Το απόστημα της αναποτελεσματικής και ανεξέλεγκτης δημόσιας διοίκησης

Άκουγα στο ραδιόφωνο, σε δελτίο ειδήσεων, την αντίδραση του Κωστή Χατζηδάκη στην … απαίτηση διευθύντριας του ΕΦΚΑ να της σταλεί ερμηνευτική εγκύκλιος για να εφαρμόσει το νόμο. Έτσι το είδε, έτσι το έπραξε. Κι ας ταλαιπωρούνται μερικές εκατοντάδες πολίτες.

Χωρίς να το συνειδητοποιήσω το μυαλό μου πήγε πίσω, σ’ ένα επεισόδιο, στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του 1989/90, όταν με υπουργό οικονομικών τον Αντώνη Σαμαρά, τρεις εξωτερικοί σύμβουλοι προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε την εικόνα της οικονομίας προκειμένου να βοηθήσουμε να καταρτιστεί ο προϋπολογισμός.

Το ΠΑΣΟΚ είχε τότε τους αρμούς της εξουσίας (αυτούς που ο ΣΥΡΙΖΑ με μεγάλη του λύπη δεν κατάφερε να κατακτήσει). Τα αιτήματα μας προς τους διευθυντές της δημόσιας διοίκησης – π.χ. για το ύψος των εγγυήσεων που είχε δώσει το ελληνικό δημόσιο—συνάντησαν στην καλύτερη περίπτωση την παγερή σιωπή και στην χειρότερη μερικά πολύ ωραία … Γαλλικά.

Υπάρχει ένα αναμφισβήτητο γεγονός. Η κατάργηση των γενικών διευθυντών το 1981 και η καθιέρωση της πολιτικής όπου οι προαγωγές γίνονται αυστηρά με βάση την ιεραρχία, άνοιξαν τότε το Κουτί της Πανδώρας. Στην ουσία μετέτρεψαν την δημόσια διοίκηση σ’ έναν ανεξάρτητο και ουσιαστικά ανεξέλεγκτο οργανισμό, με δική του «ζωή» και δυναμική.

Ως υπουργός διοικητικής μεταρρύθμισης ο σημερινός πρωθυπουργός είχε αφήσει «όνομα», διότι δεν είχε διστάσει να βγάλει τα άπλυτα της γραφειοκρατίας στην φόρα: τους υπαλλήλους που πληρώνονταν χωρίς να εμφανίζονται ποτέ, τους ξύπνιους με τα παραμάγαζα, τους παραβάτες νόμων που περνούσαν αβρόχοις ποσί, ακόμη και τους κοινούς εγκληματίες που δεν γνώριζαν τιμωρία.

Πειθαρχικά συμβούλια κατ’ όνομα, απλά για το θεαθήναι και τις πρόσθετες αμοιβές.

Αυτό το κράτος εν κράτει έχει ουσιαστικά παραμείνει αλώβητο σε όλη την διάρκεια της μεταπολίτευσης. Η σημερινή κυβέρνηση έδειξε πως έχει άλλες προτεραιότητες. Έτσι το είδε, έτσι έπραξε κι αυτή.

Η εμπειρία με τον ΕΦΚΑ δείχνει με σαφήνεια ότι οι προτεραιότητες χρειάζεται να ιεραρχηθούν ξανά.

Μία πλευρά του προβλήματος είναι ότι η τεράστια επιτυχία του ψηφιακού κράτους, μας εφησύχασε. Κατά μία έννοια, η μεγάλη βελτίωση στην καθημερινότητα της σχέσης του πολίτη με το κράτος – όπου το δημοσιοϋπαλληλικό κράτος πήγε ένα βήμα πίσω – μας έκανε να νομίζουμε ότι αν δεν τιθασεύτηκε τουλάχιστον άρχισε να υπακούει σε ορισμένους κανόνες.

Δυστυχώς, ακόμη και ο Κυριάκος Πιερακάκης δεν μπορεί να τα κάνει όλα. Μεγάλα μέρη του κράτους παραμένουν πέρα από κάθε έλεγχο, αυθύπαρκτα και ανεξάρτητα. Πριν από μερικές εβδομάδες βουλευτής έψαχνε να βρει ποιος ελέγχει την Αποκεντρωμένη Περιφέρεια – και ο υπεύθυνος δεν ήταν ο Περιφερειάρχης!

Τώρα ανακοινώθηκε η ψηφιοποίηση των υποθηκοφυλακείων. Θα γελάσει και το παρδαλό κατσίκι με τα…θαύματα που θα βγουν στην φόρα, όπως και με την προσπάθεια που θα καταβληθεί για να υπονομευτεί το όλο εγχείρημα.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν μάθει, πλέον, να είναι στο απυρόβλητο. Παράδειγμα οι δάσκαλοι και καθηγητές. Αυτοί που όφειλαν να διδάξουν την βασική αρχή της δημοκρατίας – τον σεβασμό στους νόμους—βάζουν τον εαυτό τους υπεράνω των νόμων.

Αντιγράφουν το κομμουνιστικό σύνθημα «νόμος είναι το δίκαιο του εργάτη» και η συμπεριφορά τους ουδόλως διαφέρει απ’ αυτήν των αναρχικών.

Αυτή η κυβέρνηση έχει δείξει ότι δεν διστάζει να σπάσει αυγά. Ας αποφασίσει να σπάσει και το απόστημα της ανεξέλεγκτης, αντιπαραγωγικής, αναποτελεσματικής και αδιαφανούς δημόσιας διοίκησης.

Διαβάστε επίσης:

Τι πραγματικά συμβαίνει με την ενέργεια

Μία πρωτόγνωρη επιστολή – παρέμβαση