Ο Αν. Καλλιτσάντσης εξομολογείται: «Οι εταιρείες έχουν ανάγκη από διοίκηση και όχι από διαδόχους»

Αναστάσιος Καλλιτσάντσης. Διευθύνων σύμβουλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός για την εταιρική διακυβέρνηση στην «Ελλάκτωρ» ήταν ο Αναστάσιος Καλλιτσάντσης σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε χθες σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Ο επιχειρηματίας, ο οποίος μαζί με τον αδελφό του κρατά τα ηνία του μεγαλύτερου κατασκευαστικού ομίλου της χώρας, δεν δίστασε να μιλήσει για τα «κακώς κείμενα» που συνέβαιναν κατά το παρελθόν στην Ελλάκτωρ, χωρίς ωστόσο να αναφέρει ονόματα, ενώ υπογράμμισε τη σημασία της εταιρικής διακυβέρνησης για την ανάπτυξη και τη σταθερότητα των επιχειρήσεων.

Από την ομιλία – ποταμό ξεχώρισε η αναφορά του στη «δημοκρατία των μετόχων που μπορεί να ανατρέψει ακόμη και τους πιο ισχυρούς μετόχους μέσα από διαδικασίες θεσμικών οργάνων», ενώ αίσθηση προκάλεσε η επισήμανση πως «οι εταιρείες και ειδικότερα οι εισηγμένες έχουν ανάγκη από διοίκηση και όχι από διαδόχους».

Αρχίζοντας, σχολίασε πως η διοίκηση μιας επιχείρησης πρέπει να λαμβάνει τις αποφάσεις με βάση το συμφέρον της εταιρείας και όχι την προσωπική φιλοδοξία ή το στενό συμφέρον του μετόχου. Κάποιες φορές, είπε, που «τα συμφέροντα των μεγαλομετόχων επισκιάζουν τα συμφέροντα της εταιρείας και των stakeholders». Υπογράμμισε, μάλιστα, πως υπήρχαν περιπτώσεις που οι αποφάσεις λαμβάνονταν από τους μεγαλομετόχους και από διοικητικά συμβούλια που απαρτίζονταν από ημέτερους, και επικυρώνονταν από γενικές συνελεύσεις που είχαν τυπικό χαρακτήρα. Και μόνο κάποιοι μικρομέτοχοι εξέφραζαν την αντίθεσή τους.

Οι επιχειρηματίες, συνέχισε, πρέπει να αντιληφθούν πως όταν μπαίνουν στο Χρηματιστήριο αποκτούν πέραν από πρόσβαση σε νέα κεφάλαια και νέους συνεταίρους, τους οποίους οφείλουν να προσέχουν και να φροντίζουν για τα συμφέροντά τους, όσο φροντίζουν για τα δικά τους ενώ στάθηκε στη σημασία της αξιοκρατίας, λέγοντας πως η διοικητική ομάδα δεν πρέπει να συνδέεται με την ομάδα των μετόχων ή των διαδόχων τους.

Μόνο έτσι, επεσήμανε, μπορεί να πείσουν τις διεθνείς χρηματαγορές να τους εμπιστευθούν, ειδικά σε μια περίοδο όπως η σημερινή που υπάρχει στενότητα κεφαλαίων, ενώ υποστήριξε πως η ευθύνη απέναντι στους μετόχους δεν εξαντλείται στις ανακοινώσεις προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγορά, στις ετήσιες εκθέσεις, στην τοποθέτηση υπεύθυνων για τους μετόχους ή στη δημιουργία ιστοσελίδων».

Η εταιρική διακυβέρνηση, συμπλήρωσε ο κ. Καλλιτσάντσης, πρέπει να γίνει πράξη, και να μην καταντήσει μια θεωρητική έννοια όπως η βιώσιμη ανάπτυξη.

Το παράδειγμα της Ελλάκτωρ

Συνεχίζοντας την καταιγιστική τοποθέτησή του, ο κ. Καλλιτσάντσης έκανε εκτενή αναφορά στο παράδειγμα της Ελλάκτωρ, το οποίο χαρακτήρισε «case study» για το ελληνικό επιχειρείν.

Μετά από μια μικρή αναδρομή στη δημιουργία και στην περίοδο της μεγάλης «ακμής» του ομίλου, είπε πως επί 20 χρόνια διοικούνταν από ένα διοικητικό συμβούλιο που αποτελούνταν αποκλειστικά «από τις οικογένειες των μεγαλομετόχων τους και τους συγγενείς τους».

Ωστόσο, παρότι εκείνη την περίοδο ήταν όλοι ευχαριστημένοι από τις επιδόσεις και τα κέρδη που μοιράζονταν, τόνισε πως «υπήρχε ένα λάθος στον τρόπο που είχε στηθεί η διοίκηση». Κάθε μεγαλομέτοχος είχε αναλάβει τη διοίκηση μιας δραστηριότητας, από τις πολλές που είχε ο όμιλος.

Αυτό, υποστήριξε, λειτουργούσε σε βάρος του συνολικού συμφέροντος καθώς ο καθένας προσπαθούσε να προωθήσει τα συμφέροντα της μονάδας που διοικούσε. Το αποτέλεσμα ήταν να προχωρήσει σε μια ανάπτυξη, χωρίς να υπάρχει η «αντίστοιχη οργάνωση και υποδομή, η οποία θα μπορούσε να διασφαλίζει την σταθερότητα αυτής της ανάπτυξης».

Το πρόβλημα της «διοικητικής ανισορροπίας» σύμφωνα με τον κ. Καλλιτσάντση, ήρθε στην επιφάνεια όταν άρχισε η κρίση και μειώθηκε το κατασκευαστικό αντικείμενο στη χώρα, και οι υπεύθυνοι του κατασκευαστικού τομέα προσπάθησαν να βγουν στο εξωτερικό χωρίς τις σωστές υποδομές. Η δυσλειτουργία, κατά τον ίδιο, έγινε εντονότερη όταν το τραπεζικό σύστημα άρχισε να ζητάει αντασφαλίσεις και ρευστοποίηση παγίων, -πολλές φορές πολύ σημαντικών για την εταιρεία-, «Αντί τα συμφέροντα να συντονίζονται άρχισε ο καθένας άρχισε να κυνηγάει τα δικά του στενά συμφέροντα», επεσήμανε χαρακτηριστικά.

Αυτό, όπως είπε, έφερε τη σοβαρή σύγκρουση των βασικών μετόχων και οδήγησε τον ίδιο να αναλάβει την πρωτοβουλία «Change4Ellaktor», τον Ιούλιο του 2018, η οποία «άλλαξε τελείως το σκηνικό».

Τα συμπεράσματα

Στο σημείο αυτό, αναφέρθηκε στα συμπεράσματα που κατά τη γνώμη του εξήχθησαν από αυτή τη διαδικασία και τα οποία «θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την επιχειρηματική κουλτούρα όχι μόνο του ομίλου αλλά και άλλων επιχειρήσεων».

«Πρώτον, πως οι μέρες της παντοκρατορίας των μεγαλομετόχων έχουν παρέλθει». Φάνηκε σαφώς, όπως είπε ότι «η δημοκρατία των μετόχων μπορεί να ανατρέψει ακόμη και τους πιο ισχυρούς μετόχους μέσα από διαδικασίες θεσμικών οργάνων. Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα θεσμικά όργανα μιας επιχείρησης να λειτουργούν με σωστούς κανόνες.

Δεύτερον, ότι η πρωτοβουλία «Change4Ellaktor» άλλαξε πλήρως τον τρόπο διοίκησης του ομίλου. Ήταν, είπε, μια νίκη της εταιρικής διακυβέρνησης. «Είναι σαφές ότι η ισχυρή εταιρική διακυβέρνηση είναι εργαλείο για την ανάπτυξη και την σταθερότητα. Πρέπει να γίνεται σωστά, όχι τυπολατρικά. Διασφαλίζει τα check and balances που πάνε την εταιρεία μπροστά σε βάθος χρόνου», σημείωσε σε μια αποστροφή του λόγου του.

Τρίτον, πως οι μέτοχοι μειοψηφίας περιμένουν από τους μεγαλομετόχους να αποδείξουν έμπρακτα ότι πιστεύουν στην εταιρεία, εφ’ όσον βεβαίως συνεχίζουν να ασχολούνται με τη διοίκησή της. Ανέφερε μάλιστα πως στην περίπτωση της Ελλάκτωρ ήταν πολύ σημαντικό ότι η αλλαγή διοίκησης έγινε μέσα από τη γενική συνέλευση, το ανώτατο σημείο εφαρμογής των θεσμών της εταιρικής διακυβέρνησης ενώ τόνισε πως στην αλλαγή αυτή, αυτό που μέτρησε δεν ήταν ότι αυτός και ο αδελφός του αγόρασαν κάποιες μετοχές, αλλά ότι πίστεψαν στην εταιρεία και έβαλαν 55 εκατ. ευρώ για να πάει μπροστά.

«Αυτό επέδρασε πάρα πολύ θετικά. Είναι άλλο να κάνεις αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και άλλο να βάζεις ζωντανά λεφτά για να στηρίξεις την εταιρεία», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Τέταρτον, ότι οι εταιρείες και ειδικότερα οι εισηγμένες έχουν ανάγκη από διοίκηση και όχι από διαδόχους.

Οι εταιρείες, επεσήμανε, πρέπει να διαλέγουν τη διοίκηση με τρόπο επαγγελματικό, με αξιοκρατία, και τα διοικητικά συμβούλια να συντίθεται από ανεξάρτητους ανθρώπους που δεν επηρεάζονται από φιλίες και συγγενικές σχέσεις. Διότι τότε μόνο δημιουργείται μια δημιουργική όσμωση που διασφαλίζει την ορθότητα των αποφάσεων.

Πέμπτον, πως μερίδιο ευθύνης έχουν όλοι οι μέτοχοι και όλοι οι πάροχοι κεφαλαίου.

Στο σημείο αυτό έκανε ειδική αναφορά στις τράπεζες, οι οποίες, όπως είπε, αρνήθηκαν να πάρουν θέση στην αντιδικία των βασικών μετόχων παρ’ ότι ήταν ο μεγαλύτερος stake holder με έκθεση που ανέρχονταν σε 1,5 δισ. ευρώ.

Κλείνοντας, ο κ. Καλλιτσάντσης εκτίμησε πως η εταιρική διακυβέρνηση «δεν μια τάση της εποχής», αλλά ασκεί καταλυτική επίδραση στον τρόπο που λειτουργεί μια εταιρεία ενώ σημείωσε πως προστατεύει τα δικαιώματα των μετόχων και διασφαλίζει την παραγωγή μακροπρόθεσμης αξίας. Για αυτό, όπως έσπευσε να προσθέτει, απαιτεί απ’ όλους που εμπλέκονται υψηλό αίσθημα ευθύνης στην προάσπισή της. Γιατί διαφορετικά καταντάει «κενό γράμμα» και επιβαρύνει την εταιρεία με επιπλέον έξοδα για τους συμβούλους.