Εσύ πόσα μπορείς να πληρώσεις για να σώσεις τον πλανήτη;

Όταν μιλάμε για πράσινη ανάπτυξη χωρίς να μιλάμε και για το κόστος που την συνοδεύει μοιάζει με τις συζητήσεις που κάναμε για την προστασία των δανειοληπτών πρώτης  κατοικίας χωρίς να υπολογίζουμε τις τράπεζες που τους είχαν δανειοδοτήσει και τις κεφαλαιακές ζημιές  που θα προέκυπταν.

Χρειάστηκαν ούτε λίγο ούτε πολύ  60 χρόνια για να βραβευθεί  προχθές  με το βραβείο  Νόμπελ Φυσικής ο Ιάπωνας  Μανάμπε που την δεκαετία του 1960 εργάστηκε πάνω στην μοντελοποίηση του κλίματος στη Γη και στην αξιόπιστη πρόβλεψη της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.

Όλα αυτά τα χρόνια είμασταν σκεπτικοί, δεν  πολύ-πιστεύαμε πως εμείς είμασταν υπεύθυνοι για την μεταβολή του κλίματος προς το χειρότερο και ελπίζαμε πως με κάποιο μαγικό τρόπο η φύση θα έλυνε το πρόβλημα από μόνη της.

Μόνο να  θυμηθούμε τον προηγούμενο πλανητάρχη που ισχυριζόταν πως δεν υπάρχει αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, και ο αθεόφοβος  για να υποστηρίξει τα λεγόμενα του έβγαινε σε χιονισμένα τοπία σε περιόδους βαρυχειμωνιάς στην βόρεια Αμερική λέγοντας με τόσο κρύο και παγωνιά  που την βλέπετε την υπερθέρμανση;

Πριν από χρόνια ξεκίνησαν αρκετές πρωτοβουλίες από οικολογικές οργανώσεις που όμως  δεν είχαν την αναγκαία αποδοχή και υποστήριξη.

Ίσως έφταιγαν και οι ακτιβιστικές τους μέθοδοι που δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα δυνατό πράσινο  κίνημα.

Παρέμειναν στο περιθώριο και απλά είχαν την συμπάθειά μας.

Ήρθαν όμως τα ακραία φυσικά φαινόμενα να μας καταστήσουν με σαφή τρόπο πως δεν θα είναι πλέον ακραία αλλά από εδώ και πέρα τα ακραία θα είναι τα φυσιολογικά.

Εφιαλτικά σενάρια καταστροφής γινόντουσαν πλέον πιστευτά, λιώσιμο πάγων,  άνοδος της στάθμης των θαλασσών, ερημοποίηση, λειψυδρία , υπερτυφώνες, υπερθέρμανση.

Το φετινό καλοκαίρι με τον παρατεταμένο καύσωνα και τις φωτιές που δεν έσβηναν πήραμε και εμείς μια γεύση.

Και φωνάξαμε όλοι λοιπόν με μια φωνή πως  δεν πάει άλλο, ως εδώ.

Ταυτιστήκαμε , νιώσαμε πως είχαμε πλέον έναν οικολογικό σκοπό,  πήγαμε στις καλοκαιρινές μας διακοπές.

Είμασταν πλέον υπεύθυνοι πολίτες που συνειδητοποιήσαμε και αναδείξαμε το πρόβλημα.

Και πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις ήρθε ο λογαριασμός.

Ο λογαριασμός όμως ήρθε με την μορφή ροπαλιάς στο κεφάλι μας.

Το κόστος της ΔΕΗ, ξεπέρασε αυτό του ενοικίου και σαν μην έφτανε αυτό αρχίσαμε να ακούμε ευχολόγια για ένα ελαφρύ χειμώνα γιατί ίσως το φυσικό αέριο δεν επαρκεί για όλους.

Όχι μόνο μας έπεισαν πως θα είναι πολύ φθηνότερο από το πετρέλαιο για να συνδεθούμε και να αλλάξουμε καυστήρες, τώρα  θα το πληρώνουμε χρυσάφι  και ίσως δεν θα υπάρχει κιόλας γιατί οι Κινέζοι αγοράζουν όσο όσο όλες τις διαθέσιμές ποσότητες.

Μα είναι δυνατόν να αμφιβάλλουμε για την επάρκεια του φυσικού αερίου τώρα που συνδεθήκαμε  οι περισσότεροι μαζί του;

Ένα πλήθος συνθηκών μας προβάλλεται σαν δικαιολογία. Δεν φυσάει πολύ στις ανεμογεννήτριες στα αιολικά πάρκα  της δυτικής Ευρώπης, τυφώνες έπληξαν στις ΗΠΑ και η ξηρασία  στεγνώνει τα υδροηλεκτρικά στην Κίνα.

Νομίζαμε πως στον 21 αιώνα τις βασικές μας υποδομές τις είχαμε κατοχυρώσει.

Επιπρόσθετα είχαμε μείνει με την εντύπωση όλα  αυτά τα χρόνια πως νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου ανακαλύπτονται παντού, νέοι αγωγοί θα  το μεταφέρουν στην Ευρώπη, υγροποιημένο αέριο από την Αμερική να έρχεται με υπερσύγχρονα πλοία.

Τώρα ευχόμαστε για έναν ελαφρύ χειμώνα γιατί μάλλον βιαστήκαμε.

Σαν να κάνουμε δίαιτα και πριν αδυνατίσουμε πετάξαμε όλα τα παλιά και φαρδιά μας ρούχα για να φορέσουμε τα μοντέρνα και στενά.

Όμως τα προβλήματα δεν λύθηκαν, τα κιλά δεν χάθηκαν τόσο γρήγορα και  ενώ δεν χωράμε στα καινούργια ρούχα, τα παλιά δεν υπάρχουν πιά.

Μήπως βιαστήκαμε να κλείσουμε τα λιγνιτικά εργοστάσια, μήπως σταματήσαμε πρόωρα την εξέλιξη των πυρηνικών εργοστασίων;

Πώς πρέπει να διαχειριστούμε  την ενεργειακή σύνδεση με την Ρωσία και την ίδια στιγμή να  εξοπλιζόμαστε σαν ΝΑΤΟ  εναντίον της;

Είναι πραγματικό παράδοξο να συνυπάρχει η εξοπλιστική αντιπαλότητα μαζί με την ενεργειακή εξάρτηση, σαν να σκεφτόμαστε πως εάν χρειαστεί να έρθουμε ποτέ σε σύρραξη με την Ρωσία θα πρέπει να είναι καλοκαίρι γιατί αλλιώς θα παγώσουμε όλοι μας.

Σε αυτό το πλαίσιο της εξάρτησης με την Ρωσία καθυστερεί και η τροφοδοσία ενός νέου αγωγού του Nordstream 2  που θα τροφοδοτεί κατευθείαν την Γερμανία από την Ρωσία , αλλά δεν έχει ακόμα λειτουργήσει γιατί δεν δίνει τις απαραίτητες εγκρίσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ενώ λοιπόν η μακροπρόθεσμη στρατηγική είναι σωστή, οι συνδέσεις είναι τόσο πολύπλοκες που η βραχυχρόνια εφαρμογή βρίσκει τόσα πολλά προβλήματα που απειλούν την κοινωνική συνοχή και την ολιστική μας  ταύτιση απέναντι στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν ,  το κόστος της μετάβασης είναι υπαρκτό, είναι τεράστιο και σίγουρα θα δημιουργήσει και  κοινωνικές αναταράξεις.

 Στην Γαλλία πριν λίγα χρόνια τα κίτρινα γιλέκα ξεσήκωσαν τον κόσμο στους δρόμους εξαιτίας  μια αύξησης στην τιμή της βενζίνης που τελικά η γαλλική κυβέρνηση του Μακρόν αναγκάστηκε να αποσύρει.

Κάθε τάση , κάθε νομοθετική ρύθμιση έχει τις επιπτώσεις της.

Η παγκόσμια ροπή για επενδύσεις με χαρακτήρα ESG είχε σαν αποτέλεσμα τα επενδυτικά κεφάλαια να μην κατευθύνονται σε ρυπογόνες δραστηριότητες με συνέπεια την αύξηση του κόστους  κεφαλαίου για τις πετρελαϊκές εταιρίες. Τα επενδυτικά τους προγράμματα για έρευνες σε  νέα κοιτάσματα και σε εκσυγχρονισμό εγκαταστάσεων σταμάτησαν και τώρα δεν μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή τους.

 Επίσης η αλλαγή των προτιμήσεων μας έχει επιφέρει αυξήσεις  σε νέα προϊόντα που δεν είχαμε φανταστεί, όπως φυτικές πρωτεΐνες για την παραγωγή σκευασμάτων κρέατος χωρίς κρέας, αλλά και  τεράστιες ανατιμήσεις σε πρώτες ύλες όπως ο χαλκός που χρησιμοποιείται κατά κόρον στην κατασκευή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Έτσι δημιουργείται  ο όρος πράσινος πληθωρισμός  (greenflation) που  αφορά όλες τις αυξήσεις που σχετίζονται με την παραγωγή φιλικών στο περιβάλλον προϊόντων .

Άλλο όμως ο πράσινος πληθωρισμός και άλλο ο ασυγκράτητος πληθωρισμός που θα επιφέρει  αφόρητες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας.

Επιβάλλεται να διατηρηθεί η  λεπτή ισορροπία  για να μην μετατρέψουμε  την πράσινη μετάβαση σε απειλή αντί για σωτηρία.

Δεν αντέχω όμως να μην αναφερθώ και στο παράδειγμα ενός συμπαθέστατου νέου που παρακολουθώ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο συγκεκριμένος νεαρός ζει σε ένα πολύ ορεινό και απομονωμένο χωριό. Μοιράζεται μαζί μας φωτογραφίες από την πανέμορφη θέα του βουνού από το μπαλκόνι του και από τις νυκτερινές του διανυκτερεύσεις με υπνόσακο στις κορυφές κάτω από τον έναστρο ουρανό.

Ο ίδιος νεαρός εκστρατεύει κατά της τοποθέτησης ανεμογεννητριών στην περιοχή του. Την ίδια στιγμή όμως τις τελευταίες μέρες ανεβάζει φωτογραφίες από την προετοιμασία του για τον χειμώνα κόβοντας τόνους ξύλα και στοιβάζοντας τα τακτικά στην αυλή του.

Έχει συνειδητοποιήσει πόσους ρύπους CO2 θα εκλύσει στην ατμόσφαιρα και τι θα συνέβαινε αν όλοι οι κάτοικοι θερμαινόντουσαν σαν αυτόν με καυσόξυλα τον χειμώνα;

Στην Αγγλία πριν από  την βιομηχανική επανάσταση και την δυνατότητα  της θέρμανσης από τον άνθρακα είχαν αποψιλωθεί όλα τα δάση στην προσπάθεια των βρετανών να ζεσταθούν.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι σίγουρα το μέλλον μαζί με την εξέλιξη  της αποθήκευση ενέργειας.

Η ταχύτητα και ο τρόπος της μετάβασης  θα χρειαστούν σίγουρα επανασχεδιασμό.

Το ξεβόλεμα όμως και τις ακριβότερες τιμές δεν τις γλιτώνουμε σε καμία περίπτωση.

 Ας προετοιμαστούμε όλοι ξεκινώντας  από αυτό που μας φαντάζει πιο εύκολο.

Προσωπικά έχω ξεκινήσει εδώ και έναν χρόνο να κάνω κρύο ντους. (για να είμαι όμως ειλικρινής μαζί σας αρχίζω με χλιαρό και καταλήγω στο κρύο, αλλά κανείς δεν είναι τέλειος…)