Η dream team του Πιερρακάκη: Οι «μάστορες», οι «δοκιμαστές» και ο «curator»

Οκτώβριος του 2024. Ελάχιστες εβδομάδες μετά τη ΔΕΘ της περασμένης χρονιάς ο πρωθυπουργός ζητά από τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου να σκιαγραφήσουν το σενάριο μείωσης της φορολογίας προς την μεσαία τάξη. Το μεγάλο στοίχημα για την εκπλήρωση αυτού του στόχου και τον περίπλοκο σχεδιασμό του, μόλις ξεκινούσε.

Το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων, των κρυφών συναντήσεων και των ασκήσεων επί χάρτου είναι μεγάλο. Η ομάδα ολιγομελής: Κωστής Χατζηδάκης, Μιχάλης Αργυρού, Κυριάκος Πιερρακάκης, Νίκος Παπαθανάσης, Θάνος Πετραλιάς και Γιώργος Κώτσηρας, με την πλήρη καθοδήγηση του ίδιου του πρωθυπουργού. Ένα κλειστό team, με κλειστές συσκέψεις, χιλιάδες ώρες εργασίας και… σουβλάκια.

Οι πρώτες κινήσεις

Από τη στιγμή που ο πρωθυπουργός εισηγήθηκε την φοροελάφρυνση στη μεσαία τάξη, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου έπιασαν δουλειά, σε μια περίοδο μάλιστα, όπου «χτιζόταν» και το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού για το 2025. Ήδη, στο Υπουργείο Οικονομικών είχαν ξεκινήσει να φτάνουν στοιχεία που έδειχναν πως πλεόνασμα του 2024 θα φτάσει στα… ύψη. Όπως και συνέβη, καθώς άγγιξε το εκρηκτικό 4,8% του ΑΕΠ (11,4 δισ. ευρώ) έναντι στόχο για 2,5%.

Στο τέλος Νοεμβρίου του 2024 έρχεται και η πρώτη «αποκάλυψη» από τον τότε Υπουργό Οικονομικών και νυν αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη, πως επόμενος στόχος της κυβέρνησης είναι η στήριξη της μεσαίας τάξης. Ο τρόπος που θα υλοποιούνταν μια τέτοια κίνηση δεν είχε καθοριστεί ακόμα. Άλλωστε ήταν πολύ νωρίς για να είναι γνωστός ο συνολικός διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος της επόμενης χρονιάς.

Ωστόσο, τα στελέχη φορολογικής πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έπιασαν δουλειά για την κατάρτιση του σχεδίου των νέων φοροελαφρύνσεων.

Οι δυο «μάστορες» του νέου φορολογικού

Από τον Μάρτιο του 2025 όταν και ανέλαβε Υπουργός Οικονομικών ο Κυριάκος Πιερρακάκης, η διαδικασία άρχισε να «τρέχει» με γρήγορους ρυθμούς. Ήταν άλλωστε η περίοδος που κατέφθαναν τα πρώτα στοιχεία για το τρίμηνο του 2025, το οποίο αποτελεί ένα ενδεικτικό δείγμα γραφής για το υπόλοιπο της χρονιάς.

Τα υπηρεσιακά κλιμάκια άρχισαν να παραδίδουν σταδιακά στον υφυπουργό Οικονομικών Θάνο Πετραλιά τις εισηγήσεις τους για το πως μπορεί να αλλάξει πλήρως το φορολογικό σύστημα, προσφέροντας μειώσεις φόρων στη μεσαία τάξη.

Την ίδια ώρα, στο μυαλό του Κυριάκου Πιερρακάκη, ανάμεσα στις αλλεπάλληλες συναντήσεις με πραγματοποιούσε με εγχώριους και διεθνείς οργανισμούς, εκπροσώπους εταιρειών, αξιωματούχους κ.α., σχηματιζόταν όλο και πιο πολύ το σχέδιο για την ερχόμενη ΔΕΘ.

Ο ίδιος άλλωστε, χρόνια πριν είχε επισημάνει το πρόβλημα του δημογραφικού. Όχι μόνο ως μια διαπίστωση, αλλά το πως αυτό επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη.

Το άρθρο Πιερρακάκη στη «διαΝΕΟσις»

Όταν άρχισε να σχεδιάζει το πλαίσιο της αλλαγής του φορολογικού, έβγαλε από το συρτάρι μια σημαντική αρθρογραφία του ίδιου, το έτος 2016 στη «διαΝΕΟσις». Ο τίτλος που είχε χρησιμοποιήσει ήταν άκρως ενδεικτικός: Γιατί Είναι Σημαντικός Ο Πληθυσμός Για Την Οικονομική Ανάπτυξη;

Αυτό το άρθρο κατέληγε με τη φράση «ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση για την Ελλάδα θα πρέπει να περιλαμβάνει και πολιτικές που θα μας οδηγήσουν στο πιο θετικό από τα σενάρια εξέλιξης του πληθυσμού».

Δεν ήταν η πρώτη φορά που στο μυαλό του Κυριάκου Πιερρακάκη περνούσε το θέμα του δημογραφικού, καθώς η θητεία του και στο Υπουργείο Παιδείας έπαιξε καταλυτικό ρόλο, σύμφωνα με ανθρώπους τους περιβάλλοντός του, στη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου για το φορολογικό και τα μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού που παρουσιάστηκαν πριν από λίγες ημέρες στη ΔΕΘ.

Το κλειστό team και τα 100 διαφορετικά σενάρια

Οι συσκέψεις ήταν συνεχείς. Αλλά τελείως κλειστές. Στόχος ήταν να μην διαρρεύσει ούτε ένα σενάριο από τα όσα σχεδιάζονταν. Άλλωστε, τα σενάρια που εξετάστηκαν ξεπέρασαν τα 100 (!) μέχρι το οικονομικό επιτελείο να καταλήξει στο τελικό. Οι συναντήσεις στο γραφείο του Κυριάκου Πιερρακάκη με τα ελάχιστα στελέχη του οικονομικού επιτελείου ήταν πολλές. Πάντα με την παρουσία του Θάνου Πετραλιά και του Γιώργου Κώτσηρα, των δυο υφυπουργών του και τους στενούς τους συνεργάτες.

Αυτές οι συναντήσεις μάλιστα, πύκνωσαν πολύ μέσα στον Ιούλιο, καθώς ο χρόνος πίεζε ασφυκτικά. Υπήρξαν εβδομάδες εκείνο το μήνα που οι κλειστές συσκέψεις πραγματοποιούνταν 3 και 4 φορές την εβδομάδα.

Δεν θα πρέπει να θεωρείται αμελητέο το γεγονός, πως μέχρι και τις αρχές Ιουνίου ο σχεδιασμός ήταν τελείως διαφορετικός από τα όσα ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ. Αρχικά είχε εξεταστεί η παρέμβαση μόνο στη 2η φορολογική κλίμακα του 22%. Στη συνέχεια όμως, και με τα στοιχεία να δείχνουν πως υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, υπήρξε μείωση και στο τρίτο κλιμάκιο του 28% και ξεχωριστός τρόπος φορολόγησης για τους νέους.

Ωστόσο, το πακέτο της ΔΕΘ δεν ήταν μόνο το φορολογικό, καθώς περιείχε από το μισθολογικό των ενστόλων (που έτρεξε παράλληλα με τους φορολογικούς συντελεστές ο Θάνος Πετραλιάς από τον Φεβρουάριο έως και τον Μάιο), η μείωση του ΕΝΦΙΑ, οι παρεμβάσεις στον ΦΠΑ στα νησιά, η σταδιακή κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις, τα τεκμήρια διαβίωσης κα.

Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ελάχιστοι γνώριζαν ολόκληρο το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός. Ο καθένας, πέραν του Πιερρακάκη γνώριζε τα του δικού του τομέα.

Τα βράδια στο γραφείο του Πετραλιά και το ειδικό «μοντέλο» που δημιούργησε

Το τεχνικό κομμάτι έπεσε πάνω στους ώμους του Θάνου Πετραλιά. Ο υφυπουργός με τους συνεργάτες του αντιλήφθηκε από νωρίς, πως τα σενάρια δεν μπορούν να τρέξουν με τα διαθέσιμα «εργαλεία». Τις ατελείωτες νύχτες που πέρασε στο γραφείο του, σκέφτηκε πως θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο «μοντέλο» το οποίο θα προχωρά σε live εκκαθαρίσεις των στοιχείων. Και αυτό γιατί η τροποποίηση του φορολογικού απαιτούσε να «παίξει» με συντελεστές, με ηλικίες, με επαγγελματικές ομάδες (μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες).

Το «χτίσιμο» αυτού του μοντέλου διήρκεσε σχεδόν 2 με 3 μήνες, ώστε να είναι σε θέση με τους στενούς του συνεργάτες να προχωρούν σε live εκκαθαρίσεις, με τα στοιχεία των περσινών φορολογικών δηλώσεων. Στόχος τους κάθε φορά που προχωρούσαν ένα σενάριο και «πείραζαν» έναν συντελεστή, να προκύπτει κατευθείαν και το δημοσιονομικό κόστος.

Συσκέψεις με πίτσες και σουβλάκια

Τα σενάρια ήταν πολλά και ο στόχος ένας: η ελάφρυνση της μεσαίας τάξης. Οι κλειστές συσκέψεις που διαδέχονταν η μια την άλλη διαρκούσαν ατελείωτες ώρες. Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς, πως… αναστέναξαν τα μαγαζιά εστίασης γύρω από την πλατεία Συντάγματος.

Ανάμεσα στα σενάρια, τους αριθμούς και τους συντελεστές, τα διαλείμματα γέμιζαν με… πίτσες και σουβλάκια. Ό,τι υπήρχε άμεσα διαθέσιμο για να αντέξουν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου τον φόρτο εργασίας, ευρισκόμενοι μπροστά σε οθόνες υπολογιστών ενός πολύπλοκου σχεδιασμού για την ριζική αλλαγή του φορολογικού συστήματος της χώρας.

Ο ρόλος Χατζηδάκη και Αργυρού

Καθ’ όλη τη διάρκεια του σχεδιασμού, παρόντες σε αρκετές συσκέψεις ήταν και οι δυο «δοκιμαστές» των μέτρων. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης και o προϊστάμενος του οικονομικού γραφείου του Πρωθυπουργού, Μιχάλης Αργυρού.

Κάθε σενάριο που συνοδεύονταν από το δημοσιονομικό κόστος, περνούσε από το δικό τους «μικροσκόπιο», προκειμένου να διαπιστωθούν όλες οι προεκτάσεις τους, από το οικονομικό, το κοινωνικό έως και πολιτικό αποτύπωμα.

Σε όλες τις κρίσιμες συσκέψεις τα δύο στελέχη του Μαξίμου έδιναν το παρόν, δίνοντας τις απαραίτητες κατευθύνσεις, ώστε να παρουσιαστεί το τελικό σχέδιο στον πρωθυπουργό.

Το πακέτο κλείδωσε πριν τον 15Αυγούστου

Μπορεί το σκαρίφημα των μέτρων να ολοκληρώθηκε στα τέλη Μαίου, με τα σενάρια που έτρεξε ο Θάνος Πετραλιάς, ωστόσο χρειάστηκε να διανυθεί αρκετός δρόμος ακόμα μέχρι να «κλειδώσει» το τελικό πλαίσιο.

Άλλωστε, αυτό απαιτούσε μια προκαθορισμένη διαδικασία: την ολοκλήρωση της υποβολής των νέων φορολογικών δηλώσεων. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο το σχέδιο για τις φοροελαφρύνσεις ήταν ολοκληρωμένο στο τέλος Ιουλίου, ωστόσο τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου, ο Θάνος Πετραλιάς με τη συνεργασία του Διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή (ο οποίος είχε συνεισφέρει και στα στοιχεία για το δημογραφικό) έλαβε όλα τα δεδομένα από τις φετινές φορολογικές δηλώσεις.

Άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τα όσα συνέβαιναν εκείνες τις ημέρες αναφέρουν πως το επιτελείο Πετραλιά αναγκάστηκε να προχωρήσει σε δυο αλλαγές στον σχεδιασμό, ώστε να βγαίνουν τα νούμερα.

Οι συσκέψεις στο Μαξίμου

Ο τελικός λόγος άνηκε φυσικά στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Είχαν υπάρξει μια σειρά από συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου, με τις πλέον καθοριστικές να είναι στα μέσα Ιουλίου, αλλά και ακριβώς πριν τις ημέρες του 15Αύγουστου. Σε εκείνη μάλιστα, παρουσιάστηκε, σύμφωνα με πληροφορίες το τελικό σχέδιο για την αναμόρφωση του φορολογικού, με τις μειώσεις φόρων για τη μεσαία τάξη και με κύρια αιχμή τις φοροελαφρύνσεις στους πολύτεκνους.

Το οριστικό «πακέτο» μέτρων, με τον ΕΝΦΙΑ, τον ΦΠΑ στα νησιά, τα τεκμήρια διαβίωσης, την προσωπική διαφορά και φυσικά, το νέο φορολογικό «κλείδωσαν» σε νέα σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου 10 ημέρες πριν τη ΔΕΘ. Και φυσικά, με τη συμφωνία της απόλυτης σιωπής, χωρίς καμία διαρροή για τις ανακοινώσεις.

Διαβάστε επίσης

Οι 83 φόροι που μείωσε η κυβέρνηση από το 2019 έως σήμερα

Πιερρακάκης αποκλειστικά στο mononews: Σχεδιάζουμε ξανά τη φορολογία στην Ελλάδα – Ενισχύουμε έμπρακτα τη μεσαία τάξη

Χατζηδάκης: Δέκα διαφορετικές παρεμβάσεις που αυξάνουν το διαθέσιμο εισόδημα