Διόνυσος και Ηρακλής σε διαγωνισμό οινοποσίας – Εντυπωσιακό εύρημα σαρκοφάγου

Ότι ο Διόνυσος ήταν… γερό ποτήρι είναι γνωστό. Τώρα όμως αποδεικνύεται ότι ικανός αντίπαλος ήταν και ο Ηρακλής. Αλλιώς δεν θα τολμούσε να πάρει μέρος σ’ έναν διαγωνισμού ποτού μαζί του. Όλα αυτά στη μυθολογία βέβαια, με ντοκουμέντο μία μαρμάρινη σαρκοφάγο, που βρέθηκε κοντά στην αρχαία πόλη της Καισάρειας στο Ισραήλ. Γιατί στην σαρκοφάγο απεικονίζεται ο διαγωνισμός ποτού μεταξύ του ημίθεου Ηρακλή και του Διονύσου, θεού του κρασιού και της διασκέδασης. Και δεν χρειάζεται φιλοσοφία ως προς το ερώτημα ποιος ήταν ο νικητής, αφού οι αρχαίοι καλλιτέχνες σπανίως παρέκκλιναν της πεπατημένης στην απεικόνιση των μύθων.

Οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν το τεχνούργημα, το οποίο χρονολογείται από τον 2ο ή 3ο μ.Χ. αιώνα, κατά μήκος της βορειοδυτικής ακτής της χώρας κάτω από έναν αμμόλοφο. Η σαρκοφάγος, όμως, θρυμματίστηκε σε κομμάτια κατά την ανασκαφή, έτσι χρειάστηκε να επέμβουν οι συντηρητές, προκειμένου να την καθαρίσουν και βέβαια να την επανασυναρμολογήσουν ώσπου να αποκαλυφθεί τελικά η πλήρης σκηνή.

Όπως φάνηκε λοιπόν, η μία πλευρά του αρχαίου, που διασώζεται ολόκληρη, δείχνει τον Ηρακλή να απεικονίζεται ξαπλωμένος πάνω σε δέρμα λιονταριού. «Βρίσκεται στο τέλος του αγώνα κρατώντας ένα ποτήρι κρασί στο χέρι του και φυσικά είναι σε αυτήν την στάση, επειδή στον αγώνα ο Διόνυσος, ο θεός του κρασιού – τον οποίο κανείς δεν μπορεί να νικήσει – αναδείχθηκε νικητής», όπως δήλωσε σχετικά ο αρχαιολόγος Νοάρ Σάχαρ της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων.

Το τέλος και η αρχή

«Αυτή η σαρκοφάγος είναι ένα εξαιρετικό έργο τέχνης», όπως δήλωσε και ο Μαρκ Αβραχάμι, επικεφαλής συντήρησης της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων. «Δεν υπάρχουν πολλές σαρκοφάγοι σαν κι αυτή στον κόσμο». Κι αυτό, γιατί ενώ παρόμοιες σκηνές εμφανίζονται σε ψηφιδωτά της ίδιας περιόδου, το εύρημα σηματοδοτεί την πρώτη εμφάνιση αυτής της συγκεκριμένης ιστορίας σε σαρκοφάγο από την περιοχή.

Στην δεύτερη πλευρά της που έχει διατηρηθεί αποσπασματικά ο Διόνυσος απεικονίζεται ως μέρος μιας χαρούμενης πομπής, καθώς είναι περιτριγυρισμένος από σάτυρους, γυναίκες ακόλουθους και τον Πάνα, τον θεό της άγριας φύσης. «Σε αυτή την περίπτωση όμως, φαίνεται ότι οι μορφές δεν γιορτάζουν μόνο, γιατί στην πραγματικότητα συνοδεύουν τον νεκρό στο τελευταίο του ταξίδι, έτσι το ποτό και ο χορός μετατρέπονται σε σύμβολο απελευθέρωσης και μετάβασης από την ζωή στον επόμενο κόσμο», όπως δήλωσε ο Σάχαρ. Για τον ίδιο έτσι «Αυτή η σαρκοφάγος προσφέρει μια ασυνήθιστη προοπτική της ιδέας του θανάτου: Όχι ως τέλος, αλλά ως αρχή ενός νέου μονοπατιού».

Να σημειωθεί ότι ο χώρος της ανασκαφής βρίσκεται έξω από τα αρχαία τείχη της πόλης της Καισάρειας δίπλα στη Μεσόγειο Θάλασσα ενώ οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει μαζί και μια σειρά από μαρμάρινες πλάκες με χαραγμένα ονόματα. Ευρήματα που υποδηλώνουν ότι η Καισάρεια δεν περιοριζόταν μόνο εντός των τειχών της αλλά και ότι η γύρω περιοχή ήταν πιο πυκνοκατοικημένη και πλούσια σε ευρήματα από ό,τι πίστευαν ως τώρα. «Πρόκειται για μία ανακάλυψη, που προκαλεί σκέψη και αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο γινόταν αντιληπτή η ζωή και η πίστη στον ρωμαϊκό κόσμο», όπως δήλωσε ο γενικός διευθυντής της IAA, Έλι Εσκουσίντο.

Διαβάστε επίσης:

Εγκαίνια: Η εμβληματική «Κόρη της Θήρας» στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο

Για τα μάτια τους μόνο – Η μαύρη σκόνη για το μακιγιάζ από το Ιράν

Πάνος Ματθαίου: Οι Κούφιοι άνθρωποι της εποχής μας