Μου υπενθυμίζουν ότι η δημιουργία δεν είναι μόνο προσωπική ανάγκη, αλλά και διάλογος· ότι η τέχνη έχει δύναμη να αγγίζει, να εμπνέει, να ξυπνά συναισθήματα και μνήμες. Μέσα από αυτή τη σχέση, νιώθω ότι η δουλειά μου δεν μένει στάσιμη, αλλά εξελίσσεται μαζί με τον κόσμο που την αγκαλιάζει.

Πώς βλέπετε τη θέση της γυναίκας δημιουργού στη σημερινή Ελλάδα;

Μέσα από το παράδειγμά μου προσπαθώ να τους δείξω ότι η ζωή είναι δημιουργία. Όχι μόνο με την τέχνη, αλλά με κάθε μας επιλογή: να ακούνε τη φωνή τους, να ακολουθούν το πάθος τους, να σέβονται τη φύση και να εκφράζουν ό,τι νιώθουν.

Θέλω να καταλάβουν ότι η επιμονή, η υπομονή και η ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό τους έχουν αξία, όπως ακριβώς και η ελευθερία να δημιουργούν χωρίς φόβο. Να βλέπουν ότι η ομορφιά δεν είναι μόνο στο αποτέλεσμα, αλλά στη διαδικασία — στο ταξίδι, στις μικρές στιγμές, στις προσπάθειες που κάνουν κάθε μέρα.

Αν κλείνατε τα μάτια και φανταζόσασταν το επόμενο σας καλλιτεχνικό βήμα, τι θα βλέπατε;

Αν έκλεινα τα μάτια, θα με φανταζόμουν να δημιουργώ μια νέα συλλογή σε συνεργασία με κάποιον άλλο καλλιτέχνη — μια σύνθεση φαντασίας, χρώματος και ανοιχτών ιδεών. Θα ήταν ένας διάλογος ανάμεσα σε δύο κόσμους, όπου τα υλικά, οι μορφές και οι ιδέες θα μπλέκονται και θα “χορεύουν” μαζί, αφήνοντας χώρο για έκπληξη και ανακάλυψη. Κάθε έργο θα ήταν μια μικρή ιστορία, μια σπίθα φωτός που ξυπνάει τη φαντασία και τη χαρά.

Τι σημαίνει για εσάς επιτυχία;

Για μένα, η επιτυχία δεν μετριέται με βραβεία, αριθμούς ή προβολή. Είναι η στιγμή που ένα έργο “μιλάει” — όταν νιώθω ότι η δημιουργία μου αγγίζει κάποιον, τον κάνει να σταθεί, να σκεφτεί ή να νιώσει.

Επιτυχία είναι να παραμένω αληθινή στον εαυτό μου, να συνεχίζω να εξελίσσομαι, να κρατώ ζωντανή τη φωνή της έμπνευσης μέσα μου. Κάθε έργο που γεννιέται με ενέργεια, φως και ειλικρίνεια είναι, για μένα, μια μικρή αλλά απόλυτη επιτυχία.

Αν δεν ήσασταν καλλιτέχνιδα, τι θα θέλατε να είστε;

Αν δεν ήμουν καλλιτέχνιδα, θα ήμουν αρχιτέκτονας, όπου σπούδασα και εργάστηκα πριν την απόκτηση οικογένειας.Πάντα με γοήτευε ο κόσμος των σχεδίων, η σύνθεση, η αρμονία μεταξύ χώρου και μορφής. Ακόμα και στην καλλιτεχνική μου πορεία, η αγάπη για το σχέδιο και η αίσθηση της δομής με συνοδεύουν. Η αρχιτεκτονική ήταν η πρώτη μου γλώσσα δημιουργίας και θα είχε παραμείνει ο δρόμος μου.

Διαβάστε επίσης:

Έμιλυ Βαφειά: Η σικ εμφάνιση στο πάρτι των Κούστα στο Κάπρι

Τα «Στοιχεία» της Εμιλυ Βαφειά, τα 50 χρόνια του Politia Tennis Club, το AMOS Film Festival στην Αλόννησο, η ΕΛΙΖΑ για τα παιδιά, μια θεατρική παράσταση και ένα Κυριακάτικο brunch

Η Έμιλυ Βαφειά κατακτά τον κόσμο: «Στην Αμερική θα ήταν διαφορετικά»