Σερ Ντέμης Χασάμπης: Ο Ελληνοκύπριος «γκουρού» του ΑΙ και η Ελλάδα της καινοτομίας

Τη στιγμή που η Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκεται στο επίκεντρο των παγκόσμιων ανακατατάξεων με ισχυρό αντίκτυπο στην κοινωνία και πολλά ανοιχτά ερωτήματα γύρω από την «επανάστασή» της, ένας ελληνοκύπριος επιστήμονας ηγείται της DeepMind, της θυγατρικής της Alphabet που θεωρείται «εργοστάσιο καινοτομίας της ΑΙ» και ένας από τους σημαντικότερους μοχλούς στρατηγικού προβαδίσματος του τεχνολογικού κολοσσού. Ο λόγος για τον Ντέμη Χασάμπης, ο οποίος μάλιστα βρέθηκε πρόσφατα και στην Ελλάδα.

Ο επικεφαλής της DeepMind συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ μεταξύ άλλων υπογράμμισε τον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα ως «κόμβος καινοτομίας», αλλά και τη δυναμική της Τεχνητής Νοημοσύνης για να συμβάλει ουσιαστικά στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και την αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση.

Η συμμαχία DeepMind–Google που καθορίζει το μέλλον της ΑΙ

Η ιστορία της DeepMind Technologies ξεκινά το 2010, όταν ο Ντέμης Χασάμπης, μαζί με τους Σέιν Λεγκ και Μουσταφά Σουλεϊμάν, ίδρυσαν στο Λονδίνο ένα ερευνητικό εργαστήριο με έναν φιλόδοξο στόχο: την ανάπτυξη της γενικής τεχνητής νοημοσύνης (AGI), δηλαδή ενός νευρωνικού δικτύου που μπορεί να κατανοεί, να σκέφτεται και να μαθαίνει όπως ο άνθρωπος.

Το 2014 η Google εξαγόρασε την DeepMind έναντι 400 εκατ. λιρών – μια κίνηση που τότε φάνηκε ριψοκίνδυνη, καθώς μόνο για το 2019 οι ζημιές της άγγιξαν το μισό δισ. στερλίνες. Σήμερα, όμως, η επένδυση δικαιώνει τον CEO της Alphabet, Σουντάρ Πιτσάι: η DeepMind έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο σημαντικούς μοχλούς στρατηγικού προβαδίσματος του μητρικού ομίλου της Google.

Υπό την ηγεσία του Χασάμπη, η DeepMind απέδειξε ότι η έρευνα μπορεί να μετατραπεί σε απτό πλεονέκτημα. Από το AlphaGo έως το AlphaFold, η εταιρεία ανέδειξε τον ρόλο της Tεχνητής Nοημοσύνης στην επιστήμη και στη βιομηχανία. Το 2023 παρουσίασε έσοδα 1,5 δισ. στερλινών, με τα τεχνολογικά προϊόντα της, όπως το διάσημο chatbot Gemini, να ενσωματώνονται αποκλειστικά στις διάφορες υπηρεσίες της Google.

Ήδη οι εφαρμογές της έχουν ήδη αφήσει αποτύπωμα στην καθημερινότητα: Από τη συνεργασία με το Google Maps, που βελτίωσε έως και 50% την ακρίβεια υπολογισμού χρόνου άφιξης, στην αναβάθμιση της φωνής του Google Assistant αλλά και στο project εξοικονόμησης μπαταρίας στο Android, που χρησιμοποιείται από πάνω από 1 δισ. χρήστες εξοικονομώντας 140 δισ. λεπτά μπαταρίας κάθε μήνα.

Πέρα από την Google, η DeepMind συνεργάζεται και με τη μετεωρολογική υπηρεσία της Βρετανίας, UK Met Office, για προβλέψεις βροχόπτωσης με πρωτοφανή ακρίβεια, μια εφαρμογή με άμεσο όφελος στη γεωργία, τις μεταφορές και την πολιτική προστασία. Με τον τρόπο αυτό, η εταιρεία περνά πλέον από το πείραμα στην πράξη, αναδιαμορφώνοντας τη λειτουργικότητα και το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Ντέμης Χασάμπης: Η διάνοια πίσω από την Τεχνητή Νοημοσύνη  

Γεννημένος το 1976 στο Λονδίνο, με πατέρα ελληνοκυπριακής καταγωγής και μητέρα κινεζικής προέλευσης από τη Σιγκαπούρη, ο Ντέμης Χασάμπης ξεχώρισε από νωρίς.

Σε ηλικία μόλις 13 ετών κατέκτησε τον τίτλο του μαιτρ στο σκάκι, ενώ παράλληλα ανακάλυψε το πάθος του για τον προγραμματισμό. Μάλιστα, βραβεύτηκε με Νόμπελ Χημείας το 2024, μαζί με τον συνεργάτη του στη DeepMind, Τζον Τζάμπερ, καθώς ανέπτυξαν ένα μοντέλο Τεχνητής Νοημοσύνης (AlphaFold) που τους βοήθησε να λύσουν ένα πρόβλημα 50 ετών: την πρόβλεψη πολύπλοκων δομών των πρωτεϊνών. Οι δυο τους μοιράστηκαν το βραβείο με τον Ντέιβιντ Μπέικερ που πέτυχε την υπολογιστική κατασκευή «εντελώς νέων ειδών πρωτεϊνών».

Ο Χασάμπης αποφοίτησε δύο χρόνια νωρίτερα από το σχολείο, σε ηλικία μόλις 16 ετών, χάρη στις εξαιρετικές του επιδόσεις, και σπούδασε Επιστήμη Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Μετά την αποφοίτηση, συνέχισε με διδακτορικό στη «γνωσιακή νευροεπιστήμη» στο University College London, ενώ πραγματοποίησε έρευνα και ως επισκέπτης ακαδημαϊκός στο MIT και στο Χάρβαρντ. Παράλληλα, εργάστηκε στη βιομηχανία video games, συμμετέχοντας στην Bullfrog Productions που δημιούργησε κλασικούς τίτλους όπως το Theme Park και το Dungeon Keeper.

Σήμερα, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους πρωτοπόρους της Τεχνητής Νοημοσύνης, με αναγνώριση που ξεπερνά τα όρια της τεχνολογίας και αγγίζει την επιστήμη, την καινοτομία και την παγκόσμια στρατηγική ανάπτυξη.

Η καθαρή περιουσία του εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 523 εκατ. και 653 εκατ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία του 2024, ενώ το όνομά του ακούγεται μεταξύ αυτών που θα μπορούσαν να διαδεχθούν κάποτε τον Σουντάρ Πιτσάι.

Το πρώτο επιχειρηματικό «στοίχημα» του Χασάμπη 

Η ιστορία της επιχειρηματικότητας του Ντέμη Χασάμπη ξεκινά με την ίδρυση της Elixir Studios το 1998 στο Λονδίνο. Στόχος του ήταν να αποδείξει ότι μια ανεξάρτητη εταιρεία μπορούσε να να δημιουργήσει δικούς της πρωτότυπους τίτλους (IP) και να σταθεί απέναντι σε μεγάλους εκδότες της εποχής. 

Με περίπου 60 εργαζόμενους και συνεργασίες με την Eidos και τη Vivendi, η Elixir παρουσίασε δύο τίτλους που ξεχώρισαν για τη φιλοδοξία τους: το Republic: The Revolution και το Evil Genius. Το πρώτο πέρασε πολυετή και δαπανηρή ανάπτυξη χωρίς να αποδώσει εμπορικά· το δεύτερο κέρδισε την αγάπη του κοινού και απέκτησε cult status, αλλά δεν έφερε την κερδοφορία που περίμεναν οι επενδυτές. 

Το 2005 η εταιρεία έκλεισε, με την Rebellion Developments να αποκτά το 2006 τα δικαιώματά της. Για τον Χασάμπη, ήταν το πρώτο μεγάλο στοίχημα που απέδειξε πως η καινοτομία έχει κόστος, αλλά και πως το ρίσκο είναι αναπόσπαστο κομμάτι κάθε επιχειρηματικού άλματος. Ένα μάθημα που αργότερα θα μετουσιωνόταν στη Deep Mind και την εξαγορά-ορόσημο από τη Google. 

Το όραμα για την ΤΝ

Η Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη που οραματίζεται ο Ντέμης Χασάμπης δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια τεχνολογία που θα υπηρετεί την κοινωνία και την εξέλιξή της. Όπως έχει δηλώσει:

«Πιστεύω ότι μερικά από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία μας, είτε πρόκειται για το κλίμα είτε για τις ασθένειες, θα βοηθηθούν μέσω λύσεων που θα μας προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη.»

Το όραμά του είναι γεμάτο ταυτόχρονα αισιοδοξία και ανησυχία:

«Ο λόγος που έχω αφιερώσει όλη μου τη ζωή στην ΤΝ και την AGI είναι γιατί πιστεύω ότι, αν αναπτυχθεί σωστά και υπεύθυνα, θα είναι η πιο ευεργετική τεχνολογία που έχει εφευρεθεί ποτέ.»

Δεν παραλείπει όμως να επισημάνει και τους κινδύνους:

«Αν καταφέρουμε να τη φέρουμε στον κόσμο με ασφάλεια και υπευθυνότητα, … τότε θα ζούμε σε έναν κόσμο που μερικές φορές αποκαλώ “ριζική αφθονία”.»

Tα «ηθικά πλαίσια » που θέτει, με πιο χαρακτηριστική την απαγόρευση στρατιωτικών εφαρμογών, αποκαλύπτουν την αγωνία του να διαφυλάξει ένα σαφές ηθικό πλαίσιο γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Κι όμως, οι πιέσεις της πραγματικότητας είναι διαρκείς: οι γεωπολιτικές εντάσεις οξύνονται, τα όρια δοκιμάζονται και ο ίδιος καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στο ιδανικό και το εφικτό.

Διαβάστε επίσης: 

Τζωρτζ Φειδίας Μίτσελ: O Έλληνας «πατέρας του fracking» που μετέτρεψε τις ΗΠΑ σε ενεργειακή υπερδύναμη

Cenergy: Μια δεκαετία συνεχούς ανάπτυξης φέρνει το αυξανόμενο ανεκτέλεστο

ΔΕΗ-Μότορ Όιλ-ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή: Καθυστερήσεις και στο πιλοτικό υπεράκτιο αιολικό – Άφαντες οι ταρίφες