Ο νέος Νόμος 5221/2025 φέρνει ριζικές μεταβολές στη διαδικασία εκδίκασης των ανακοπών κατά της αναγκαστικής εκτέλεσης — δηλαδή των ενδίκων βοηθημάτων με τα οποία οι πολίτες επιδιώκουν να προστατεύσουν την περιουσία τους από πλειστηριασμούς, κατασχέσεις και λοιπές πράξεις εκτέλεσης.

Με το Μέρος Β’ του νόμου, υπό τον τίτλο «Παρεμβάσεις για τη μείωση του χρόνου εκδίκασης ανακοπών», καθιερώνεται υποχρεωτική διαδικασία επαναπροσδιορισμού όλων των εκκρεμών ανακοπών των οποίων η εκδίκαση έχει προσδιοριστεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2026.

1

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι όλες οι ανακοπές που εκκρεμούν ενώπιον των Πρωτοδικείων και αφορούν πράξεις εκτέλεσης θα πρέπει να επανυποβληθούν ηλεκτρονικά μέσω ειδικής πλατφόρμας. Εάν δεν γίνει ο επαναπροσδιορισμός μέσα στις προβλεπόμενες προθεσμίες, η ανακοπή λογίζεται ως μηδέποτε ασκηθείσα. Με άλλα λόγια, η υπόθεση θεωρείται ότι δεν υπάρχει πλέον και ο οφειλέτης χάνει οριστικά το δικαίωμά του να αμφισβητήσει την εκτέλεση.

Το περιεχόμενο των νέων διατάξεων (άρθρα 130–142 Ν. 5221/2025).

Σύμφωνα με τον νόμο, όλες οι εκκρεμείς ανακοπές που έχουν λάβει δικάσιμο μετά την έναρξη ισχύος του νόμου, εισάγονται προς συζήτηση υποχρεωτικά με βάση τη νέα διαδικασία. Ο ανακόπτων οφείλει να υποβάλει αίτηση επαναπροσδιορισμού μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα λειτουργεί στο κυβερνητικό νέφος (G-Cloud) και να συμπεριλάβει πλήρη στοιχεία διαδίκων, αριθμούς κατάθεσης, δικαστήριο, αναβολές και τυχόν προσωρινές διαταγές ή αναστολές.

Η αίτηση διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου και κοινοποιείται σε όλους τους διαδίκους (τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, Δημόσιο, ΟΤΑ κ.λπ.) με ηλεκτρονικά μέσα. Αν η κοινοποίηση δεν πραγματοποιηθεί μέσα σε 30 ημέρες από την κατάθεση, η αίτηση θεωρείται ανυπόστατη.

Εντός 90 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας επίδοσης, οι διάδικοι πρέπει να καταθέσουν προτάσεις και αποδεικτικά μέσα. Αν αυτό δεν συμβεί, η αίτηση επαναπροσδιορισμού λογίζεται επίσης ως μηδέποτε ασκηθείσα. Στη συνέχεια, ορίζεται δικαστής μέσα σε 15 ημέρες και δικάσιμος εντός 30 ημερών, χωρίς δυνατότητα αναβολής. Η υπόθεση συζητείται χωρίς εξέταση μαρτύρων και χωρίς παρουσία των διαδίκων, και η απόφαση πρέπει να εκδοθεί εντός δύο μηνών από τη συζήτηση.

Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η τελική διάταξη του άρθρου 142, σύμφωνα με την οποία οι ανακοπές που έχουν λάβει δικάσιμο μεταγενέστερα της 1ης.1.2026 θεωρούνται αυτοδικαίως αποσυρθείσες, εφόσον δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα αίτηση επαναπροσδιορισμού.

Κίνδυνος απώλειας προστασίας – Επανάληψη του φαινομένου του Νόμου Κατσέλη

Η νέα διαδικασία θυμίζει έντονα την αντίστοιχη του επαναπροσδιορισμού των αιτήσεων του Ν. 3869/2010 (Νόμου Κατσέλη), όπου χιλιάδες πολίτες έχασαν οριστικά την προστασία της κύριας κατοικίας τους επειδή δεν γνώριζαν ή δεν πρόλαβαν να υποβάλουν εμπρόθεσμα αίτηση μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Το ίδιο ακριβώς φαινόμενο κινδυνεύει να επαναληφθεί: αν ο πολίτης δεν επανυποβάλει εμπρόθεσμα την ανακοπή του, χάνει κάθε προσωρινή διαταγή ή αναστολή που είχε χορηγηθεί, ενεργοποιείται εκ νέου η διαδικασία πλειστηριασμού και δεν έχει πλέον καμία έννομη προστασία.

Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες

Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να κινηθούν άμεσα. Ο επαναπροσδιορισμός θα γίνεται μόνο μέσω πληρεξουσίου δικηγόρου, ο οποίος θα υποβάλει ηλεκτρονικά την αίτηση. Είναι απαραίτητο να ελεγχθεί η δικάσιμος κάθε ανακοπής, καθώς όσες έχουν οριστεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2026 εμπίπτουν υποχρεωτικά στη νέα διαδικασία.

Παράλληλα, θα πρέπει να δηλωθούν ορθά οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις επικοινωνίας (email των διαδίκων ή των αντικλήτων), ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα στις κοινοποιήσεις. Οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές και η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα ενεργοποιηθεί με υπουργική απόφαση το προσεχές διάστημα.

Συμπερασματικά, ο Νόμος 5221/2025 σηματοδοτεί την απόλυτη επίσπευση εκδίκασης των ανακοπών που έχουν κατατεθεί και οριστεί να συζητηθούν ιδίως ενώπιον του Πρωτοδικείου Αθηνών το 2030 ,2035 κλπ. .

Οφείλει να γνωρίζει ο κάθε οφειλέτης – γιατί δυστυχώς την πάτησε πάρα πολύς κόσμος με το Ν. Κατσέλη και τον επαναπροσδιορισμό των αιτήσεων] ότι η μη υποβολή αίτησης επαναπροσδιορισμού ισοδυναμεί με οριστική απώλεια του δικαιώματος δικαστικής προστασίας.

Οι πολίτες που έχουν εκκρεμείς ανακοπές κατά πράξεων εκτέλεσης πρέπει να κινηθούν άμεσα, να ενημερωθούν και να συνεργαστούν με τον δικηγόρο τους για την έγκαιρη επανυποβολή, ώστε να διαφυλάξουν τα δικαιώματά τους απέναντι στις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης.

Μαρία Μοσχοπούλου, Δικηγόρος, LLM Αστικού Δικαίου, MMLegal Law Office, www.mmlegal.gr