Μάχη εργολάβων για έργα €5,2 δισ. την επόμενη διετία

Τα 18 δισ. ευρώ αναμένεται να ξεπεράσει το ανεκτέλεστο δημόσιων και ιδιωτικών έργων το 2025 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), το οποίο παρουσίασε χθες την ετήσια μελέτη του για την πορεία του κατασκευαστικού κλάδου.

Γεγονός και το οποίο δημιουργεί νέα μέτωπα μαχών μεταξύ των μεγάλων εγχώριων κατασκευαστικών ομίλων, καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ θα δημοπρατηθούν δημόσια και ιδιωτικά έργα αξίας 5,2 δισ. ευρώ.

Στην παρούσα φάση την πρώτη θέση στην κούρσα ταχύτητας του ανεκτέλεστου έχει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με 5,5 δισ. ευρώ ενώ με την υπογραφή της σύμβασης της Εγνατίας Οδού θα φτάσει στα 7,3 δισ. ευρώ.

Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Intrakat καθώς ύστερα από την εξαγορά της κατασκευαστικής ΑΚΤΩΡ έχει σπάσει το φράγμα των 5 δισ. ευρώ.

Ακολουθεί ο ΑΒΑΞ με ανεκτέλεστο άνω των 3 δισ. ευρώ, ενώ ο όμιλος Mytilineos όσον αφορά το κατασκευαστικό του pipeline μέσω της θυγατρικής του ΜΕΤΚΑ έχει αναλάβει έργα αξίας 1 δισ. ευρώ

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στη μελέτη, καταγράφηκε το 2023 σημαντική άνοδος της αξίας παραγωγής του κλάδου σε σχέση με την «αναιμική» δραστηριότητα της περασμένης δεκαετίας καθώς αυτή διαμορφώθηκε στα 12,8 δισ. ευρώ καταγράφοντας αύξηση κατά 84% σε σχέση με το 2017.

Όσον αφορά την αύξηση του ανεκτέλεστου για το 2025 σε σχέση με τη χρονιά που μας πέρασε αυτή ανέρχεται στο 63%, ενώ σε σχέση με το μέσο όρο της περιόδου 20182-2020 η αύξηση ξεπερνάει το 180%.

Σημαντικό ρόλο στην έκρηξη του κατασκευαστικού κλάδου διαδραματίζει η εθνική και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, καθώς όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση αναμένεται έως το 2026 να κινητοποιηθούν επιδοτήσεις και δάνεια συνολικής αξίας 52 δις. ευρώ τόσο από το τρέχον ΕΣΠΑ 2021-2027 και από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Αναλυτικότερα η συνολική στήριξη του ΕΣΠΑ έχει εκτιμηθεί στα 26,1 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικοί πόροι που θα κινητοποιηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα ανέλθουν 23,9 δις. ευρώ.

Σχετικά με το μερίδιο των κατασκευών στο ΑΕΠ αυτό ανήλθε το 2022 στο 4,8% υπολειπόμενο σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά εκτιμάται ότι θα υπάρξουν επιπρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές και κατοικίες ετησίως ύψους έως 3,0% με το ποσοστό των επενδύσεων σε κατασκευαστικά έργα να φτάνει μέχρι το 8,6% του ΑΕΠ το 2025.

Στην εν λόγω μελέτη τονίζεται, δε, ότι ο κλάδος των κατασκευών καταγράφει σημαντική άνοδο όσον αφορά την κερδοφορία του καθώς αυτή διαμορφώνεται στο 14%, αλλά απέχει σημαντικά από την έκρηξη της δεκαετίας του 2000 καθώς στο απόγειό του ξεπερνούσε το 30%.

 Οι προκλήσεις στις κατασκευές

Πέραν όμως της ανάκαμψης στις κατασκευές, η οποία βασίζεται κυρίως στα έργα υποδομών και τις ιδιωτικές κατασκευές, ο κλάδος έρχεται αντιμέτωπος και με ένα πλήθος προκλήσεων. Αυτές είναι η έλλειψη σε ανθρώπινο δυναμικό και σε χρηματοδοτήσεις.

Η μεγαλύτερη εκ των δύο προκλήσεων είναι η ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού και εκτιμάται ότι θα χρειαστούν συνολικά 250 χιλιάδες εργαζόμενοι για να «σηκώσουν» το μεγάλο κατασκευαστικό ανεκτέλεστο.

Ωστόσο, στη χώρα μας το 2022 απασχολούνταν περίπου 100 χιλιάδες άτομα στις κατασκευές, ενώ ένα αρκετά «ανησυχητικό» στατιστικό είναι ότι ο κλάδος έχει μικρή έως καθόλου απήχηση σε νέους έως 24 ετών, καθώς μόνο το 3,4% απασχολείται στις κατασκευές.

Προκύπτει επομένως ότι οι ανάγκες για θέσεις εργασίας στις κατασκευές είναι αρκετά μεγάλες και ότι για τη χρονιά που διανύουμε θα χρειαστεί να βρεθούν 51 χιλιάδες εργαζόμενοι, το 2025 55 χιλιάδες και το 2026 51 χιλιάδες.

Σχετικά με τις διακρατικές συμφωνίες για την μεταφορά εργαζομένων από την Αίγυπτο και την Ινδία κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της μελέτης τονίστηκε ότι το μεγαλύτερο είναι η εκπαίδευση και η πιστοποίηση του τεχνικού προσωπικού στον εξοπλισμό.

Για τη χρηματοδότηση των κατασκευαστικών εταιρειών σε όλα τα επίπεδα προκύπτει ότι η αύξηση του ανεκτέλεστου των έργων δημιουργεί την ανάγκη τροφοδότησής τους με κεφάλαιο.

Το σημαντικότερο εμπόδιο όσον αφορά τη χρηματοδότηση είναι η αύξηση του κόστους δανεισμού καθώς τα επιτόκια των τραπεζών διαμορφώνονται στο 6% ακολουθώντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κινούνται στο 5%.

Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στο χρηματοδοτικό ζήτημα διαδραματίζει και η κάλυψη των εγγυητικών επιστολών όσον αφορά τα δημόσια έργα.

Σημειώνεται ότι οι εγγυητικές επιστολές αποτελούν μία μορφή δανεισμού από τις τράπεζες, καθώς μόνο αυτές είναι σε θέση να τις εκδίδουν.

Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο στα ποσά που μπορούν να καλύψουν οι τράπεζες και ήδη τουλάχιστον δύο κατασκευαστικές (σ.σ Intrakat και ΑΒΑΞ) έχουν ζητήσει αλλαγή στον τρόπο έκδοσης των εγγυητικών ζητώντας τη δυνατότητα να εκδίδονται και από ασφαλιστικές.

Διαβάστε επίσης:

IOBE: Νέα έργα πάνω από 18 δισ. στις κατασκευές – Σε 15,35 δισ. ευρώ το συνολικό ανεκτέλεστο

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Δωδέκατη περίοδος εκτοκισμού ομολογιακού δανείου

ΚΕΔΕ: Σκληρή απάντηση στο υπουργείο Περιβάλλοντος για το ύψος των κτιρίων