Ο ρόλος του κράτους στην εποχή των σύγχρονων πανδημιών

Στο τελευταίο (2/9) σχόλιο μου έγραψα για τη λογική του κυβερνητικού rotation και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή η πρακτική της «μουσικής καρέκλας» σε μία χώρα, όπως η δική μας όπου η κρατική θεσμική μνήμη είναι ελλειμματική – για να το πούμε κομψά.

Αναρωτιόμαστε, ως πολίτες, πώς κράτη όπως Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία και ιδιαίτερα η Ιταλία καταφέρνουν να διοικούνται αποτελεσματικά, όποιο κόμμα κι αν είναι στην εξουσία;

Είναι εμφανές ότι κράτη που έχτισαν αυτοκρατορίες έχουν την συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία για να λειτουργήσουν σύμφωνα με γενικά αποδεκτούς από τον πολιτικό τους κόσμο κανόνες.

Αν δεν υπήρχε αυτό το υπόβαθρο, οι αυτοκρατορίες δεν θα είχαν χτιστεί.

Όσον αφορά ειδικά στην Ιταλία, όσο κι αν μας είναι δυσάρεστο, το γεγονός παραμένει ότι ο φασισμός έφτιαξε αποτελεσματική γραφειοκρατία. Δεν το θαυμάζω, το αναφέρω ως ένα ιστορικό γεγονός.

Πώς διασφαλίζεται, όμως, η δημιουργία και συνέχιση της θεσμικής μνήμης; Κι εδώ η απάντηση είναι απλή.

Με βάση την κοινή αποδοχή των κανόνων, στα κράτη που θεωρούνται πως είναι οργανωμένα, υπάρχει συνέχεια της πολιτικής.

Ο μόνιμος υφυπουργός ή γενικός γραμματέας αποτελεί το κύριο στοιχείο που εγγυάται τη συνέχιση της πολιτικής και αποφεύγει τα πισωγυρίσματα.

Δεν σημαίνει αυτό που όλα βαίνουν μονότονα σ’ έναν άκαμπτο μονόδρομο.

Σημαίνει ότι η όποια αλλαγή υποχρεωτικά συζητείται ως προς την σημασία της και τις επιπτώσεις της.

Σημαίνει ότι ο εκάστοτε υπουργός δεν είναι δικτάτορας να αποφασίζει μέσα σε λίγες ημέρες την ανατροπή των πολιτικών του προκατόχου του.

Σημαίνει ότι υπάρχουν δικλίδες ασφάλειας στο ίδιο το κράτος.

Σημαίνει ότι ο υπουργός πρέπει να πείσει και αυτόματα ελέγχεται όχι μόνο από τον πρωθυπουργό, αλλά και από τον κρατικό μηχανισμό.

Βέβαια, στην Ελλάδα όταν μιλάμε για κρατικό μηχανισμό αυτόματα σκεφτόμαστε «αναποτελεσματικότητα, διαφθορά, ανευθυνότητα, κομματοκρατία, αδιαφορία, τεμπελιά».

Αυτά σκεφτόμαστε, αυτά γράφουμε, αυτά πιστεύουμε και έτσι όλα καταλήγουν αυτοεκπληρούμενα. Εφόσον το λέμε έτσι θα είναι.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που στηρίζουν την συγκεκριμένη θέση. Υπάρχουν και πολλά που την αντικρούουν.

Η παγίδα της εξαγωγής συμπερασμάτων για το σύνολο από το μερικό είναι εύκολη.

Η αναγνώριση ότι πολλά λειτουργούν σωστά και αποτελεσματικά στο ελληνικό κράτος είναι δύσκολο – για να μην πω ότι προξενεί αντιδράσεις που επεκτείνονται από την απορία έως την άρνηση και καταλήγουν και στην χλεύη.

Η ευθύνη για την «εικόνα» αλλά και για την «πραγματικότητα» βαρύνει αποκλειστικά το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Σ’ αυτόν εναπόκειται να την διορθώσει.

Τα κατάφερε με τη διαχείριση της covid και των εμβολιασμών, τη διανομή φαρμάκων στους ευάλωτους, την πληροφόρηση και τον έλεγχο.

Τι τον εμποδίζει να κάνει το ίδιο με τη διαχείριση των δασών – για παράδειγμα;

Ο ρόλος του κράτους είναι να διασφαλίζει, με ίσους όρους για όλους τους πολίτες, την επάρκεια, την ποιότητα και την διανομή των δημόσιων αγαθών.

Το πρόβλημα αρχίζει όταν το κράτος αποφασίζει να παίξει το ίδιο τον ρόλο του πολιτικοποιημένου επιχειρηματία – οπότε νομοτελειακά επιφέρει ανισότητες, ανεπάρκειες και υποβάθμιση ποιότητας.

Είναι σαφές σε όσους έχουν ανοιχτό μυαλό ότι η ανθρωπότητα στέκεται στο κατώφλι τεράστιων αλλαγών με επιπτώσεις που δεν τις φαντάζεται.

Στις επόμενες δεκαετίες ο ρόλος του κράτους θα είναι καθοριστικός στην αντιμετώπιση των σύγχρονων πανδημιών: των μολύνσεων, των ανισοτήτων, της κλιματικής κρίσης, της μετανάστευσης, της επάρκειας νερού και φαγητού.

Η εμμονή μας να αυτομαστιγωνόμαστε χωρίς να πράττουμε για να διορθώσουμε, μόνο σε περαιτέρω δραματική υποβάθμιση και απώλεια ζωής θα καταλήξει.  Εμβαλωματικές λύσεις μετά από κάθε συμβάν είναι μη-λύσεις.

Διαβάστε επίσης:

Μία απέραντη θλίψη για την αντιπολίτευση

Κρατικό χρήμα-Ανάλυση: 1,7 εκατ. ευρώ ετησίως για τους Σπαρτιάτες-Τι παίρνουν Νίκη, Πλεύση και τα άλλα κόμματα

Mε το βλέμμα στα ενεργειακά η Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου- Ισραήλ