• City Stories

    Μουσείο ελιάς και ελληνικού λαδιού: ταξίδι στη Μεσόγειο

    • NewsRoom
    μουσείο ελιάς


    Για την Ελλάδα και τους Έλληνες η ελιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία, τις παραδόσεις, την καθημερινότητα και τελικά με την ίδια την ταυτότητά μας. Είναι το δέντρο που λάτρευαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, είναι το ομηρικό «υγρό χρυσάφι της διατροφής», το ιπποκράτειο «φάρμακο» αλλά και ο καρπός που έθρεψε γενιές και γενιές σε ολόκληρη τη μακρά ιστορία του Ελληνισμού. Είναι ακόμα σύμβολο ειρήνης και ευγενούς άμιλλας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

    Από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οπότε και ξεκίνησε η εντατικοποίηση της ελαιοκαλλιέργειας, το λάδι έγινε προσιτό σε όλα τα κοινωνικά στρώματα ως βασικό στοιχείο της καθημερινής διατροφής των Ελλήνων. Το λάδι χρησιμοποιείται ως βασικό συστατικό στη μαγειρική αλλά και ωμό, συνοδεύοντας σχεδόν κάθε έδεσμα της ελληνικής κουζίνας.

    Το ελαιόλαδο αποτελεί τη βάση της Μεσογειακής διατροφής, και αναγνωρίζεται πλέον παγκοσμίως ως μία από τις πιο υγιεινές διατροφές, αφού περιέχει μεγάλες ποσότητες από μονοακόρεστα λιπαρά (75%) και αντιοξειδωτικές ουσίες, είναι πλούσιο σε βιταμίνες, όπως βιταμίνη Α και Ε, αλλά και σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

    μουσείο ελιάς

    Παραδοσιακές περιοχές ελαιοπαραγωγής στην Ελλάδα είναι η Πελοπόννησος, η Κρήτη, η Λέσβος και τα Επτάνησα. Η μεγαλύτερη παραγωγή διοχετεύεται στην ελληνική αγορά, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει η εξαγωγή του σε αρκετές χώρες.

    Η επιλογή δημιουργίας Μουσείου Λαδιού ήταν εξ αρχής αυτονόητη για το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς καθώς μέσα από αυτό περνάει όλη η ιστορία, ο πολιτισμός της ελιάς και του λαδιού καθώς και η τεχνολογία της ελαιοπαραγωγής στον Ελλαδικό χώρο, από τους προϊστορικούς χρόνους έως τις αρχές του 20ου αιώνα, φωτίζοντας την άρρηκτη σύνδεση της ελιάς με τον τόπο μας και γενικά με την περιοχή της Μεσογείου.

    Το Μουσείο του Ελληνικού Λαδιού που βρίσκεται στη Σπάρτη είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, μιας από τις κύριες ελαιοπαραγωγούς περιοχές της χώρας μας.

    Στον άνω όροφο παρουσιάζονται οι πρώτες μαρτυρίες για την ελιά στον ελλαδικό χώρο, η συμβολή της στην οικονομία, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τον 20ό αιώνα, ο ρόλος της στη διατροφή, τη φροντίδα του σώματος (καλλωπισμός, φαρμακευτικές χρήσεις), τον φωτισμό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συμβολική διάσταση που προσλαμβάνει στη θρησκεία, τη μυθολογία, τα ήθη και τα έθιμα.

    μουσείο ελιάς

    Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδενδρου στην Ελλάδα: σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, ηλικίας περίπου 50.000-60.000 ετών, που βρέθηκαν στην καλντέρα της Σαντορίνης. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες απαντούν ήδη από τον 14ο αιώνα, σε πινακίδες Γραμμικής Β γραφής.

    Παράλληλα, κινούμενες μακέτες, ακριβή αντίγραφα σπάνιων αρχαιολογικών ευρημάτων, καθώς και αυθεντικοί μηχανισμοί, βοηθούν τον επισκέπτη να παρακολουθήσει τη διαχρονική εξέλιξη της τεχνολογίας στο πεδίο της ελαιοπαραγωγής.

    Στο εξωτερικό ( υπαίθριο ) χώρο, εκτίθενται αντικείμενα από την ελαιοκαλλιέργεια και την ελαιοσυλλογή, ενώ παρουσιάζονται τρία ελαιοτριβεία, ένα των προϊστορικών, ένα των κλασσικών και ένα των βυζαντινών χρόνων. Στα πλαίσια, μάλιστα, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τίθενται σε λειτουργία.

    Ξεχωριστή ενότητα αποτελούν τα μαγειρικά σκεύη, τα οποία πιστοποιούν τη χρήση του λαδιού στη μαγειρική τουλάχιστον από τον 18ο αιώνα στον ελλαδικό χώρο. Στην αρχαιότητα, το ελαιόλαδο θεωρείτο είδος πολυτελείας ενώ κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, η χρήση του λαδιού διευρύνεται, καθώς η μαγειρική γίνεται πιο περίτεχνη. Στα βυζαντινά χρόνια, οι ελιές καθιερώνονται ως νηστίσιμο έδεσμα, κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα.μουσείο ελιάς

    Τα δείγματα αρχαίας και σύγχρονης τέχνης που περιέχονται στο Μουσείο καταδεικνύουν επίσης ότι η ελιά υπήρξε μια συνεχής πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες καλλιτέχνες.

    Στον κάτω όροφο του Μουσείου συνεχίζεται η παρουσίαση της εξέλιξης της τεχνολογίας παραγωγής του ελαιολάδου από την αρχαιότητα έως την πρωτοβιομηχανική περίοδο, ενώ στο μουσείο εκτίθεται η τεχνολογία των μεταβυζαντινών μηχανισμών : Ένα ζωοκίνητο ελαιοτριβείο από τη Λευκάδα τεκμηριώνει την επιβίωση της ζωοκίνησης κατά τον 20ό αι. Μία ξύλινη διπλή πρέσα λαδιού του 20ου από το Ξηροκάμπι Λακωνίας, μία πλάστιγγα με βαρίδια και μυλόπετρες ζωοκίνητου ελαιοτριβείου του 20ου αιώνα.

    Tέλος, από το Μουσείου λαδιού δεν θα μπορούσε να λείπει το Εκθετήριο, στο οποίο μπορεί να βρει κανείς προϊόντα που σχετίζονται με το λάδι και την ελιά, όχι μόνο ως προϊόν διατροφής, αλλά και περιποίησης.

    Πηγή: www.tasty-day.gr



    ΣΧΟΛΙΑ