Εδώ και χρόνια η Ελλάδα επιβάλλει υπέρογκα τέλη στα εισαγόμενα οχήματα, όμως ειδικά από το 2020 με τον νέο Τελωνειακό Κώδικα έχει γίνει εντελώς ασύμφορη η εισαγωγή μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από την ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε προ ολίγων ημερών ότι παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) για παράβαση του ενωσιακού δικαίου και ειδικότερα της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων λόγω της φορολόγησης των εισαγόμενων μεταχειρισμένων αυτοκινήτων.

1

Πρόκειται για τη δεύτερη πράξη σε μια αντιδικία ετών μεταξύ της ΕΕ και της Ελλάδας, η οποία έως τώρα έχει οδηγήσει σε αυστηρά πρόστιμα κατά της χώρας, ενώ πιθανή νέα καταδίκη της μπορεί να αλλάξει ριζικά την αγορά αυτοκινήτων.

Εισαγωγή αυτοκινήτων από το εξωτερικό: Πώς νόμος του 2020 τη δυσκολεύει υπέρμετρα

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα παραπέμπεται στο ευρωπαϊκό δικαστήριο για παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας στο εν λόγω ζήτημα. Είχε παραπεμφθεί και καταδικαστεί και παλαιότερα με την Απόφαση Δ.Ε.Κ. C-74/06, στην οποία είχε κριθεί ότι το τέλος ταξινόμησης που επιβαλλόταν στα εισαγόμενα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα δεν λάμβανε υπόψη την απόσβεση της αξίας τους.

Ωστόσο, τώρα τα πράγματα είναι δυσκολότερα για την Ελλάδα, αφού με τον ν. 4710/2020, ο οποίος τροποποίησε τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα (ν. 2960/2001), το τέλος ταξινόμησης και το περιβαλλοντικό τέλος στα εισαγόμενα αυτοκίνητα έχει γίνει ιδιαίτερα υψηλό, ενώ επιπλέον απαγορεύεται η εισαγωγή παλαιότερων οχημάτων.

Με αυτόν τον τρόπο, παραβιάζεται το άρθρο 110 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το οποίο ορίζει ότι κανένα κράτος-μέλος δεν επιτρέπεται να επιβάλλει άμεσα ή έμμεσα στα προϊόντα άλλων κρατών-μελών εσωτερικούς φόρους που είναι ανώτεροι από εκείνους που επιβαρύνουν άμεσα ή έμμεσα τα ομοειδή εθνικά προϊόντα.

Υψηλό τέλος ταξινόμησης

Από το 2020 άλλαξε το καθεστώς υπολογισμού του τέλους ταξινόμησης, καθώς αυτό πλέον δεν υπολογίζεται με αντικειμενικά κριτήρια, όπως ο κυβισμός και η εμπορική αξία του οχήματος, αλλά με συντελεστές με βάση τις εκπομπές CO₂ και τις προδιαγραφές ρύπων Euro. Αν και δεν επρόκειτο τότε για μια νέα ρύθμιση, ουσιαστικά αυτή ενέταξε νέες μεθόδους μέτρησης, όπως η Παγκοσμίως Εναρμονισμένη Διαδικασία Δοκιμής Ελαφρών Οχημάτων (WLTP), τροποποιώντας τους συντελεστές αναλόγως.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το τέλος που καλούνται να πληρώσουν όσοι θέλουν να αποκτήσουν ελληνικές πινακίδες για αυτοκίνητα του εξωτερικού να είναι αρκετά υψηλότερο σε σχέση με τον φόρο που επιβάλλεται στα αντίστοιχα εγχώρια αυτοκίνητα.

Περιβαλλοντικό τέλος μόνο για τα εισαγόμενα

Με τον ίδιο νόμο θεσπίστηκε και περιβαλλοντικό τέλος, το οποίο επιβάλλεται σε όλα τα εισαγόμενα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα ορισμένων κατηγοριών (Euro 4, Euro 5a και Euro 5b). Αυτό το περιβαλλοντικό τέλος δεν επιβάλλεται στα αντίστοιχα εγχώρια αυτοκίνητα.

Με λίγα λόγια, το ίδιο ακριβώς αυτοκίνητο (ίδιο μοντέλο και ίδια χρονολογία), όταν εισάγεται στην Ελλάδα από κάποια ευρωπαϊκή χώρα καλείται να πληρώσει περιβαλλοντικό τέλος και υψηλό τέλος ταξινόμησης, ενώ αν πωλείται στην Ελλάδα δεν πληρώνει περιβαλλοντικό τέλος και ο φόρος είναι πολύ χαμηλότερος.

Απαγόρευση εισαγωγής παλαιών μεταχειρισμένων οχημάτων

Η χειρότερη παράβαση, πάντως, αφορά την απαγόρευση ταξινόμησης εισαγόμενων μεταχειρισμένων οχημάτων κατηγοριών Euro 1, 2 και 3, ενώ δεν υπάρχει αντίστοιχη απαγόρευση για εγχώρια οχήματα των ίδιων κατηγοριών.

Πρόκειται για οχήματα παλαιά (πριν το 2006), τα οποία δεν μπορεί κανείς να ταξινομήσει στην Ελλάδα. Όμως, αντίστοιχα αυτοκίνητα της ίδιας χρονολογίας πωλούνται κανονικά, εφόσον είναι ελληνικά.

Πρόκειται για σαφή περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, ο οποίος αντιβαίνει στο άρθρο 34 και στο άρθρο 36 της ΣΛΕΕ, τα οποία ορίζουν ότι απαγορεύονται οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εισαγωγών.

Ποια νομική οδός ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις

Όταν ένα κράτος-μέλος αντιτίθεται σε ενωσιακή νομοθεσία, η διαδικασία ακολουθεί συγκεκριμένα βήματα και δίνονται πολλές ευκαιρίες, μέχρι τελικά να καταλήξει στο δικαστήριο.

Αρχικά, αποστέλλεται προειδοποιητική επιστολή από την Επιτροπή, η οποία καλεί το κράτος να απαντήσει, διευκρινίζοντας το ζήτημα. Αυτή η επιστολή εστάλη στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2021.

Εφόσον δεν υπάρξει συμμόρφωση, το δεύτερο βήμα είναι να αποσταλεί αιτιολογημένη γνώμη, όπου η Επιτροπή αιτιολογεί την καταγγελία και ζητάει να υπάρξει συμμόρφωση από το κράτος. Αυτή εστάλη στην Ελλάδα πριν έναν χρόνο, τον Μάιο του 2024.

Αν ούτε σε αυτό το στάδιο δεν υπάρξει συμμόρφωση, τότε το κράτος παραπέμπεται στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν υπάρξει καταδικαστική απόφαση, το δικαστήριο θα καλέσει την Ελλάδα να προχωρήσει σε νομοθετική αλλαγή των επίμαχων διατάξεων.

Αν η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί ούτε με τη δικαστική απόφαση, τότε επιβάλλεται κατ’ αποκοπή ποινή ή χρηματική ποινή ανά ημέρα, έως ότου το κράτος συμμορφωθεί.

Τι ισχύει πρακτικά αυτή τη στιγμή στην αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και τι θα αλλάξει

Στον ιστότοπο της ΕΕ Your Europe, αναφέρεται ξεκάθαρα ότι η ταξινόμηση και οι φόροι που πρέπει να καταβληθούν από όποιον μετακομίζει μόνιμα με το αυτοκίνητό του σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ αφορούν εσωτερικούς κανόνες, οπότε ο πολίτης θα πρέπει να απευθυνθεί στις αρχές του εν λόγω κράτους.

Με το νόμο του 2020, λοιπόν, πρακτικά απαγορεύεται η εισαγωγή αυτοκινήτων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας EURO 1, 2 και 3, ενώ τα αυτοκίνητα EURO 4 και 5a και 5b και 6 με τελευταία ημερομηνία ταξινόμησης ως προς την πρώτη ταξινόμηση έως και 31.8.2018 επιβαρύνονται με περιβαλλοντικό τέλος που στα πιο καινούρια 5b και 6  αντιστοιχεί στα 1000 ευρώ. Επιπλέον, ισχύει και το τέλος ταξινόμησης που μπορεί να φτάσει ακόμα και αρκετές χιλιάδες ευρώ για ένα εισαγόμενο αυτοκίνητο.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο όχι πολλών ετών (π.χ. του 2017) μπορεί μεν να πωλείται πολύ χαμηλότερα στη Γερμανία από ότι στην Ελλάδα, όμως τελικά αυτή η χαμηλή τιμή εξανεμίζεται, αν κάποιος θελήσει να το εισάγει (ακόμα και ως καταναλωτής και όχι ως έμπορος).

Εφόσον η Ελλάδα καταδικαστεί στο ΔΕΕ, είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι θα μπορέσει να πληρώνει καθημερινά το ποσό που θα επιδικαστεί ως ποινή για τη μη συμμόρφωση, καθώς αυτή αναμένεται να είναι υψηλή λόγω της σημασίας και του εύρους των παραβάσεων της ενωσιακής νομοθεσίας.

Συνεπώς, μια καταδίκη της Ελλάδας, η οποία είναι αρκετά πιθανή, ενδεχομένως να σημάνει την αλλαγή της νομοθεσίας, απελευθερώνοντας την αγορά των μεταχειρισμένων οχημάτων από άλλα κράτη-μέλη και χαμηλώνοντας αναγκαστικά τις τιμές και στα εγχώρια.