Άγιον Όρος-Παρασκήνιο: Ο Μητσοτάκης και οι επενδύσεις των €53 εκατ. μέσω ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης

Η πορεία των μεγάλων επενδύσεων στο Άγιον Όρος, με χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους, αναμένεται να τεθεί στις συζητήσεις που θα έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τους εκπροσώπους των Ιερών Μονών της Αθωνικής Πολιτείας, κατά την επικείμενη επίσκεψή του, συνοδευόμενος από τον γιο του Κώστα Μητσοτάκη, στις Καρυές, την ερχόμενη εβδομάδα.

Μια επίσκεψη, η οποία, αν και επισήμως έχει χαρακτηριστεί «προσκυνηματικού χαρακτήρα»,  έρχεται σε μια περίοδο που στο επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας έχει σημάνει «συναγερμός», έπειτα από την έντονη φημολογία πως ορισμένοι μοναχοί του Αγίου Όρους αποφάσισαν να «εμπλακούν» στην εκλογική διαδικασία, προτρέποντας τους πιστούς να στηρίξουν κόμμα «Νίκη» του Θεολόγου Δημήτρη Νατσιού.

Φημολογία, που προκάλεσε και την παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου στέλνοντας ηχηρό μήνυμα σε κάθε κατεύθυνση ότι δεν πρόκειται να ανεχθεί «την χυδαία απόπειρα χρησιμοποίησης της Εκκλησίας μας ως εργαλείο για την επιδίωξη των αλλότριων σκοπών» και διαμηνύοντας ότι «η Εκκλησία ούτε πολιτεύεται, ούτε συμπολιτεύεται, ούτε αντιπολιτεύεται, ούτε κομματίζεται» .

Πάντως, η Αθωνική Πολιτεία με την αξιοποίηση πόρων από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και ένα «τσουνάμι επενδύσεων» που ξεπερνούν τα 53 εκατ. ευρώ, αλλάζει όψη.

Αποκατάσταση ναών, εκσυγχρονισμός υποδομών, αισθητικές και λειτουργικές παρεμβάσεις αλλά και έργα ενεργειακής αναβάθμισης που συντελούνται τα τελευταία χρόνια έχουν μετατρέψει το Άγιον Όρος σε εργοτάξιο.

Στόχος των σημαντικών έργων, που έχουν ενταχθεί σε διάφορα προγράμματα τόσο στο ΕΣΠΑ όσο και στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι ο εκσυγχρονισμός του κτιριακού αποθέματος του Αγίου Όρους, προκειμένου να αναδειχθεί και να προβληθεί η ιστορική του αξία, η ενεργειακή αυτονομία αλλά και η επίλυση λειτουργικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Ιερές Μονές.

Μεταξύ των έργων που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και που αγγίζουν περίπου τα 31 εκατ. ευρώ είναι η ενεργειακή αυτονομία με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, η αποκατάσταση ναών ενώ στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουν ενταχθεί έργα για τη διαχείριση των αστικών λυμάτων και η αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών της Ιεράς Μονής Ιβήρων.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

Ενεργειακή αυτονομία με εγκατάσταση 21 φωτοβολταϊκών κόστους 13 εκατ. ευρώ

Μια από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών στην Αθωνική Πολιτεία, που θα εισάγει το Άγιον Όρος σε μια νέα ενεργειακή εποχή αποτελεί η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Από ευρωπαϊκούς πόρους μέσω της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΕΣΠΑ 2014-2020) χρηματοδοτείται και το σημαντικό έργο 13 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αυτονομία με ηλεκτροδότηση από φωτοβολταϊκά.

Προβλέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πεδίων, η κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών για τη συγκέντρωση, μεταφορά και διανομή της παραγόμενης ενέργειας στον τόπο κατανάλωσης, καθώς και η εγκατάσταση διατάξεων αποθήκευσης και ρύθμισης της διάθεσης της ενέργειας που θα καλύψει τις ανάγκες ηλεκτροδότησης των Ιερών Μονών.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με το έργο, το οποίο εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί στο τέλος του χρόνου θα μειωθεί αισθητά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο Αγιο Ορος,  καθώς μέχρι πρότινος καταναλώνονταν εκατοντάδες χιλιάδες λίτρα πετρελαίου ετησίως ενώ θα μειώσει το ενεργειακό κόστος και θα ηλεκτροδοτήσει τα μοναστήρια με ‘καθαρή’ ενέργεια, εξασφαλίζοντας παράλληλα ενεργειακή επάρκεια.

Η εκτιμώμενη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τα 21 κτιριακά σύνολα, μετά την έναρξη λειτουργίας των φωτοβολταϊκών είναι 4 εκατομμύρια κιλοβατώρες κατ’ έτος. Με βάση την απόφαση ένταξης τα 21 φωτοβολταϊκά συστήματα είναι συνολικής ισχύος 2.636,88 kWp.

Πάνω από 13,5 εκατ. ευρώ για αποκατάσταση ναών, αισθητικές και λειτουργικές παρεμβάσεις

 Εργα αναβάθμιση υποδομών, εκσυγχρονισμού του κτιριακού αποθέματος και αναδειξης της ιστορικής του αξίας έχουν ενταχθεί  στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020».

Τα έργα ξεπερνούν σε προϋπολογισμό τα 13,5 εκατ. ευρώ, τα περισσότερα εκ των οποίων θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2023 και τον Ιούνιο του 2024. Αναλυτικά, τα έργα, όπως αποτυπώνονται στο πρόγραμμα έχουν ως εξής:

• Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας: Αποκατάσταση Ιεράς Καλύβης Κοιμήσεως της Θεοτόκου Δ΄-Οσίου Σάββα, έργο που χρηματοδοτείται με 302.591 εκατ. ευρώ και θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους.
• Αποκατάσταση Ιεράς Καλύβης Αγίου Γεωργίου Α΄ Ιεράς Σκήτης Αγίας Άννης, Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας, 405.000 ευρώ
• Ιερά Μονή Βατοπαιδίου: Στερέωση και αποκατάσταση του κελύφους της Ιεράς Καλύβης των Εισοδίων της Θεοτόκου στη Σκήτη Αγίου Δημητρίου, προϋπολογισμού 325.000 ευρώ.
• Ιερά Μονή Φιλοθέου: Αποκατάσταση του παλαιού Αρσανά της Ιεράς Μονής με το έργο, που έχει κοστολογηθεί στις 464.000 ευρώ να αφορά στην επίλυση λειτουργικών και αισθητικών προβλημάτων έτσι ώστε να αναδειχθεί η ιστορική της αξία. Ως ημερομηνία λήξης του έργου ορίζεται η 23/12/2023.
• Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου: Αποκατάσταση και επέκταση καθ΄ ύψος της βιβλιοθήκης στη βόρεια πτέρυγα της Ιεράς Μονής ώστε, με την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του κτηριακού αποθέματος του, να αναδειχθεί και να προβληθεί η ιστορική και χρηστική του αξία, ενώ θα επιλυθούν και τα λειτουργικά και αισθητικά του προβλήματα. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι στα 1,747 εκατ. ευρώ.
• Ιερά Μονή Βατοπαιδίου: Αποκατάσταση του Ιερού Κελλίου Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Ι.Μ.  Βατοπαιδίου προϋπολογισμού 1,059 εκατ. ευρώ. Προβλέπεται η αποκατάσταση κτίσματος του κυρίως κελιού, η επισκευή του σταθερού εξοπλισμού και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου.
• Ιερά Μονή Παντοκράτορος στις Καρυές: Χρηματοδότηση 1,692 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση του κτηριακού συγκροτήματος του Αντιπροσωπείου της Μονής, που χρονολογείται από το 1850 και βρίσκεται στο ΝΔ άκρο των Καρυών. Το έργο που αφορά στον εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση του κτιρίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του χρόνου.
•  Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου: Ανακατασκευή της Ιεράς Καλύβης Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Β’), της Ιεράς Σκήτης Αγίου Παντελεήμονος της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου, 675.000 ευρώ.
• Ιερά Μονή Αγίου Παύλου: Αποκατάσταση της στέγης και αντιμετώπιση των προβλημάτων υγρασίας του Κυριακού Ναού της Ιεράς Νέας Σκήτης της Μονής με χρηματοδότηση 314.000 ευρώ.
• Ιερά Μονή Γρηγορίου: Αποκατάσταση του μοναστηριακού συγκροτήματος προϋπολογισμού 1, 76 εκατ. ευρώ, έργο το οποίο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί με βάση την απόφαση τον Ιούνιο του 2024.
• Ιερά Μονή Ιβήρων: Νέα εγκατάσταση τηλεθέρμανσης Ιεράς Μονής Ιβήρων, με αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος θέρμανσης, 1, 454 εκατ. ευρώ.
• Ιερά Μονή Αγίου Παύλου: Αποκατάσταση της Καλύβης Κοιμήσεως της Θεοτόκου Α’ στην Ιερά Νέα Σκήτη της Ιεράς Μονής, με την παράλληλη αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της, 408.000 ευρώ.
• Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας: Αποκατάσταση του κτηριακού συγκροτήματος του παλαιού Ηγουμενείου της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους με κόστος 1,5 εκατ. ευρώ. Αποτελεί την παλαιότερη και ίσως την πιο σημαντική πτέρυγα εντός του περιβόλου της υπερχιλιετούς Μονής, καθώς οι κατασκευές του χρονολογούνται απο τα μέσα του 10ου αιώνα έως και τον 16° αιώνα, δεδομένου ότι συμπεριλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα από την εποχή του κτήτορα της Μονής Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου. Στόχος είναι η κατά το δυνατόν καλύτερη επίλυση των δομικών, οικοδομικών λειτουργικών και αισθητικών προβλημάτων.
• Ιερά Μονή Γρηγορίου: Αποκατάσταση και ανάπλαση του Καθίσματος Παναγία της Ιεράς Μονής και του περιβάλλοντος χώρου κόστους 630.000 ευρώ. 
• Ιερά Μονή Αγιου Παύλου: Ανακατασκευή και μερική αναστήλωση της Ιεράς Καλύβης «Ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς» προϋπολογισμού 768.000 ευρώ.
• Ιερά Μονή Βατοπαιδίου: Αποκατάσταση του Ναού του Αγίου Προκοπίου, ο οποίος χρονολογείται τον 11ο αιώνα, στο ομώνυμο Κελλί της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, προϋπολογισμού 577.000 ευρώ. 

Ενεργειακή αναβάθμιση με ΑΠΕ της Ι.Μ. Βατοπαιδίου 5 εκατ. ευρώ

Στο μεταξύ με πρόσφατη απόφαση του ΥΠΕΝ εντάσσεται έργο προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση της Ι.Μ. Βατοπαιδίου στο Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης της προγραμματικής περιόδου 2021-2025).

Φυσικό αντικείμενο της πράξης είναι η ενεργειακή αναβάθμιση του θερμικού συστήματος της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με στόχο την ελαχιστοποίηση της εκπομπής καυσαερίων, την αξιοποίηση της ανανεώσιμης πηγής της βιομάζας που είναι διαθέσιμη σε επαρκείς ποσότητες από το τοπικό δάσος της Μονής, την ενίσχυση του «πράσινου» ενεργειακού χαρακτήρα της Μονής σε συνδυασμό με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο (Φ/Β σύστημα), την αύξηση του συντελεστή απόδοσης του θερμικού συστήματος με την με τη χρήση νέων τεχνολογιών ελέγχου, τη δημιουργία ενός ενιαίου δικτύου (ενεργειακό κέντρο, μικροδίκτυο, τσιμενταύλακας) παραγωγής και μεταφοράς της ενέργειας, και την ενίσχυση της πυρασφάλειας των κτηρίων και του περιβάλλοντα χώρου της Μονής.

Πάνω από 21 εκατ. ευρώ οι επενδύσεις μέσω Ταμείου Ανάκαμψης

Μεταξύ των δέκα έργων με μεγαλύτερη χρηματοδότηση με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για έργα επεξεργασίας και διάθεσης αστικών λυμάτων, είναι η κοινότητα του Αγίου όρους.

Ο συνολικός  προϋπολογισμός των έργων που έχουν ενταχθεί ανέρχεται περίπου σε 13 εκατ. ευρώ. Πενήντα ένα έργα συνολικού προϋπολογισμού 408,5 εκατομμυρίων ευρώ εντάσσονται στη δράση του Ταμείου Ανάκαμψης 2.0 «Επεξεργασία και καθαρισμός αστικών λυμάτων, περιβαλλοντικά ευαίσθητων οικισμών», με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα.

Τα 51 έργα αφορούν υποδομές σε οικισμούς της χώρας κάτω των 2.000 κατοίκων.

Οι περισσότεροι οικισμοί, συνολικά 53, που θα αποκτήσουν σύγχρονες υποδομές διαχείρισης αστικών λυμάτων, είτε με νέα δίκτυα που θα συνδέονται σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ), είτε με νέες ΕΕΛ και νέα δίκτυα, είναι άνω των 1.000 κατοίκων.

Τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ανελαστικά και προβλέπουν τη συμβασιοποίηση των έργων μέχρι τέλους του 2023 και την ολοκλήρωσή τους μέχρι τέλους του 2025. Ειδικότερα με βάση την απόφαση προβλέπεται ότι Ωφελούμενοι Φορείς υποχρεούνται να ανταποκριθούν στα ακόλουθα χρονικά ορόσημα:

1. Κοινοποίηση ανάθεσης σύμβασης έργων έως 31/12/2023
2. Ολοκλήρωση του 50% της αξίας των εργασιών έως 31/12/2024
3. Ολοκλήρωση όλων των έργων έως 31/12/2025

Αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών της Ι.Μ. Ιβήρων, ύψους 6,15 εκατ. ευρώ

Λιμενικά έργα για την εξυπηρέτηση των αλιευτικών σκαφών της Ιεράς Μονής Ιβήρων, την ασφαλή παραβολή σκαφών, καθώς και στην ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση του κτιρίου του παλαιού τελωνείου, προκειμένου να καταστεί κατάλληλο για τη στέγαση του νέου τελωνείου εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας . Η δημόσια δαπάνη του έργου, ανέρχεται σε ποσό ύψους 6.156.883,57 €, ενώ οι πιστώσεις του τρέχοντος έτους σε ποσό ύψους 300.000 ευρώ. Το Έργο περιλαμβάνει τις παρακάτω κατασκευές:

• Κατασκευή κυματοθραύστη συνολικού μήκους 240 μ., που θα αποτελείται από δύο τμήματα.
• Επέκταση του υφιστάμενου προβλήτα, συνολικού μήκους 165,78 μ., που θα αποτελείται από δύο τμήματα.
• Διαπλάτυνση του κορμού του υφιστάμενου προβλήτα κατά 1,50 μ.
• Κατασκευή κατάλληλης ράμπας και νέας λιθόκτιστης κλίμακας στο κτίριο του τελωνείου, για την εξασφάλιση της προσβασιμότητας και της κυκλοφορίας.
• Εργασίες επεμβάσεων στο κτίριο του παλαιού τελωνείου, όπως: εξασφάλιση προσβασιμότητας μέσω κατάλληλης ράμπας, εσωτερικές διαρρυθμίσεις για την άνετη διαμονή του προσωπικού και χωροθέτηση γραφείων, μεταφορά χώρου κουζίνας-καθιστικού από τον χώρο εισόδου σε διπλανό δωμάτιο, ανακατασκευή χώρου τουαλετών, ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου με μόνωση εσωτερικά των λιθοδομών, του δαπέδου και της στέγης, αντικατάσταση εξωτερικών κουφωμάτων, αποκατάσταση αρμολογημάτων, κατασκευή νέας καγκελόθυρας στο υπόγειο, εργασίες εγκαταστάσεων και δικτύων (ηλεκτρολογικών, θέρμανσης, πυροπροστασίας, ύδρευσης-αποχέτευσης) για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών.

Ο σχεδιασμός των μονοπατιών κόστους 2,1 εκατ. ευρώ

Σε άλλη μια εμβληματική περιβαλλοντική μεταρρύθμιση που υλοποιείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης εντάσσεται η Αθωνική Πολιτεία.

Πρόκειται για το Εθνικό Δίκτυο Μονοπατιών συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ με την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Ορους να μπορεί να χρηματοδοτηθεί με το 7% του συνολικού προϋπολογισμού, δηλαδή με 2,1 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την απόφαση,  δεδομένου ότι το Άγιο όρος φημίζεται για την πλούσια βιοποικιλότητά του, όσο και για τις μεγάλες αποστάσεις που θα πρέπει να καλυφθούν από δίκτυο μονοπατιών για την εξυπηρέτηση των Ιερών Μονών, το 7% του συνολικού Π/Υ του Έργου αφορά αποκλειστικά στην Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους και τα νομικά πρόσωπα της παρ. 4 του άρθρου 1 του ν. 590/1977 .

Διαβάστε επίσης

ENTONO ΠAPAΣKHNIO: O Mητσοτάκης, οι νέες business του Αγίου Όρους και η… «Nίκη»

Κυριάκος Μητσοτάκης: Επίσκεψη στο Άγιον Όρος μαζί με τον γιο του

Κυριάκος Μητσοτάκης: Συνάντηση με τον Διοικητή του Αγίου Όρους Θανάση Μαρτίνο και εκπροσώπους της Ιεράς Κοινότητας

──────────────────