Υπάρχουν ιστορίες που μοιάζουν περισσότερο με όπερα παρά με πραγματική ζωή. Ιστορίες όπου ο έρωτας γίνεται μύθος, η σιωπή πιο δυνατή από τις λέξεις και η απώλεια αγγίζει τα όρια της τραγωδίας.

Η Μαρία Κάλλας και ο Αριστοτέλης Ωνάσης έγραψαν μια τέτοια ιστορία, που ξεπέρασε τα όρια του προσωπικού και έγινε παγκόσμια. Ανάμεσα στη λάμψη, το πάθος και την προδοσία, λέγεται πως υπήρξε ένα μυστικό κεφάλαιο: ένα παιδί που γεννήθηκε και χάθηκε μέσα στη σιωπή. Μια σκιά που ακολουθεί μέχρι σήμερα τον μύθο τους, κάνοντάς τον ακόμη πιο συγκλονιστικό.

1

Η ζωή σαν σκηνή

Η ζωή της Μαρίας Κάλλας μοιάζει σαν να είχε γραφτεί από λιμπρετίστα όπερας. Ένα κορίτσι που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από Έλληνες μετανάστες, μεγάλωσε μέσα στη στέρηση, βρήκε τον δρόμο της στην Ιταλία και έγινε η μεγαλύτερη σοπράνο του 20ού αιώνα. Όταν τραγουδούσε, η φωνή της δεν ήταν απλώς τεχνική· ήταν πληγή, ήταν φωτιά, ήταν μια αλήθεια που συγκλόνιζε ακόμη και όσους δεν αγαπούσαν την όπερα.

Στην κορυφή αυτής της καριέρας, συναντά τον Αριστοτέλη Ωνάση. Έναν άντρα που κι εκείνος ξεκίνησε από το τίποτα, από τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, και κατέκτησε τον κόσμο της ναυτιλίας. Ο πλουσιότερος Έλληνας της εποχής, ο πιο φωτογραφημένος άντρας δίπλα σε βασιλιάδες, προέδρους και σταρ. Ένας άντρας που γοήτευε με την ίδια άνεση που έκλεινε συμφωνίες εκατομμυρίων.

Η σχέση τους θα γίνει ένας από τους πιο πολυσυζητημένους έρωτες του αιώνα. Και μέσα σε αυτόν τον έρωτα, κρύβεται ένα μυστικό που κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να αποδείξει: ένα παιδί. Ένα παιδί που λένε ότι γεννήθηκε το 1960 στο Μιλάνο και έζησε μόνο για λίγες ώρες.

Η Κάλλας πριν τον Ωνάση

Για να καταλάβουμε το βάρος αυτού του μύθου, πρέπει να δούμε πού βρισκόταν η Κάλλας πριν γνωρίσει τον Ωνάση. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, ήταν ήδη μια ζωντανή θεότητα της όπερας. Στη Σκάλα του Μιλάνου, οι θεατές έσπαγαν τα προγράμματα για να τα πετάξουν στον αέρα μετά τις ερμηνείες της. Στη Μετροπόλιταν, το κοινό έκλαιγε.

Όμως η προσωπική της ζωή ήταν δύσκολη. Ο γάμος της με τον Μενεγκίνι ήταν γάμος χωρίς πάθος. Εκείνος την θαύμαζε, την προστάτευε, αλλά τη διαχειριζόταν σαν περιουσία. Η Κάλλας διψούσε για αγάπη. Όταν έλεγε σε φίλες της «θέλω να νιώσω γυναίκα», εννοούσε ακριβώς αυτό: να αγαπηθεί όχι ως ντίβα, αλλά ως Μαρία.

Ο Ωνάσης πριν την Κάλλας

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ήταν στο απόγειο. Η αυτοκρατορία του μεγάλωνε, οι εφημερίδες τον παρουσίαζαν σαν τον «Έλληνα που αγόρασε τους ωκεανούς». Ήταν παντρεμένος με την Τίνα Λιβανού, από την ισχυρή οικογένεια των εφοπλιστών Λιβάνου. Αλλά ο Ωνάσης δεν ήταν ποτέ άντρας της οικογενειακής γαλήνης. Ζούσε για την επιθυμία, για την πρόκληση, για το παιχνίδι της κατάκτησης.

Το γιοτ του, «Χριστίνα», ήταν το κέντρο της κοινωνικής του ζωής. Ένα πλωτό ανάκτορο όπου έπαιζε ρόλο βασιλιά. Εκεί, το 1959, θα συναντήσει τη Μαρία.

Η μοιραία κρουαζιέρα

photo credit : larazon
photo credit : larazon

Ήταν καλοκαίρι του ’59 όταν η Κάλλας, συνοδευόμενη από τον Μενεγκίνι, ανέβηκε στο γιοτ του Ωνάση για μια κρουαζιέρα. Η ατμόσφαιρα ήταν εκρηκτική: σαμπάνια, ήλιος, το Αιγαίο να απλώνεται μπροστά τους.

Ανάμεσα σε εκείνα τα λευκά τραπέζια και τα πολυτελή σαλόνια, η σπίθα άναψε. Η Κάλλας ένιωσε κάτι που δεν είχε ξανανιώσει. Ο Ωνάσης, με την αλαζονική του αυτοπεποίθηση, με το βλέμμα που διέταζε και φλέρταρε ταυτόχρονα, έγινε το κέντρο της προσοχής της.

Η σχέση δεν άργησε να ξεκινήσει. Ο Μενεγκίνι, παρατηρητής, δεν κατάλαβε αμέσως ότι έχανε τη γυναίκα του. Αλλά ο κόσμος σύντομα μιλούσε μόνο για το νέο ζευγάρι: την «La Divina» και τον «βασιλιά της θάλασσας».

photo credit : larazon
photo credit : larazon

Η ζωή μαζί

photo credit : RTE
photo credit : RTE

Η σχέση τους εξελίχθηκε σε καταιγίδα. Η Κάλλας, για πρώτη φορά, έζησε τον έρωτα όπως τον είχε ονειρευτεί. Εγκατέλειψε σταδιακά τη Σκάλα και τις συνεχείς εμφανίσεις. Οι εφημερίδες μιλούσαν για «ντίβα που προτιμά τον έρωτα από τη δόξα».

Ο Ωνάσης της χάριζε ταξίδια, πολυτέλεια, αλλά και ζήλια. Δεν ήταν άντρας που ανήκε σε μία γυναίκα. Είχε άλλες σχέσεις, έκανε επίδειξη δύναμης. Η Κάλλας, όμως, ήταν ερωτευμένη.

Η σχέση τους ήταν γεμάτη εντάσεις. Εκείνη τον κατηγορούσε για απιστίες, εκείνος γελούσε. Η ζήλια της ήταν τρομερή, αλλά το πάθος της ήταν μεγαλύτερο.

1960: Η χρονιά του μυστικού και η εκδοχή του Nicholas Gage

Την άνοιξη του 1960, κάτι αλλάζει. Η Κάλλας εμφανίζεται λιγότερο. Ο Τύπος αναρωτιέται: είναι κούραση; είναι κρίση στη φωνή; είναι προσωπικά προβλήματα;
Δεκαετίες αργότερα, ο δημοσιογράφος Nicholas Gage, στο βιβλίο του Greek Fire, θα δώσει μια άλλη εκδοχή: η Κάλλας ήταν έγκυος από τον Ωνάση.

Ο Gage γράφει ότι η Κάλλας μπήκε στην Clinica Dezza του Μιλάνου. Η γέννα έγινε με καισαρική τομή. Γεννήθηκε αγόρι, ονομαζόμενο Omero Lengrini. Το παιδί ήταν αδύναμο, μεταφέρθηκε σε άλλο νοσοκομείο, αλλά πέθανε λίγες ώρες αργότερα.Η ταφή, σύμφωνα με τον Gage, έγινε στο Cimitero di Bresso ή στο κοντινό Bruzzano. Μυστικά, χωρίς όνομα.

Η εικόνα που συγκλονίζει

Η εικόνα που προβάλλεται είναι σχεδόν κινηματογραφική:
Η Κάλλας, με μαύρα γυαλιά και πέπλο, στέκεται μπροστά σε έναν μικρό σταυρό. Μόνη, χωρίς φωτογράφους, χωρίς χειροκρότημα. Η ντίβα της Σκάλας, γονατιστή μπροστά σε έναν ανώνυμο τάφο.
Ο Gage γράφει πως η Κάλλας επισκεπτόταν αυτόν τον τάφο κάθε φορά που βρισκόταν στο Μιλάνο. Αν είναι αλήθεια, πρόκειται για τη πιο σπαρακτική εικόνα της ζωής της.

Η σιωπή του Ωνάση

Ο Ωνάσης δεν αναφέρθηκε ποτέ σε παιδί με την Κάλλας. Ούτε στις συνεντεύξεις του, ούτε στις ιδιωτικές επιστολές του. Για εκείνον, αν υπήρξε, το θέμα έπρεπε να μείνει θαμμένο.
Η σιωπή του, όμως, άφησε χώρο στον μύθο. Γιατί σε τέτοιες ιστορίες, η σιωπή είναι πιο ηχηρή από τις λέξεις.

Τα αρχεία και οι αμφιβολίες

Όταν αργότερα ερευνητές έψαξαν στα μητρώα του Bresso και του Bruzzano, δεν βρήκαν καμία καταχώριση.για παιδί με το όνομα Omero Lengrini τον Απρίλιο του 1960.

Αυτό ενίσχυσε τις αμφιβολίες κι έδωσε όπλα στους επικριτές. Αν υπήρξε παιδί, γιατί δεν υπάρχει έγγραφο; Γιατί δεν βρέθηκε πιστοποιητικό; Πολλοί βιογράφοι, λοιπόν,  απορρίπτουν την ιστορία. Σημειώνουν ότι η Κάλλας εκείνη τη χρονιά έκανε εμφανίσεις· δεν έδειχνε ποτέ έγκυος. Ότι κανείς από τον στενό της κύκλο δεν μίλησε για εγκυμοσύνη. Ότι τα έγγραφα που επικαλέστηκε ο Gage φαίνεται να εκδόθηκαν δεκαετίες μετά.

Οι επικριτές επιμένουν. Στα αρχεία δεν υπάρχει καμία απόδειξη. Κανένα πιστοποιητικό γέννησης ή θανάτου. Ούτε οικείος της δεν μίλησε ποτέ για εγκυμοσύνη.«Η ιστορία είναι λογοτεχνική υπερβολή», λένε. «Προστέθηκε για να κάνει ακόμη πιο τραγική τη ζωή της». Για εκείνους, το παιδί είναι ένας θρύλος που προστέθηκε για να κάνει πιο τραγική τη ζωή της.

Η σκιά της Τζάκι

Τζάκι Κένεντι και Αριστοτέλης Ωνάσης (photo credit : The National Herald)
Τζάκι Κένεντι και Αριστοτέλης Ωνάσης (photo credit : The National Herald)

Το 1968, ο Ωνάσης κάνει το πιο απροσδόκητο βήμα: παντρεύεται την Τζάκι Κένεντι, χήρα του Αμερικανού προέδρου. Η είδηση κάνει τον γύρο του κόσμου. Για τους Έλληνες είναι σοκ, για την Αμερική σκάνδαλο, για την Κάλλας συντριβή.

Αν είχε χάσει και παιδί από εκείνον, η προδοσία ήταν διπλή. Δεν έχασε μόνο τον έρωτα της ζωής της· έχασε και τον μοναδικό δεσμό που θα μπορούσε να τους ενώσει για πάντα.

Η εικόνα της Κάλλας εκείνα τα χρόνια είναι εκείνη μιας γυναίκας που ζει στη σκιά. Στο Παρίσι, στο διαμέρισμά της στην Avenue Georges Mandel, περνά ώρες μόνη, με λίγους φίλους να τη βλέπουν. Για τον κόσμο παραμένει ντίβα· στην πραγματικότητα, είναι μια γυναίκα πληγωμένη.

Ο καημός της μητρότητας και η μοναξιά του Παρισιού

Οι τελευταίες δεκαετίες της ζωής της Κάλλας είναι γεμάτες σιωπή. Επιστρέφει στη σκηνή για λίγες παραστάσεις και masterclasses, αλλά η φωνή της δεν είναι πια η ίδια. Ο κόσμος που την είχε αποθεώσει δείχνει σκληρός, καινούριες φωνές παίρνουν τη θέση της.

Μένει στο Παρίσι σχεδόν απομονωμένη. Το σπίτι της, γεμάτο φωτογραφίες, δίσκους, αναμνήσεις. Οι φίλοι που την επισκέπτονται μιλούν για μια γυναίκα που κουβαλά μέσα της βάρος.

Αν υπήρξε το χαμένο παιδί, τότε κάθε στιγμή μοναξιάς αποκτά ακόμη μεγαλύτερη διάσταση. Γιατί η απώλεια δεν είναι μόνο του έρωτα, αλλά και της μητρότητας.

Η Κάλλας σε φίλους της είχε πει: «Ο μεγαλύτερος καημός μου είναι που δεν έγινα μητέρα».

Αυτή η φράση είναι που δίνει στον μύθο αλήθεια, έστω συμβολική.

Ο Ωνάσης στα τελευταία του

photo credit : Greek City Times
photo credit : Greek City Times

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης στα τέλη της ζωής του είχε κι εκείνος τα δικά του τραύματα. Ο θάνατος του γιου του, Αλέξανδρου, το 1973, τον κατέστρεψε ψυχολογικά. Η αυτοκρατορία του έμοιαζε να καταρρέει.

Πέθανε το 1975, δύο χρόνια πριν από την Κάλλας. Οι εφημερίδες μίλησαν για έναν άντρα που έζησε σαν βασιλιάς και πέθανε μόνος. Αν υπήρξε παιδί με την Κάλλας, το πήρε κι εκείνος μαζί του στον τάφο.

Η σιωπή που γέννησε μύθο

Κανείς από τους δύο δεν μίλησε ποτέ για το παιδί. Ούτε η Κάλλας σε φίλους της, ούτε ο Ωνάσης σε συνεργάτες του.

Η σιωπή αυτή δημιούργησε το πιο ισχυρό έδαφος για τον μύθο. Γιατί σε ιστορίες σαν κι αυτή, η σιωπή είναι πάντα πιο ηχηρή από τις λέξεις.

Ο Nicholas Gage έγραψε: «Η Κάλλας ήταν ικανή να θυσιάσει τα πάντα για τον έρωτα. Αν έχασε παιδί, αυτό εξηγεί γιατί ποτέ δεν μπόρεσε να ξαναβρεί τον εαυτό της».

Η σημερινή εικόνα

Σήμερα, σχεδόν μισό αιώνα μετά τον θάνατό της, η Μαρία Κάλλας παραμένει σύμβολο. Οι δίσκοι της κυκλοφορούν, οι ταινίες για τη ζωή της πολλαπλασιάζονται, οι βιογραφίες ξαναγράφουν την ιστορία της.

Ο μύθος του παιδιού εξακολουθεί να εμφανίζεται σε άρθρα, ντοκιμαντέρ, blogs. Άλλοι τον απορρίπτουν, άλλοι τον πιστεύουν. Αλλά όλοι αναγνωρίζουν ότι χωρίς αυτόν, η ιστορία της Κάλλας θα ήταν λιγότερο τραγική.

Το παιδί ως σύμβολο

Είτε υπήρξε είτε όχι, το «άγνωστο παιδί» είναι το πιο σιωπηλό κεφάλαιο της όπερας που έγραψαν μαζί η Κάλλας και ο Ωνάσης. Ένα σύμβολο του ανεκπλήρωτου, της απώλειας, της αγάπης που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Η εικόνα της Κάλλας, μόνη, μπροστά σε έναν ανώνυμο τάφο στο Μιλάνο —πραγματική ή μυθική— είναι από τις πιο δυνατές εικόνες του 20ού αιώνα. Γιατί μας θυμίζει ότι πίσω από τη «La Divina» υπήρχε μια γυναίκα που πονούσε, που ήθελε να αγαπηθεί, που ήθελε να γίνει μητέρα.

Και αυτή η εικόνα είναι που κάνει την ιστορία της αθάνατη.

photo credit : The Telegraph
photo credit : The Telegraph

Διαβάστε επίσης :

Ωνάσης: Πώς ο φτωχός πρόσφυγας έγινε ο κορυφαίος deal maker που προσκυνούσαν βασιλιάδες

Το «τρικ με τα τάνκερ»: Πώς ο Αριστοτέλης Ωνάσης κέρδισε το παιχνίδι των πετρελαίων

Ωνάσης: Πώς ο Σκορπιός έγινε το ιδιωτικό βασίλειο και σύμβολο εξουσίας του Ελληνα μεγιστάνα