Θαυμάζουμε το Grand Egyptian Museum, ένα μνημειακό αφιέρωμα στον πολιτισμό της αρχαίας Αιγύπτου

Το πολυαναμενόμενο Grand Egyptian Museum ολοκληρώθηκε από το γραφείο Heneghan Peng Architects, σηματοδοτώντας ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά έργα του 21ου αιώνα. Τοποθετημένο μόλις ενάμισι χιλιόμετρο από τις Πυραμίδες της Γκίζας, το νέο μουσείο θα εκθέτει περισσότερα από 5.000 αρχαία αντικείμενα και θα αποτελέσει το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο σε έναν μόνο πολιτισμό (με την εμβληματική Αίθουσα του Τουταγχαμών να κερδίζει τις εντυπώσεις).

Το έργο γεννήθηκε μέσα από διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό το 2003, τον οποίο κέρδισε το γραφείο Heneghan Peng, με έδρα το Δουβλίνο, σε συνεργασία με τα Arup και Buro Happold.

Η καθυστέρηση οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων που συνδέονται με την κλίμακα, τη χρηματοδότηση και την πολιτική αστάθεια της χώρας. Πρόκειται για ένα έργο πρωτοφανούς μεγέθους και τεχνικής πολυπλοκότητας, που απαιτούσε όχι μόνο την ανέγερση ενός κτιρίου / μουσείου, αλλά και την εγκατάσταση υπερσύγχρονων εργαστηρίων συντήρησης, τη μεταφορά χιλιάδων αρχαιοτήτων και την εξασφάλιση ειδικών περιβαλλοντικών συνθηκών για τη διατήρησή τους.

Αρχικά, η ανέγερση ξεκίνησε το 2005, όμως η Αραβική Άνοιξη του 2011 και η περίοδος πολιτικών αναταραχών στην Αίγυπτο πάγωσαν τις εργασίες για χρόνια. Παράλληλα, η χρηματοδότηση ύψους άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, με σημαντική συνδρομή από την Ιαπωνική Υπηρεσία Διεθνούς Συνεργασίας (JICA), χρειάστηκε πολλαπλές αναθεωρήσεις και ελέγχους.

Οι εργασίες επανεκκίνησαν πλήρως το 2016, με ενισχυμένη επίβλεψη και επικαιροποιημένα πρότυπα ασφάλειας, ενώ η πανδημία COVID-19 το 2020 προκάλεσε νέα καθυστέρηση στην παράδοση των εκθεμάτων και στην εκπαίδευση του προσωπικού. Έτσι, η ολοκλήρωση το 2025 σηματοδοτεί ουσιαστικά το τέλος μιας περιπετειώδους και αγωνιώδους πορείας άνω των δύο δεκαετιών, καθιστώντας το μουσείο όχι απλώς τεχνικό επίτευγμα, αλλά και σύμβολο επιμονής και εθνικής υπερηφάνειας.

Όπως ανέφερε η ιδρύτρια Róisín Heneghan, «ο σχεδιασμός ενός μουσείου αυτού του βεληνεκούς, τόσο κοντά σε ένα μνημείο με τη δύναμη και τον συμβολισμό των πυραμίδων, είναι μια εμπειρία ζωής». Ο στόχος της ομάδας ήταν να δημιουργηθεί μια «γέφυρα» ανάμεσα στην αρχαία ιστορία και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, ένα μουσείο που θα στεγάσει ανεκτίμητα αντικείμενα στη γη που τα γέννησε.

Η τοποθεσία υπήρξε καθοριστική για τον σχεδιασμό. Χτισμένο πάνω σε έρημο οροπέδιο που σχηματίστηκε από τον Νείλο, το κτίριο εκτείνεται οπτικά προς τις πυραμίδες, με τον άξονα συμμετρίας του να ευθυγραμμίζεται με τα τρία αρχαία μνημεία. Οι ακτινικές γραμμές των τοίχων και της στέγης σχηματίζουν μια ανεμισματοειδή κάτοψη που αντηχεί τη γεωμετρία των πυραμίδων χωρίς να ανταγωνίζεται το ύψος τους.

Στο κέντρο του μουσείου δεσπόζει μια εντυπωσιακή, εξαώροφη κεντρική σκάλα, πλαισιωμένη από μνημειακά εκθέματα όπως τα δέκα αγάλματα του Φαραώ Σενουσρέτ Α΄. Η σκάλα οδηγεί τους επισκέπτες σε μια χρονολογική πορεία μέσα στην αιγυπτιακή ιστορία, από την Προδυναστική Περίοδο έως τη χριστιανική εποχή των Κοπτών, καταλήγοντας στην κορυφή όπου βρίσκονται οι μόνιμες εκθέσεις της Αίθουσας Τουταγχαμών και η θέα που ανοίγεται προς τις Πυραμίδες της Γκίζας.

Το φυσικό φως χρησιμοποιείται με φειδώ, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις συντήρησης των ευρημάτων, ενώ το οπλισμένο σκυρόδεμα συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας, περιορίζοντας την ανάγκη για κλιματισμό. Πέρα από τον ρόλο του ως εκθεσιακό κέντρο παγκόσμιας κλάσης, το Grand Egyptian Museum έχει σχεδιαστεί ως πολιτιστικός και εκπαιδευτικός κόμβος του Καΐρου. Σε συνεργασία με το γραφείο τοπίου West 8, οι εκτεταμένοι κήποι του παραπέμπουν στη γονιμότητα και τη βλάστηση της κοιλάδας του Νείλου.

Το μουσείο φιλοξενεί επίσης ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά και συντηρητικά κέντρα του κόσμου, με δεκαεπτά εξειδικευμένα εργαστήρια που συνδέονται με το κυρίως κτίριο μέσω υπόγειας σήραγγας. Εκεί διαφυλάσσονται πολύτιμα τεκμήρια του αιγυπτιακού πολιτισμού, από εύθραυστους παπύρους και υφάσματα, έως γλυπτά, κεραμικά και ανθρώπινα κατάλοιπα.

Η ολοκλήρωση του Grand Egyptian Museum αποτελεί ορόσημο για την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας και ταυτόχρονα μια αρχιτεκτονική πράξη σεβασμού προς έναν από τους αρχαιότερους και πιο συναρπαστικούς πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Το μουσείο στέκει πια ως σύγχρονος σύνδεσμος ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ως ζωντανή μαρτυρία της διαχρονικής επιρροής της Αιγύπτου στον παγκόσμιο πολιτισμό.

Διαβάστε επίσης:

Μια κλεφτή ματιά σ’ ένα Μεγάλο Μουσείο – Από τον πλούτο του φαραώ Τουταγχαμών σ’ έναν απλό γραφέα

Η προσωπική συλλογή ρολογιών του Francis Ford Coppola στο επίκεντρο της The New York Watch Auction: XIII

Louis Vuitton: Στο απόγειό της με το αστέρι της να λάμπει στο Salle des Etoiles στο Μόντε Κάρλο