Η διολίσθηση των ΗΠΑ προς τον διχασμό και η επίπτωση στην Ελλάδα

Είμαι σαφές πως αν ο Biden εκλεγεί το Νοέμβριο θα αποτελεί την μη χείρον βέλτιστον επιλογή. Η ηλικία του προβληματίζει τον κόσμο, αλλά δεν είναι αυτό το πρόβλημα. Στο κάτω-κάτω υποφέρει από τραυλισμό από παιδί. Στο κάτω-κάτω ο Trump πολλές φορές μιλά ακαταλαβίστικα—άσε που καταφέρνει να κοιμηθεί στο δικαστήριο καθώς είναι γνωστό ότι έχει εξαιρετικά περιορισμένη χρονική διάρκεια συγκέντρωσης.

Για τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ και οι λοιπές χώρες της Δύσης αν εκλεγεί ο Trump έχουν ήδη γραφτεί πολλά. Το μέγα ερώτημα είναι ποια προβλήματα θα αντιμετωπίσει ο Biden αν εκλεγεί. Γι’ αυτά έχουν γραφτεί λίγα.

Η Αμερική έχει εξελιχθεί σε μία βαθύτατα διχασμένη χώρα. Πρόκειται για διχασμό που σε σημαντικό βαθμό αντανακλά την αξιακή σύγκρουση του Εμφυλίου Πολέμου — μεταξύ της Ομοσπονδίας των Βόριων πολιτειών και της Συνομοσπονδίας των Νότιων. Ο διχασμός δεν τελείωσε με την νίκη των Βορίων και την κατάργηση της δουλείας. Συνεχίστηκε με την μορφή της φυλετικής διάκρισης, σημαντικά απομεινάρια της οποίας εξακολουθούμε να βλέπουμε με τον επαναπροσδιορισμό των εκλογικών περιφερειών σε πολιτειακό επίπεδο.

Αν οι Νότιες πολιτείες δυσκολεύονται να αποδεχτούν την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, είναι σαφές ότι αδυνατούν τώρα να δεχτούν την κατάργηση των έμφυλων διακρίσεων. Η αίσθηση ότι οι εξελίξεις έχουν «ξεφύγει» διογκώνεται σε συγκεκριμένα ακροατήρια και γεωγραφικές περιοχές. Η εμφάνιση της woke culture αντανακλά έτσι μία αντίδραση εξίσου έντονη με αυτήν υπέρ της συμπερίληψης. Ο συντηρητισμός του Ανωτάτου Δικαστηρίου συγκεκριμένα με την ανατροπή της Wade vs. Roe, αντικατοπτρίζει την θρησκευτική διάσταση του διχασμού.
Ουσιαστικά, οι ΗΠΑ έχουν πλέον διχαστεί ανάμεσα στους πολίτες και πολιτείες που αναζητούν «σωτηρία» με την επιστροφή στις ρίζες και σ’ αυτούς που πρωτοστατούν στην κατάργηση όλων των διακρίσεων. Και οι δύο πλευρές υποστηρίζουν την Συνταγματικότητα (constitutionalism). Η διαφορά είναι ότι οι μεν επιδιώκουν να ερμηνεύονται οι νόμοι με βάση τις αρχές των «Πατέρων» το 1783, οι δε με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η σύγκρουση είναι βαθιά—σαν να μην έχουν κλείσει οι πληγές του Εμφυλίου. Ίσως αυτό να είναι ένα από τα δυσεπίλυτα προβλήματα. Οπότε, δεν πρέπει να ξενίζουν τα λόγια κορυφαίων πολιτικών επιστημόνων όταν μιλούν για απόσχιση πολιτειών αν εκλεγεί ή ο ένας ή ο άλλος, αλλά κυρίως αν ο Biden θα είναι ο επόμενος πρόεδρος.

Ο διχασμός στις ΗΠΑ είναι πολιτισμικός — γι’ αυτό και είναι πλέον τόσο επικίνδυνος.

Στην Ελλάδα μπορεί, τώρα πλέον, να θεωρούμε ότι κλείνουν οι πληγές του δικού μας Εμφυλίου, αλλά η συμπεριφορά της αντιπολίτευσης είναι επικίνδυνη για την εμφάνιση ενός νέος διχασμού αλά ΗΠΑ. Ο λαϊκισμός του Trump πρόσφερε το έναυσμα, εμείς έχουμε ήδη ζήσει το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Δυστυχώς, δεν έχει επαρκώς αναλυθεί ως προς τις μακρόχρονες πολιτικές επιπτώσεις του—απλά αναδεικνύεται ως το άκρον άωτο του οπορτουνισμού. Η διάγνωση παραμένει ρηχή –κι αυτό διότι ο λαϊκισμός του Κασσελάκη με τα πασιφανή ψέματα (όπου βοηθά και ο Φάμελος), το life style, το ιδεολογικό συνονθύλευμα, δημιουργούν μία μορφή «πολιτισμού» που αναπόφευκτα οδηγεί σε διχασμό –αν επεκταθεί. Ο Κασσελάκης δεν λειτουργεί απλά πολιτικά, πράττει κυρίως σε επίπεδο κουλτούρας, δηλαδή πολιτισμικά.

Από την πλευρά του το ΠΑΣΟΚ επικεντρώνει το πολιτικό του «είναι» στην άρνηση. Μπορεί το ίδιο να θεωρεί πως έχει καταθέσει θετικές προτάσεις πολιτικής και εξουσίας. Αναρωτιέμαι αν έστω ένας στους δέκα πολίτες το έχει συνειδητοποιήσει. Θα πρότεινα στην ηγεσία του να το ψάξει. Διότι, ο Ανδρουλάκης κατάφερε να ταυτίσει το κόμμα με τις υποκλοπές και τα Τέμπη, και την εικόνα του ΠΑΣΟΚ με το θυμωμένο ύφος του. Είναι από θέση διχαστικός.

Ο διχασμός των ΗΠΑ αναπόφευκτα επηρεάζει την Ευρώπη συνολικά, τα κράτη-μέλη της ειδικά. Η έξαρση του μετά τις προεδρικές εκλογές το Νοέμβριο, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο – όπου θα δοκιμαστεί η ευρωπαϊκή ενότητα—όσο και σε εθνικό επίπεδο, όπου θα δοκιμαστεί η κοινωνική συνοχή και η πολιτική σταθερότητα. Είναι υπόβαθρο εύφορο για την άνοδο των άκρων – όπου ο κούφιος δογματισμός κυριαρχεί απευθυνόμενος σε ευήκοα ώτα. Μία δεύτερη θεομηνία αλλά Θεσσαλία θα υπονομεύσει την κυβέρνηση – όσο κι αν δεν θα φταίει. Στην θέση της τι θα έχουν τα προσφέρουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης;

Αν ο Κασσελάκης είναι το πρότυπο και ο Ανδρουλάκης το πρόσωπο, ένας νέος πολιτισμικός διχασμός θα ξεσπάσει και στην Ελλάδα, σε αντιγραφή των ΗΠΑ. Το εμφάνιση του, εξάλλου, ήδη ξεκίνησε.