Όχι πως δεν το γνωρίζετε ήδη, αλλά το 2015 ήταν μία πολύ δύσκολη χρονιά για την ελληνική οικονομία. Ακόμα κι αν το συγκρίνει κανείς με τα προηγούμενα, επίσης δύσκολα χρόνια της κρίσης, το 2015 μοιάζει να ήταν μία χαμένη χρονιά.
Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, το 2015 μας είχε… προειδοποιήσει από νωρίς πως θα μας δυσκόλευε πολύ. Ήδη από τον Ιανουάριο, η χώρα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο, με αφορμή την άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων κομμάτων της τότε αντιπολίτευσης να ψηφίσουν Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο πρώτος μήνας του 2015 πέρασε μέσα σε κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας, με αμφιβολίες για το αν θα μπορούσε να σχηματιστεί μία σταθερή κυβέρνηση από τις εκλογές ή θα απαιτούνταν και επαναληπτικές εκλογές, που θα ήταν ένα καταστροφικό σενάριο. Τελικά, οι εκλογές έγιναν και τα καλά νέα ήταν ότι είχαμε κυβέρνηση. Τα κακά νέα ήταν ότι είχαμε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ…
Η οικονομία που μέχρι τότε υπέφερε από την αβεβαιότητα της πολιτικής αστάθειας, τώρα υπέφερε από την αβεβαιότητα του τι σκόπευε να κάνει η κυβέρνηση σε ό,τι αφορούσε το ελληνικό πρόγραμμα: θα έσκιζε το μνημόνιο, όπως διατεινόταν με στόμφο ο Αλέξης Τσίπρας; Θα διακινδύνευε την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση; Θα προχωρούσε σε μονομερή διαγραφή χρέους; Κανείς δεν μπορούσε να πει με σιγουριά.
Μέσα σε λίγους μήνες, η αβεβαιότητα αυτή κορυφώθηκε, με τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών να παρατείνονται επ’ άπειρον, την ώρα που στο εσωτερικό της χώρας η οικονομία είχε «στεγνώσει» από ρευστότητα και δεν μπορούσε να κινηθεί τίποτα στην αγορά. Οι φόβοι για κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας γιγαντώνονταν καθημερινά, οι πολίτες δεν ήξεραν κυριολεκτικά αν θα πάρουν το μισθό ή τη σύνταξή τους τον επόμενο μήνα, και μέσα σε αυτό το κλίμα ήταν λογικό οι καταθέσεις στις τράπεζες να αρχίσουν να εξανεμίζονται.
Και μετά ήρθε το δημοψήφισμα του Ιουλίου, όταν η κυβέρνηση κάλεσε τους πολίτες να αποφασίσουν αν τους ικανοποιούσε η πρόταση που η Κομισιόν είχε καταθέσει (και στο μεταξύ είχε πάρει πίσω, επομένως το δημοψήφισμα δεν είχε πρακτικά κάποιο αντίκρισμα) ή αν προτιμούσαν να πουν ένα ασαφές «ΟΧΙ», που θα μπορούσε να σημαίνει από «θέλουμε μία καλύτερη συμφωνία», μέχρι και «θέλουμε να φύγουμε από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση». Οι πολίτες επέλεξαν τελικά το «ΟΧΙ», το οποίο τελικά τους γύρισε σε… «ΝΑΙ», με τον Αλέξη Τσίπρα να συμφωνεί λίγες μέρες αργότερα σε ένα πρόγραμμα ακόμα χειρότερο από αυτά που είχαμε ήδη στο παρελθόν.
Στο μεταξύ, βέβαια, η φαεινή ιδέα του πρωθυπουργού για δημοψήφισμα είχε φέρει την επιβολή capital controls στην Ελλάδα, που κατέστησε ακόμα χειρότερη την κρίση ρευστότητας στην αγορά και «στέγνωσε» εντελώς τις τράπεζες, καταστρέφοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών στο τραπεζικό σύστημα.
Η υπερψήφιση της συμφωνίας με διευρυμένη πλειοψηφία από τη Βουλή ήταν ένα θετικό σημάδι, που όμως αποδείχθηκε πως ήταν κάτι το προσωρινό: ο ΣΥΡΙΖΑ διασπάστηκε και οδήγησε τη χώρα σε νέα εκλογική περιπέτεια, από την οποία προέκυψε σχεδόν το ίδιο αποτέλεσμα: και πάλι κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά αυτή τη φορά με μικρότερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία (και άρα μεγαλύτερη πολιτική αβεβαιότητα).
Η αποπομπή του Γιάνη Βαρουφάκη και η αντικατάστασή του από τον πιο μετριοπαθή Ευκλείδη Τσακαλώτο αντιμετωπίστηκε με ανακούφιση από την Ευρώπη, που είχε… δεινοπαθήσει με τον τότε υπουργό Οικονομικών και τα «παίγνιά» του, όμως η ζημιά στην ελληνική οικονομία είχε γίνει: οι ελληνικές επιχειρήσεις δυσκολεύονταν περισσότερο από ποτέ να τα βγάλουν πέρα, με κάποιες από αυτές να επιλέγουν να «μετακομίσουν» σε κάποια άλλη, πιο φιλική στις επιχειρήσεις χώρα, οι ξένοι επενδυτές ως επί το πλείστον δεν πλησίασαν καν τη χώρα μας, και όσοι την πλησίασαν έπεσαν πάνω στον… τοίχο των σκληροπυρηνικών του ΣΥΡΙΖΑ, η ανεργία δεν έπεφτε με τίποτα, το ΑΕΠ άρχισε και πάλι να συρρικνώνεται.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η κλιμάκωση της προσφυγικής κρίσης επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση, καθώς η ήδη ρημαγμένη ελληνική οικονομία έπρεπε να βρει πόρους για να καλύψει τη φιλοξενία και την περίθαλψη των προσφύγων και μεταναστών που έφταναν κατά κύματα στα ελληνικά νησιά.
Ναι, το 2015 ήταν μία δύσκολη χρονιά για την ελληνική οικονομία. Όσο για το 2016; Με τα capital controls να παραμένουν στη θέση τους, τις κοινωνικές αντιδράσεις για τα μέτρα του τρίτου μνημονίου να εντείνονται και την κυβέρνηση να επιμένει στην αρνητική της στάση απέναντι στις ιδιωτικές επενδύσεις (με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση της Eldorado), δε φαίνεται το φως στο τούνελ…
